Σε τέσσερις άξονες πρέπει να δοθεί έμφαση και να προχωρήσουν σημαντικές επενδύσεις σύμφωνα με έρευνα της διαΝΕΟσις για την ελληνική αγορά ενέργειας.
Πρόκειται για τη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας, την ανάπτυξη της παραγωγής ενέργειας με ανανεώσιμες πηγές (ΑΠΕ), την αναβάθμιση και ενίσχυση υποδομών στα δίκτυα ενέργειας για διευκόλυνση των ΑΠΕ και σταδιακή σύζευξη τομέων τελικής κατανάλωσης ενέργειας και τη δίκαιη μετάβαση των περιοχών που εξαρτώνται από το λιγνίτη.
Οι ερευνητές της διαNEOσις προτείνουν σειρά μέτρων για κάθε τομέα της ενεργειακής αγοράς με στόχο να επωφεληθεί η χώρα από την στροφή της Ε.Ε. προς την «πράσινη οικονομία» αλλά και από τα σημαντικά κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης.
Για την εξοικονόμηση ενέργειας προτείνεται η παροχή αποτελεσματικών κινήτρων (εκπτώσεις φόρων, επιδοτήσεις κλπ.), ώστε να αντιμετωπιστούν τα εμπόδια για επενδύσεις σε ενεργειακή αναβάθμιση κτηρίων (διάρθρωση κτηριακού αποθέματος, ελλιπής πληροφόρηση, αποτυχίες της αγοράς, έλλειψη τεχνικής εμπειρίας, ρυθμιστικά εμπόδια κ.ά.).
Ηδη η κυβέρνηση προωθεί, κυρίως μέσω του «Εξοικονομώ» και των αντίστοιχων προγραμμάτων σειρά πρωτοβουλιών.
Για παράδειγμα, μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης θα χρηματοδοτηθούν έργα για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των δημοσίων κτηρίων.
Στην έρευνα της Διανέοσις προτείνονται και βελτιώσεις στον Κανονισμό Ενεργειακής Απόδοσης Κτηρίων (ΚΕΝΑΚ, κτήρια σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας) με καθορισμό σύγχρονων προδιαγραφών και αποτελεσματικό έλεγχο συμμόρφωσης.
Τον δρόμο της υλοποίησης έχουν πάρει και αρκετά από τα μέτρα που προτείνονται στην έρευνα για τη λειτουργία της αγοράς ενέργειας όπως η διασφάλιση βιωσιμότητας και ρευστότητας του μηχανισμού χορήγησης λειτουργικής ενίσχυσης στις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ, ο σχεδιασμός του συστήματος στήριξης των ΑΠΕ μετά τη μετάβαση στο target-model και η προστασία των καταναλωτών και αντιμετώπιση της ενεργειακής ένδειας.
Οι ερευνητές ζητούν επίσης σαφές κανονιστικό πλαίσιο για την αντικατάσταση παλαιωμένου εξοπλισμού μονάδων ΑΠΕ (repowering) και ανάπτυξη θεσμικού πλαισίου για θαλάσσια αιολικά πάρκα (η κυβέρνηση έχει υποσχεθεί πως θα παρουσιαστεί μέσα στο καλοκαίρι).
Τα δίκτυα διανομής
Για το δίκτυο διανομής ηλεκτρικής ενέργειας προτεραιότητες θεωρούνται η ψηφιοποίηση και αναβάθμισή του, η οριστικοποίηση μοντέλου διενέργειας της επένδυσης σε έξυπνους μετρητές και ευφυή δίκτυα διανομής ηλεκτρικής ενέργειας και πηγών χρηματοδότησης καθώς και η εισαγωγή μηχανισμών οικονομικών κινήτρων στις ρυθμιζόμενες χρεώσεις των δικτύων.
Για τις ενεργειακές υποδομές προτείνεται η αναβάθμιση και ενίσχυση συστήματος μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και διασυνδέσεων δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου με γειτονικές χώρες, η υποστήριξη των ΑΠΕ που σχετίζονται με τις νέες τεχνολογίες (π.χ. υδρογόνο, βιοοικονομία κ.λπ.) και των πράσινων μεταφορών.
Προτεραιότητα θεωρείται επίσης και η ανάπτυξη εθνικού σχεδίου για σταθμούς φόρτισης δημόσιας χρήσης με δεσμεύσεις σχετικά με την ταχύτητα αύξησης φορτίου και την επενδυτική προσέγγιση καθώς και η προετοιμασία του δικτύου και άλλων εγκαταστάσεων για λύσεις γρήγορης φόρτισης παράλληλα με την ανάπτυξη σταθμών γρήγορης φόρτισης σε αυτοκινητόδρομους.
Προτείνεται και η διευκόλυνση της δημόσιας και ιδιωτικής χρηματοδότησης στην ανάπτυξη δικτύου σταθμών φόρτισης με σταθερό και ελκυστικό για επενδύσεις επιχειρηματικό πλαίσιο για τη λειτουργία σε περιοχές με διαφορετικά χαρακτηριστικά, όπως αστικές και αγροτικές περιοχές.
Στις άλλες προτάσεις που περιλαμβάνονται στην έρευνα εντάσσεται και η διαμόρφωση στρατηγικού μακροπρόθεσμου πλαισίου για την Έρευνα και Ανάπτυξη στον τομέα Ενέργειας με εστίαση: α) στο επιχειρηματικό και αναπτυξιακό δυναμικό της έρευνας στον ενεργειακό τομέα και β) σε συνεργασίες πανεπιστημίων, επιχειρήσεων και κράτους στον τομέα της καινοτομίας.
Έτσι θα στηριχθεί και η ανάπτυξη καινοτόμων τεχνολογιών εξοικονόμησης ενέργειας, έξυπνων δικτύων, τεχνολογιών αποθήκευσης ενέργειας κ.ά.
Τέλος θεωρείται απαραίτητη «η ενεργή συμμετοχή των κεντρικών και τοπικών αρχών της χώρας για τη διευκόλυνση των σχεδιαζόμενων ή σε εξέλιξη έργων (διασύνδεση νησιών, ενίσχυση του συστήματος μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, επενδύσεις σε ΑΠΕ κ.ά.)».
Οι ανεξόφλητοι λογαριασμοί
Οι ερευνητές επισημαίνουν πως η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας επηρεάζεται σημαντικά από τον τεράστιο όγκο ληξιπρόθεσµων οφειλών στα τιµολόγια ηλεκτρισµού (περίπου 2,7 δισ. ευρώ στο τέλος του 2019), απόρροια (και) της οικονοµικής κρίσης των προηγούµενων ετών.
«Ο ρυθµός είσπραξης, των ληξιπρόθεσµων λογαριασµών, παρά το γεγονός ότι δείχνει κάποια σηµάδια βελτίωσης, παραµένει χαµηλός και πρέπει να ενισχυθεί, ειδικά υπό την προοπτική εµβάθυνσης της ύφεσης της οικονοµίας, µέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους.
Από την άλλη, η ύπαρξη ανεξόφλητων λογαριασµών εµποδίζει την περαιτέρω ανάπτυξη του ανταγωνισµού στη λιανική αγορά, ο οποίος σε συνδυασµό µε τις αλλαγές στο µοντέλο οργάνωσης της χονδρεµπορικής αγοράς, θα οδηγήσει σε δραστικές αλλαγές στη λειτουργία της αγοράς ηλεκτρισµού στη χώρα».
