Την ώρα που ο κλάδος του τουρισμού το 2024 είχε άμεση συμβολή στην ελληνική οικονομία με 30,2 δισ. ευρώ (13% του ΑΕΠ) και συνολική συμβολή άνω των 80 δισ. ευρώ ετησίως, οι εκτιμήσεις για τη φετινή σεζόν είναι αμφιλεγόμενες. Και όχι γιατί η Ελλάδα δεν έχει ζήτηση. Αλλά γιατί το παγκόσμιο οικονομικό και γεωπολιτικό περιβάλλον είναι αβέβαιο και κανείς δεν γνωρίζει πώς αυτό θα επιδράσει στον τουρισμό.
Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης της μελέτης του ΙΝΣΕΤΕ με θέμα «Η συμβολή του τουρισμού στην ελληνική οικονομία το 2024», οι επικεφαλής του Ινστιτούτου ανέλυσαν τις προκλήσεις, με κυριότερη την οικονομική αβεβαιότητα που επικρατεί σε παγκόσμιο επίπεδο, καθώς διάφοροι δείκτες καταναλωτικής εμπιστοσύνης δείχνουν ραγδαία επιδείνωση τους τελευταίους τρεις μήνες. Όπως εξήγησε ο γενικός διευθυντής του ΙΝΣΕΤΕ, Ηλίας Κικίλιας, «σε ό,τι αφορά την αμερικανική αγορά, παρατηρείται μια σχετική υποτίμηση του δολαρίου, η οποία ακριβαίνει τα ταξίδια στο εξωτερικό. Αυτή η υποτίμηση, όμως, σε συνδυασμό με τη μείωση της τιμής του πετρελαίου, μπορεί να διευκολύνει τη μείωση των τιμών των αεροπορικών εισιτηρίων και να λειτουργήσει θετικά. Η προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι η αβεβαιότητα που προκύπτει σε σχέση με την οικονομική πολιτική των ΗΠΑ σιγά-σιγά θα μειώνεται. Οι ευρωπαϊκές αγορές προς το παρόν δείχνουν θετικές, χωρίς να σημαίνει ότι και εκεί δεν υπάρχει μια ανασφάλεια και αναστάτωση. Επιπλέον, παρατηρείται μια πολύ μεγάλη πτώση των ταξιδιών από Ευρώπη προς Αμερική. Όλοι αυτοί οι ταξιδιώτες κάπου θα πάνε. Πόσοι θα πάνε στη Μεσόγειο και ειδικότερα στην Ελλάδα, δεν το ξέρουμε, αλλά είναι άλλη μια παράμετρος η οποία έχει τη σημασία της. Άρα θα έλεγα ότι έχουμε μια συγκρατημένη αισιοδοξία».
Πάντως, τα έως τώρα στοιχεία είναι θετικά: οι προγραμματισμένες αεροπορικές θέσεις για την Ελλάδα για το διάστημα Απρίλιος – Οκτώβριος εμφανίζουν έχουν αύξηση 5% σε σύγκριση με πέρυσι, ενώ οι αφίξεις κατά το πρώτο τρίμηνο του 2025 σημείωσαν αύξηση της τάξης του 9%.
Ωστόσο, ο γενικός γραμματέας του ΣΕΤΕ και πρόεδρος του ΙΝΣΕΤΕ, Γιώργος Βερνίκος, τόνισε ότι πολλές τουριστικές επιχειρήσεις -ιδίως σε ώριμους προορισμούς- λειτουργούν υπό ασφυκτικές συνθήκες λόγω αυξημένων λειτουργικών βαρών, χρηματοδοτικής ασφυξίας και ρυθμιστικής αβεβαιότητας. «Ο τομέας, διαχρονικός πυλώνας ανάπτυξης της χώρας, χρειάζεται ένα συνεπές και υποστηρικτικό πλαίσιο για να συνεχίσει να αποδίδει. Η συμβολή του είναι ουσιαστική, αλλά όχι αυτονόητη», επισήμανε.
