Υψηλή δυναμική και τζίρο που αυξάνεται με γεωμετρική πρόοδο παρουσιάζουν τα summer camps στην Αττική τα τελευταία χρόνια. Το ενδιαφέρον των γονεών είναι τόσο μεγάλο, που όλο και περισσότερες ιδιωτικές επιχειρήσεις χειμερινής απασχόλησης (βλ. δραστηριότητες μετά το σχολείο) ανοίγουν θερινά τμήματα. Οι ενημερωτικές καμπάνιες των επιχειρήσεων αυτών για τα summer camps, μαζί με τις προσφορές που τις συνοδεύουν, ξεκινούν ήδη από τις αρχές Μαΐου, καθώς οι γονείς αναζητούν το μέρος όπου θα στείλουν τα παιδιά τους, όταν κλείσουν τα σχολεία για καλοκαίρι, προκειμένου αυτά να έχουν μια δημιουργική απασχόληση μέσα σ’ ένα εποπτευόμενο περιβάλλον, ενώ εκείνοι θα βρίσκονται στον χώρο εργασίας τους.
Το σύγχρονο τοπίο των summer camps στην Ελλάδα είναι αξιοσημείωτα ποικιλόμορφο, ανταποκρινόμενο σ’ ένα ευρύ φάσμα ενδιαφερόντων και αναπτυξιακών στόχων. Summer camps διοργανώνουν από ομάδες μπάσκετ και ποδοσφαίρου μέχρι σχολές χορού και μπαλέτου, και από κολυμβητήρια, ναυτικοί όμιλοι και αθλητικοί πολυχώροι (με τοίχους αναρρίχησης, γήπεδα beach volley, τραμπολίνο) μέχρι θεματικά πάρκα, εργαστήρια βιωματικής εκπαίδευσης και επιστημονικής ψυχαγωγίας (σ.σ. ρομποτική, πειράματα φυσικής). Πρόκειται για μια τάση που έχει γνωρίσει ιδιαίτερη άνθιση την τελευταία 10ετία, σε σημείο του να έχει γίνει μόδα και στα «πηγαδάκια» των μαμάδων και των μπαμπάδων να ακούγονται συχνά φράσεις, όπως «σε ποιο camp θα το στείλετε μετά το σχολείο» ή «έχω ακούσει για ένα camp στην τάδε περιοχή ή στον τάδε Δήμο, που είναι καλό» κ.λπ.
Ουσιαστικά, όμως, πρόκειται για μια αναγκαιότητα, άρρηκτα συνδεδεμένη με τις βαθιές αλλαγές που έχουν συντελεστεί στις σύγχρονες οικογενειακές δομές ως απόρροια της προβληματικής -σε εθνικό επίπεδο- υποδομής παιδικής φροντίδας και της απουσίας ουσιαστικής κρατικής στήριξης στην εξισσορόπηση της εργασιακής και οικογενειακής ζωής. Τα summer camps και οι παιδικές κατασκηνώσεις έχουν μετατραπεί από μια εποχική επιλογή αναψυχής σ’ ένα αναπόφευκτο -σχεδόν απαραίτητο- κομμάτι του οικογενειακού προγραμματισμού. Εξ ου και η αγωνία και το άγχος που βιώνει κάθε χρόνο ο γονιός για το πώς θα απασχοληθεί το παιδί του το καλοκαίρι όταν τελειώσει το σχολείο, σε σημείο που να τον κάνει να πραγματοποιεί τις πρώτες διερευνητικές κρούσεις στις «επιχειρήσεις ενδιαφέροντος» ακόμα και πριν από το Πάσχα.
Πόσο κοστίζουν τα summer camps
Από τη στιγμή που οι βρεφονηπιακοί και παιδικοί σταθμοί κλείνουν στις 31 Ιουλίου κάθε χρόνο και τα παιδιά που βρίσκονται στην προεφηβική ηλικία προτιμούν μια εξόρμηση με τους φίλους τους στην πλατεία ή στο (όχι και τόσο κοντινό) mall, το target group των summer camps είναι ηλικίας από 5 έως 12 ετών.
Ένα γρήγορο search στο διαδίκτυο, σε συνδυασμό με μερικές τηλεφωνικές επικοινωνίες, αρκούν για να γίνει άμεσα αντιληπτό ότι (και εδώ) το κόστος είναι ιδιαίτερα «τσουχτερό», ειδικά αν στην οικογένεια υπάρχει πάνω από ένα παιδί. Οι τιμές ανά εβδομάδα κυμαίνονται κατά μέσο όρο από 180 – 220 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου παιδικού lunge box (σ.σ. όχι πάντα και με αρκετούς αστερίσκους σχετικά με το περιεχόμενο). Αυτό σημαίνει ότι μια οικογένεια με δύο τέκνα χρειάζεται μίνιμουμ 400 ευρώ την εβδομάδα, δηλαδή λίγο πιο κάτω από τον νέο κατώτατο μισθό που ενεργοποιήθηκε τον Απρίλιο, προκειμένου να στείλει τα παιδιά της για δύο εβδομάδες στο summer camp. Οι παραπάνω τιμές δεν αφορούν τα λεγόμενα… premium πακέτα, όπου εκεί το κόστος ξεφεύγει για μια οικογένεια με μέσο εισόδημα.
