Θετικά στοιχεία, με αρκετούς αστερίσκους, για την ελληνική οικονομία είχε η αξιολόγηση της Scope. Ο γερμανικός οίκος διατήρησε το ελληνικό αξιόχρεο στη βαθμίδα BBB, κρατώντας αμετάβλητο το outlook σε σταθερό, εστιάζοντας σε σειρά ζητημάτων, τα οποία χρήζουν προσοχής και σημαντικής βελτίωσης, προκειμένου η επόμενη έκθεση της Scope να περιλαμβάνει αναβάθμιση της οικονομίας.
Στα δυνατά σημεία της ελληνικής οικονομίας ο γερμανικός οίκος αναφέρει την ισχυρή ευρωπαϊκή θεσμική στήριξη (με το Ευρωσύστημα και την ΕΕ να παρέχουν ένα νομισματικό και πολιτικό «δίχτυ ασφαλείας»), τα ενισχυμένα δημοσιονομικά θεμέλια (με πρωτογενή πλεονάσματα και βελτιωμένη είσπραξη εσόδων, που επιτρέπουν τη σταθερή μείωση του δημόσιου χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ) και την ευνοϊκή δομή χρέους (με υψηλό μερίδιο μακροπρόθεσμου χρέους χαμηλού επιτοκίου, σε συνδυασμό με το σημαντικό ταμειακό περιθώριο, που ενισχύει την ικανότητα εξυπηρέτησης του χρέους, απορροφώντας τον αντίκτυπτο πιθανών κραδασμών στις αγορές ή των επιτοκίων ως απόρροια των γεωπολιτικών αναταράξεων). Παράλληλα, υπογραμμίζει ότι οι ψηφιακές και διοικητικές μεταρρυθμίσεις, που έχουν γίνει μέχρι στιγμής, ενισχύουν το επενδυτικό περιβάλλον στην Ελλάδα.
Η Scope αναφέρει ότι η δημοσιονομική επίδοση παραμένει ισχυρή, με πρωτογενές πλεόνασμα 4% και συνολικό πλεόνασμα 1,3% το 2024. Η πρόβλεψη του γερμανικού οίκου για το πρωτογενές πλεόνασμα το 2025 είναι 2,5% και 2,4% το 2026, με το χρέος να μειώνεται στο 125% του ΑΕΠ έως το 2030. Όπως ξεκαθαρίζει, το χρέος είναι καλά διαρθρωμένο, καθώς υπάρχει: α) μακροχρόνια διάρκεια, β) χαμηλό κόστος εξυπηρέτησης, γ) πλήρης κάλυψη με σταθερό επιτόκιο και δ) ταμειακό απόθεμα 42 δισ. ευρώ (Μάιος 2025), που μειώνει σημαντικά τους κινδύνους αναχρηματοδότησης.
«Καμπανάκι» Scope για την ελληνική οικονομία, που χρειάζεται προσοχή
Στην έκθεσή της η Scope, αφού επισημάνει ότι η ελληνική οικονομία αναπτύχθηκε κατά 2,3% το 2024, στηριζόμενη σε επενδύσεις και ιδιωτική κατανάλωση, αναμένει ότι το ΑΕΠ θα κατεβάσει ταχύτητα στο 2,1% το 2025 και στο 1,8% το 2026, «καθώς μειώνεται η δυναμική των επενδύσεων, αν και η κατανάλωση παραμένει ανθεκτική».
Ο γερμανικός οίκος αξιολόγησης δίνει έμφαση σε σημαντικές προκλήσεις, οι οποίες στην περίπτωση που δεν αντιμετωπιστούν επαρκώς, μπορούν να οδηγήσουν σε υποβάθμιση της ελληνικής οικονομίας σε επόμενες αξιολογήσεις. Συγκεκριμένα, η Scope εστιάζει:
- Στο υψηλό δημόσιο χρέος, που παραμένει μακροπρόθεσμος κίνδυνος παρά τη φθίνουσα πορεία.
