Δημοσιονομικό «αέρα» άνω των 2 δισ. ευρώ έως το 2028 εξασφαλίζει η κυβέρνηση από τη ρήτρα διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες, πέραν του ταμειακού χώρου που δημιουργείται από την υπεραπόδοση των εσόδων και το υψηλότερο πρωτογενές πλεόνασμα του 2025.
Το στίγμα της στρατηγικής θα δώσει η έκθεση προόδου (Annual Progress Report) που αποστέλλεται σήμερα στην Κομισιόν. Στο έγγραφο αποτυπώνονται οι στόχοι για τη διετία 2025 – 2026, οι προγραμματισμένες μεταρρυθμίσεις, οι επενδύσεις και οι αναπτυξιακές προοπτικές της χώρας. Η Ελλάδα υπέβαλε ήδη το αίτημά της για την εξαίρεση των αμυντικών δαπανών από τους αυστηρούς κανόνες του νέου Συμφώνου Σταθερότητας, ωστόσο οι τελικές αποφάσεις της Κομισιόν αναμένονται τον Ιούλιο, αφού πρώτα εκδοθούν συστάσεις στα μέσα Ιουνίου.
Όπως ανέφερε ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κυριάκος Πιερρακάκης, η εξαίρεση αυτή εξοικονομεί για την Ελλάδα περίπου 600 εκατ. ευρώ μόνο για το 2026, καθώς οι σχετικές δαπάνες δεν θα προσμετρώνται στο έλλειμμα. Από αυτά, τα 500 εκατ. ευρώ αφορούν τον επόμενο χρόνο, ενώ 100 εκατ. ευρώ προκύπτουν από υπόλοιπα της τρέχουσας χρονιάς. Οι φυσικές παραλαβές εξοπλιστικών προγραμμάτων το 2025 αναμένεται να αυξηθούν κατά 860 εκατ. ευρώ, διαμορφώνοντας τον σχετικό «λογαριασμό».
Με βάση τον κυβερνητικό σχεδιασμό, επιπλέον αμυντικές δαπάνες 480 εκατ. ευρώ προβλέπονται για το 2026, 160 εκατ. ευρώ για το 2027 και 180 εκατ. ευρώ για το 2028. Συνολικά, η αξιοποίηση της ρήτρας διαμορφώνει «δημοσιονομικό χώρο» άνω των 2 δισ. ευρώ, που σύμφωνα με πληροφορίες μπορεί να διοχετευτεί από το 2026 σε μέτρα κοινωνικής πολιτικής, τα οποία θα εξαγγείλει ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ.
Στον «πυρήνα» του πακέτου βρίσκονται μειώσεις φορολογικών συντελεστών για τη μεσαία τάξη, ελαφρύνσεις σε ιδιοκτήτες ακινήτων με μείωση ή ακόμη και κατάργηση του ΕΝΦΙΑ στην πρώτη κατοικία, παρεμβάσεις στην κλίμακα των ενοικίων και «κούρεμα» τεκμηρίων διαβίωσης και ασφαλιστικών εισφορών.
Στελέχη του οικονομικού επιτελείου επισημαίνουν ότι ταμείο θα γίνει τους επόμενους, οπότε θα υπάρχει καθαρή εικόνα για τις επιδόσεις του φορολογικού μηχανισμού και την πορεία του προϋπολογισμού, εκτιμώντας ότι η χρηματοδοτική «δύναμη πυρός» θα είναι τουλάχιστον 2 δισ. ευρώ.
Σύμφωνα με την έκθεση προόδου, η ελληνική οικονομία θα κινηθεί με υψηλές ταχύτητες και το 2026, κοντά στη ζώνη του 2% από 2,3% το 2025. Καταλυτικό ρόλο θα διαδραματίσει το Ταμείο Ανάκαμψης, μέσω του οποίου αναμένονται κεφάλαια άνω των 6 δισ. ευρώ από επιχορηγήσεις και δάνεια. Ωστόσο, η έκθεση δεν παραβλέπει τους εξωτερικούς κινδύνους. Ο εμπορικός πόλεμος ΗΠΑ-Ε.Ε., οι γεωπολιτικές εντάσεις στη Μέση Ανατολή και ο κίνδυνος φυσικών καταστροφών μπορεί να φρενάρουν τη δυναμική της ανάπτυξης και να προκαλέσουν ισχυρές πληθωριστικές πιέσεις, επιβραδύνοντας την αναμενόμενη χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής. Αντίθετα, αν τα οφέλη από την αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας, την αποκλιμάκωση των επιτοκίων και τα τουριστικά έσοδα ξεπεράσουν τις εκτιμήσεις, τότε η οικονομία μπορεί να κινηθεί σε τροχιά υψηλότερης ανάπτυξης.
Σε δημοσιονομικό πεδίο, η κυβέρνηση δίνει προτεραιότητα στη συγκράτηση του ρυθμού αύξησης των πρωτογενών δαπανών, ευθυγραμμιζόμενη με το όριο του 3,6% του ΑΕΠ που προβλέπει το Σύμφωνο Σταθερότητας. Παράλληλα, καταγράφεται σημαντική υπέρβαση του φετινού στόχου για το πρωτογενές πλεόνασμα, καθώς από 2,4% του ΑΕΠ ανεβαίνει στο 3%, σύμφωνα με τις πρώτες προβολές του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους. Ο διοικητής της ΤτΕ, Γιάννης Στουρνάρας, τοποθετεί το πλεόνασμα ακόμη υψηλότερα, στο 3,2% του ΑΕΠ.