Εναλλακτική επιλογή αποτελούν οι παιδικές κατασκηνώσεις της ΔΥΠΑ και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, όπως του Δήμου Αθηναίων, ωστόσο το πρόβλημα είναι τα εισοδηματικά κριτήρια, τα οποία αφήνουν έξω χιλιάδες οικογένειες. Όταν, μάλιστα, στην οικογένεια δεν υπάρχουν παππούδες και γιαγιάδες που να ασχολούνται ουσιαστικά ή να μπορούν να ασχοληθούν (σ.σ απόσταση, προβλήματα υγείας), τότε οι εργαζόμενοι γονείς βιώνουν στο πετσί τους το ρητό: «μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα». Είτε θα φροντίσουν να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη και να κόψουν από άλλους τομείς (βλ. διακοπές) ή θα πρέπει να στραφούν σε άλλες εναλλακτικές (ΚΔΑΠ και summer camp Δήμων). Το κόστος των δημοτικών summer camps και ΚΔΑΠ ξεκινά από 70 ευρώ και φθάνει τα 100 ευρώ. Λεπτομέρεια: Το ποσό αφορά ολόκληρη τη χρονική περίοδο παραμονής του παιδιού, η οποία μπορεί να φθάσει και τον 1,5 μήνα. Συγκριτικά, λοιπόν, πρόκειται για μια αισθητά φθηνότερη οικονομικά λύση σε σχέση με τον ιδιωτικό τομέα. Ωστόσο:
- Δεν έχουν όλοι οι Δήμοι camp ή ΚΔΑΠ.
- Οι δομές αυτές δεν μπορούν να ακολουθήσουν τα υψηλά standards των ιδιωτικών επιχειρήσεων, που ξεκινούν με το ξεκάθαρο πλεονέκτημα των υποδομών και της εμπειρίας του προσωπικού.
Μονόδρομος για τους γονείς παρά τα προβλήματα
Σημειώνεται ότι η κατάσταση για τους γονείς γίνεται ακόμα χειρότερη όταν το εποχικό προσωπικό των Δήμων διαπιστώνεται στην πράξη ότι είναι ακατάλληλο για να απασχολήσει παιδιά. Δεν είναι λίγες εξάλλου οι καταγγελίες, κάθε χρόνο, από γονείς για «αδιάφορους εργαζόμενους στα ΚΔΑΠ» που λειτουργούν και συμπεριφέρονται λες και ο χώρος χρησιμοποιείται για «παρκάρισμα παιδιών».
Τα summer camps και οι παιδικές κατασκηνώσεις, όμως, μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην ολιστική ανάπτυξη των παιδιών τους, ξεπερνώντας το αρχικό ζητούμενο της επίβλεψης. Οι συγκεκριμένοι χώροι δημιουργικής απασχόλησης αναγνωρίζονται ευρέως στη διεθνή βιβλιογραφία και τη βιωματική εμπειρία για την ενίσχυση της αυτοπεποίθησης, της ικανότητας λήψης αποφάσεων, των κοινωνικών δεξιοτήτων και της δυνατότητας δημιουργίας νέων και διαρκών φιλικών σχέσεων. Παράλληλα, παρέχουν ευκαιρίες στα παιδιά να δοκιμάσουν τις δυνάμεις τους, να δοκιμάσουν νέες δραστηριότητες και να εκφράσουν τη δημιουργικότητά τους σ’ ένα υποστηρικτικό περιβάλλον.
Επίσης, πέρα από συγκεκριμένες δεξιότητες που προάγουν και ενισχύουν, οι κατασκηνώσεις συμβάλλουν στην ανθεκτικότητα, την προσαρμοστικότητα και την κρίσιμη ικανότητα των παιδιών να διαχειρίζονται τις ανάγκες τους ανεξάρτητα με έμπιστους ενήλικες εκτός της οικογενειακής μονάδας. Χώρια του ότι ενθαρρύνουν έναν υγιεινό τρόπο ζωής μέσω της σωματικής δραστηριότητας και της υπαίθριας ενασχόλησης, προσφέροντας μια πολύτιμη εναλλακτική λύση -ένα βιωματικό αντίβαρο στον υπερβολικό χρόνο έκθεσης μπροστά στην οθόνη (τάμπλετ, κινητό, τηλεόραση) κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.
