Οι περιφερειακές ανισότητες στην Ελλάδα έχουν επιδεινωθεί σημαντικά την τελευταία δεκαετία, όπως προκύπτει από έρευνα του Συνδέσμου Βιομηχανιών Ελλάδος (ΣΒΕ). Η Αττική κυριαρχεί στην απορρόφηση επενδύσεων, καινοτομία και επίπεδο εισοδήματος, ενώ οι περισσότερες άλλες περιφέρειες καταγράφουν χαμηλές επιδόσεις σε εισόδημα, απασχόληση και δημογραφική εξέλιξη. Ενδεικτικά, το κατά κεφαλήν εισόδημα στην Αττική φτάνει στο 96% του ευρωπαϊκού μέσου όρου, ενώ στο Βόρειο Αιγαίο μόλις στο 42%.
Όπως σημειώνεται, για περισσότερο από μισό αιώνα, η μείωση των ανισοτήτων μεταξύ των Ελληνικών Περιφερειών, αποτελεί ζητούμενο και εθνικό στόχο, από τον οποίο όμως η χώρα απομακρύνεται, αντί να τον προσεγγίζει, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική ευημερία του συνόλου του ελληνικού λαού.
Μάλιστα, όπως προκύπτει από έρευνα του Συνδέσμου Βιομηχανιών Ελλάδος, oι περιφερειακές ανισότητες στη χώρα μας διευρύνθηκαν κατά την τελευταία δεκαετία, ενώ η χώρα μας απέχει πολύ από το να πετύχει την πολυπόθητη σύγκληση με την υπόλοιπη Ευρώπη σε όρους κατά κεφαλήν εισοδήματος και απασχόλησης.
Όπως προκύπτει από τα επεξεργασμένα στοιχεία της έρευνας, η Αττική είναι αυτή που απορροφά το μεγαλύτερο μέρος των επενδύσεων και συγκεντρώνει τα τμήματα του παραγωγικού πληθυσμού που εγκαταλείπουν την Περιφέρεια αναζητώντας καλύτερες προοπτικές απασχόλησης, πλην των Ελλήνων και Ελληνίδων που επέλεξαν να αφήσουν την χώρα για να εργασθούν και να ζήσουν στο εξωτερικό.
Σαν αποτέλεσμα της επενέγειας αυτής της κεντρομόλου δύναμης, η Αττική έχει τη μερίδα του λέοντος στις εγχώριες επενδύσεις, ποσοστό 36,7% και υπερδιπλάσιο από αυτό της Κεντρικής Μακεδονίας, έχει τον υψηλότερο Δείκτη Περιφερειακής Καινοτομίας, αλλά και τη χαμηλότερη πληθυσμιακή μείωση ( -1%), όταν το δημογραφικό πρόβλημα έχει «κτυπήσει κόκκινο» στη Δυτική Μακεδονία, την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, αλλά και στη Στερεά Ελλάδα και την Πελοπόννησο, με τη μείωση του πληθυσμού στη Δυτική Μακεδονία, να διαμορφώνεται στο – 11,8%.
Ο μεγαλύτερος πλούτος της χώρας παράγεται στην Αττική
Ο πλούτος της χώρας, παράγεται στο μεγαλύτερο μέρος του, στην Αττική, όπου το κατά κεφαλήν εισόδημα βρίσκεται κοντά στον Ευρωπαϊκό μέσο όρο, με ποσοστό 96%, όταν στην Ήπειρο και την ΑΜΘ είναι κάτω από το μισό, μόλις στο 45% και στο Βόρειο Αιγαίο, ακόμη χαμηλότερα, στο 42%.
Όπως επισημαίνεται από το ΣΒΕ, «στις σημερινές διαμορφωμένες οικονομικές, κοινωνικές και γεωπολιτικές συνθήκες, δεν νοείται οικονομική μεγέθυνση μιας χώρας χωρίς περιφερειακή σύγκλιση.
«Στο πλαίσιο αυτό και παρά την αξιοποίηση των διαφόρων χρηματοδοτικών προγραμμάτων από τη χώρα μας, από την ένταξή της το 1981 στην τότε ΕΟΚ μέχρι σήμερα, οι περιφερειακές ανισότητες εξακολουθούν να υφίστανται, και μάλιστα, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, την τελευταία δεκαετία έχουν διευρυνθεί σημαντικά».