- Στις συνεχιζόμενες αδυναμίες στον τραπεζικό τομέα, με μέτρια κεφαλαιακά αποθέματα, προβλήματα στην ποιότητα ενεργητικού και έντονη αλληλεξάρτηση κράτους – τραπεζών.
- Στους διαρθρωτικούς περιορισμούς στη μεσοπρόθεσμη ανάπτυξη, όπως χαμηλή παραγωγικότητα, αρνητικά δημογραφικά και περιορισμένη οικονομική διαφοροποίηση.
Σημειώνεται ότι πριν έρθει η ετυμηγορία της Scope, και παρά το κλίμα ευφορίας που είχε καλλιεργηθεί από τις ψήφους εμπιστοσύνης των Fitch, Standard & Poor’s και Moody’s στις πρόσφατες αξιολογήσεις τους, είχε επανειλημμένα αναφερθεί ότι υπάρχει πρόβλημα με τις στρατηγικές επενδύσεις στην Ελλάδα. Εξ ου και παρατηρείται συνεχής μεταβολή επί τα χείρω στους στόχους για τις επενδύσεις, παρά τις υψηλές επιδόσεις της Ελλάδας στην απορρόφηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης. Προκειμένου, μάλιστα, το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών να προλάβει να «σώσει» όσο το δυνατόν περισσότερα κονδύλια από το Ταμείο Ανάκαμψης, πριν πέσουν οι τίτλοι τέλους το 2026, προωθεί προγράμματα τα οποία εστιάζουν κυρίως σε υπηρεσίες χωρίς μακροχρόνιο οικονομικό αποτύπωμα.
Επιστρέφοντας στην έκθεση της Scope και στο ξεκάθαρο μήνυμα που στέλνει για την ελληνική οικονομία, ως επιπλέον προκλήσεις λειτουργούν η έλλειψη εργατικού δυναμικού και ο επίμονος πληθωρισμός στις υπηρεσίες. Πρόβλημα υπάρχει και με το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών, το οποίο αυξήθηκε στο 6,4% του ΑΕΠ, λόγω εισαγωγών για επενδύσεις, αυξημένων πληρωμών τόκων και χαμηλών αποταμιεύσεων.
Κάνοντας ξεχωριστή αναφορά στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα, ο γερμανικός οίκος αξιολόγησης σημειώνει ότι παρά τις βελτιώσεις στα κεφάλαια, την κερδοφορία, την ποιότητα ενεργητικού και τη διακυβέρνηση, οι ελληνικές τράπεζες «παραμένουν ευάλωτες λόγω της εξάρτησης από αναβαλλόμενες φορολογικές πιστώσεις (DTCs) και της υψηλής έκθεσης στο κράτος».
Το καλό και το κακό σενάριο μέχρι το επόμενο ραντεβού με τη Scope
Στην έκθεσή της η Scope παρουσιάζει σενάρια αναβάθμισης και υποβάθμισης της αξιολόγησης ή/και των προοπτικών (μεμονωμένα ή συνδυαστικά). Ειδικότερα, το καλό σενάριο (αναβάθμιση) συνδέεται με:
- Διατηρήσιμη και ουσιαστική μείωση του λόγου δημόσιου χρέους.
- Βελτίωση των μεσοπρόθεσμων αναπτυξιακών προοπτικών και ενίσχυση της οικονομικής και εξωτερικής ανθεκτικότητας.
- Περαιτέρω περιορισμός των ευπαθειών του τραπεζικού τομέα, ενισχύοντας τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.
Αντίθετα, το κακό σενάριο (υποβάθμιση) μπορεί να επιβεβαιωθεί μέσα από:
- Επιβράδυνση ή αντιστροφή της πορείας μείωσης του δημόσιου χρέους.
- Επανεμφάνιση κινδύνων στον τραπεζικό τομέα, που θα υπονομεύσουν τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος.
- Διαβρωτική επίδραση στην μακροοικονομική ανθεκτικότητα, περιλαμβανομένης της σημαντικής επιδείνωσης των εξωτερικών δεικτών της χώρας.