Αισθητή η οικονομική διαφορά για τα summer camps μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα © Freepik
Οι ιδιωτικές επιχειρήσεις τα γνωρίζουν όλα αυτά, γι’ αυτό και εκμεταλλεύονται προς όφελός τους τις -υψηλού επιπέδου- υπηρεσίες απασχόλησης που προσφέρουν. Από τη στιγμή, μάλιστα, που οι γονείς είναι αναγκασμένοι -λόγω δουλειάς- να αναζητήσουν λύσεις ανεξαρτήτως κόστους, εντός των δυνατοτήτων τους πάντα, οι ιδιωτικοί πάροχοι κατασκηνώσεων και summer camps φροντίζουν να ανεβάζουν τον τιμοκατάλογο, βάζοντας έτσι το λιθαράκι τους στην «ακριβή» πτυχή αυτής της τάσης.
Ένα ακόμη πρόβλημα, το οποίο γέρνει ακόμα περισσότερο την πλάστιγγα της επιλογής στον ιδιωτικό φορέα (παρά το υψηλό κόστος συμμετοχής) είναι η απουσία οργάνωσης και κατάλληλης προετοιμασίας στους δήμους, ώστε να μπορέσουν να ανταποκριθούν στο αυξημένο ενδιαφέρον για τις κενές θέσεις στα καλοκαιρινά προγράμματα δημιουργικής απασχόλησης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, τα όσα εκτυλίχθηκαν στο Παλαιό Φάληρο με τις αιτήσεις για τα summer camps: Η πλατφόρμα κατέρρευσε με το που άνοιξαν οι αιτήσεις, με την ταλαιπωρία των γονιών να είναι μεγάλη.
Συμφέρει η babysitter;
Υπάρχει και μια τρίτη επιλογή, η οποία όμως «κοντράρει» στα ίσα -σε επίπεδο κόστους- τα ακριβά summer camps του ιδιωτικού τομέα. Τα συγκριτικά στοιχεία δείχνουν ότι η ωριαία αμοιβή στην Αθήνα για μια babysitter ξεκινά από τα 8 ευρώ και μπορεί να φθάσει ακόμα και τα 15 ευρώ/ώρα. Αν λοιπόν η απασχόληση – φροντίδα – επίβλεψη διαρκεί 8 ώρες την ημέρα, 5 ημέρες την εβδομάδα, το κόστος μεταφράζεται σε έως 280 ευρώ την εβδομάδα. Την ίδια στιγμή η μηνιαία αμοιβή για εσωτερική νταντά ή babysitter πλήρους απασχόλησης μπορεί να κυμανθεί από 1.000 ευρώ έως 1.800 ευρώ, ανάλογα την περίπτωση και τις αρμοδιότητες.
Αν βάλει, όμως, κάποιος στην εξίσωση το γεγονός ότι σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ το μέσο ατομικό διαθέσιμο εισόδημα στην Ελλάδα το 2024 ήταν 12.400 ευρώ (αυξημένο κατά 7,3% σε σχέση με το 2023) και το μέσο εισόδημα για τα νοικοκυριά αυξήθηκε κατά 1,4% το δ’ τρίμηνο πέρυσι, πόσο να φθάσουν τα χρήματα για να καλυφθεί το υψηλό κόστος της καλοκαιρινής απασχόλησης των παιδιών;
Babysitter © Freepik
Με βάση τα παραπάνω, λοιπόν, κάθε χρόνο λίγο πριν από το καλοκαίρι, οι εργαζόμενοι γονείς βρίσκονται σε αδιέξοδο, καθώς βιώνουν την έντονη επιθυμία να προσφέρουν τη βέλτιστη αναπτυξιακή προοπτική στο παιδί τους, χωρίς όμως να μπορούν να ανταποκριθούν οικονομικά. Και αυτό, καθώς το κόστος των summer camps τα καθιστά μη προσιτά για ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού παρά τις ονομαστικές αυξήσεις εισοδήματος που έχουν γίνει την τελευταία διετία. Αυτή η οικονομική πραγματικότητα σημαίνει ότι για πολλές οικογένειες, οι ιδιωτικές παιδικές κατασκηνώσεις γίνονται πολυτέλεια που απλά δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά, συμβάλλοντας έτσι στην κοινωνική ανισότητα, καθώς τα παιδιά τους δεν έχουν την ίδια πρόσβαση σε αναπτυξιακές ευκαιρίες. Και ως εκ τούτου, καταλήγουν σε λιγότερο ελκυστικές εναλλακτικές…