Από την έρευνα, που στηρίχθηκε σε στοιχεία της Eurostat και του ΙΟΒΕ, προκύπτουν τα εξής:
- Το κατά κεφαλήν εισόδημα στη χώρα το 2023 αντιστοιχούσε στο 69% του Ευρωπαϊκού μέσου όρου, με τις έντεκα από τις δεκατρείς περιφέρειες της χώρας να βρίσκονται κάτω από 70% του Ευρωπαϊκού μέσου όρου και τρεις να σημειώνουν ποσοστό μικρότερο του 50%. (Βόρειο Αιγαίο 42%, Ανατολική Μακεδονία – Θράκη 45% και Ήπειρος 45%) Η Αττική βρίσκεται στο 96% του Ευρωπαϊκού μέσου όρου, ενώ η Κεντρική Μακεδονία στο 55%.
- Ο πληθυσμός της χώρας διαχρονικά μειώνεται, την ίδια στιγμή που ο πληθυσμός στην Ε.Ε. αυξάνεται. Τη χρονική περίοδο 2015-2024 ο πληθυσμός της Ε.Ε. 27 αυξήθηκε κατά 1,4%, ενώ στην Ελλάδα μειώθηκε κατά -4,4%. Την ίδια χρονική περίοδο, ο πληθυσμός της Δυτικής Μακεδονίας μειώθηκε κατά -11,8%, της Στερεάς Ελλάδας κατά -10,4% και της Πελοποννήσου κατά 9,8%. Η αντίστοιχη μείωση στην Ανατολική Μακεδονία – Θράκη είναι -7,9%.Στην Αττική, τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο, η μείωση του πληθυσμού περιορίζεται στο -1%.
- Το ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα (ηλικίες 15 -74 ετών) το 2023 ανήλθε στο 11,1% σχεδόν διπλάσιο από τον μέσον όρο στην Ευρωπαϊκή Ένωση ο οποίος ήταν 6,1%. Οκτώ από τις δεκατρείς περιφέρειες της χώρας σημειώνουν διψήφιο ποσοστό ανεργίας, με τη Δυτική Μακεδονία να κατέχει το αρνητικό ρεκόρ του 16,7%, την Ήπειρο με 13,8% και την Ανατολική Μακεδονία – Θράκη με 12,1%. Το μικρότερο ποσοστό ανεργίας για το 2023 σημειώνεται στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου με ποσοστό 7,1%.
- Το ποσοστό ανεργίας των νέων 15 – 24 ετών ανέρχεται στο 26,7%, ενώ στην Ευρωπαϊκή Ένωση 14,5%. Αρνητικοί «πρωταθλητές» η Δυτική Μακεδονία με 45% και η Ήπειρος με 42,9%. Και στην Ανατολική Μακεδονία – Θράκη, ένας στους τρεις νέους ηλικίας 15 – 24 ετών είναι άνεργος, αφού το σχετικό ποσοστό ανέρχεται στο 31,8%.
- Η μακροχρόνια ανεργία στη χώρα εξακολουθεί να σημειώνει υψηλό ποσοστό (6,2%), καταγράφοντας σχεδόν τριπλάσιο ποσοστό από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) που είναι στο 2,1%. (στοιχεία 2023). Αρνητική «πρωταθλήτρια» για τη χώρα μας είναι η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας με 11%, με δεύτερη την Ήπειρο (8,9%) και τρίτη την Κεντρική Μακεδονία με 8,8%, όταν η Αττική βρίσκεται στο 5,3%. (στοιχεία 2023) Το αντίστοιχο ποσοστό για την Ανατολική Μακεδονία – Θράκη είναι 7,4%.
- Ο δείκτης «Περιφερειακής Καινοτομίας» δείχνει ότι η Αττική είναι η πλέον καινοτόμος περιφέρεια της χώρας, με βαθμολογία 90/100, όπου 100 είναι ο μέσος όρος της Ε.Ε.. Ακολουθεί η Κρήτη με 82,4/100, ενώ τρίτη βρίσκεται η Κεντρική Μακεδονία με βαθμολογία 79,8/100. Η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης σημειώνει βαθμολογία 68,7 ξεπερνώντας μόνον τρεις Περιφέρειες και συγκεκριμένα το Βόρειο και το Νότιο Αιγαίο και τα Ιόνια Νησιά. (στοιχεία του Regional Innovation Scoreboard 2023).
- Η μελέτη των στοιχείων για τη συνεισφορά των περιφερειών στις εθνικές επενδύσεις (στοιχεία 2020) δείχνει ότι οι Περιφέρειες Αττικής και Κεντρικής Μακεδονίας συνεισέφεραν σχεδόν το μισό των συνολικών εγχώριων επενδύσεων. (36.7% και 14,2% αντίστοιχα) Η τρίτη στη σειρά Περιφέρεια είναι η Κρήτη με 6,8% ενώ η Ανατολική Μακεδονία – Θράκη σημειώνει ποσοστό 5%. Τελευταία Περιφέρεια είναι το Βόρειο Αιγαίο με ποσοστό μόλις 1,9%.