Ο επιστημονικός διευθυντής του ΙΝΣΕΤΕ, Άρης Ίκκος, επισήμανε την ανάγκη για στρατηγική και βιώσιμη ανάπτυξη, με έμφαση στις τοπικές επιπτώσεις, ενώ ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ, Γιάννης Παράσχης, ανέφερε ότι η Ελλάδα δεν αντιμετωπίζει ζήτημα υπερτουρισμού γενικευμένα, σημείωσε όμως ότι όπου παρατηρούνται φαινόμενα πίεσης ή κορεσμού σε συγκεκριμένους προορισμούς, πρέπει να δρούμε άμεσα.
Ο απολογισμός του 2024
Η άμεση οικονομική συμβολή του τουρισμού το 2024 ανήλθε στα 30,2 δισ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 13% του ΑΕΠ.
Η ανάλυση του ΙΝΣΕΤΕ δείχνει ότι η άμεση τουριστική συνεισφορά προήλθε από:
- Εισερχόμενο τουρισμό (συμπεριλαμβανομένων επιβατών κρουαζιέρας): 21,6 δισ. ευρώ
- Αερομεταφορές: 2,9 δισ. ευρώ
- Θαλάσσιες μεταφορές: 147 εκατ. ευρώ
- Δαπάνες εταιρειών κρουαζιέρας: 799 εκατ. ευρώ
- Εγχώριο τουρισμό: 2,3 δισ. ευρώ
- Εγχώρια προστιθέμενη αξία από επενδύσεις: 2,5 δισ. ευρώ
Σε σύγκριση με το 2023, όταν η άμεση συνεισφορά ανήλθε στα 28,8 δισ. ευρώ, σημειώθηκε αύξηση 5%. Οι επενδύσεις έφτασαν συνολικά τα 5,1 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 2,4 δισ. εκτιμάται ότι προέρχονται από εγχώρια προστιθέμενη αξία.
Το πραγματικό οικονομικό αποτύπωμα του τουρισμού είναι ακόμη μεγαλύτερο, καθώς η συνολική του συνεισφορά στην οικονομία, αν συνυπολογιστούν τα πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα, εκτιμάται μεταξύ 66,5 και 80,1 δισ. ευρώ. Αυτά τα ποσά αντιστοιχούν σε ποσοστά από 28% έως 33,7% του ΑΕΠ.
Το 2023 η αντίστοιχη συνεισφορά του τουρισμού στην οικονομία κυμαινόταν μεταξύ 63,3 και 76,2 δισ. ευρώ, δηλαδή από 28,1% έως 33,9% του ΑΕΠ. Σημαντικό στοιχείο επίσης αποτελεί το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων του (77%) παράγεται εκτός Αττικής, συμβάλλοντας στην περιφερειακή ανάπτυξη.
Καίρια συμβολή στην απασχόληση: Έως και 713.000 εργαζόμενοι
Το 2024 καταγράφηκε αύξηση 4,8% στον αριθμό των απασχολουμένων σε σύγκριση με το 2023, φτάνοντας τους 401.000 εργαζόμενους. Στο γ’ τρίμηνο του 2024 καταγράφηκε ιστορικό ρεκόρ με 451.400 εργαζομένους -το υψηλότερο νούμερο από την έναρξη της Έρευνας Εργατικού Δυναμικού.
Με βάση το γεγονός ότι τα καταλύματα και η εστίαση απορροφούν περίπου το 63,3% της τουριστικής δαπάνης, εκτιμάται ότι στην αιχμή της τουριστικής περιόδου ο τουρισμός δημιούργησε έως και 713.140 θέσεις εργασίας -το 16,5% της συνολικής απασχόλησης στη χώρα.
Ανταγωνιστικότητα: Πρωταγωνιστής ο ελληνικός τουρισμός
Η μελέτη του ΙΝΣΕΤΕ επισημαίνει τη βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας του ελληνικού τουρισμού. Η Ελλάδα κατατάσσεται:
- 21η παγκοσμίως (σε 119 χώρες) στον Δείκτη Ανταγωνιστικότητας Ταξιδιών και Τουρισμού (TTDI), ανεβαίνοντας 7 θέσεις τα τελευταία τρία χρόνια.
- 59η μεταξύ 141 χωρών στον Δείκτη Ανταγωνιστικότητας του WEF.
- 52η μεταξύ 67 χωρών στον αντίστοιχο Δείκτη του IMD.
Ο κλάδος της φιλοξενίας και κυρίως οι εργαζόμενοί του αναγνωρίζονται ως το δυνατό σημείο της ελληνικής τουριστικής εμπειρίας.
