Με ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης της τάξης του 3% αναμένεται να κινηθεί ο κατασκευαστικός κλάδος τα επόμενα χρόνια, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Fitch, ποσοστό που προβλέπεται να διατηρηθεί, κατά μέσο όρο, έως και το 2034. Στην Ελλάδα, παρότι ο τομέας εξακολουθεί να φέρει τα βαριά αποτυπώματα της πολυετούς οικονομικής κρίσης που «πάγωσε» τις επενδύσεις σε υποδομές, η εικόνα αρχίζει να αλλάζει. Ήδη, βρίσκονται σε εξέλιξη ή έχουν ολοκληρωθεί διαγωνιστικές διαδικασίες για 20 μεγάλα έργα, είτε μέσω Συμπράξεων Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα είτε μέσω συμβάσεων παραχώρησης, συνολικής αξίας 10 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Η Ελλάδα, σύμφωνα με την έκθεση της Mediobanca για τη μετοχή της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, βρίσκεται μπροστά σε ένα μεγάλο επενδυτικό κύμα στον τομέα των υποδομών, την ώρα που οι συνολικές ανάγκες της σε έργα εκτιμώνται μεταξύ 40 με 50 δισ. ευρώ. Από αυτό το ποσό, περίπου τα δύο τρίτα αφορούν τον κλάδο των μεταφορών, αναδεικνύοντας την κρισιμότητα του τομέα για την αναπτυξιακή πορεία της χώρας. Συγκεκριμένα, η κατανομή των επενδυτικών αναγκών αντικατοπτρίζει τις βασικές προτεραιότητες της χώρας, με το 31% να αφορά τον σιδηρόδρομο, το 17% να κατευθύνεται στους αυτοκινητοδρόμους, το 9% στη διαχείριση απορριμμάτων και το 6% στην ενέργεια, ενώ το υπόλοιπο 37% καλύπτει άλλους κρίσιμους τομείς όπως η παιδεία, οι κοινωνικές υποδομές και οι αστικές αναπλάσεις.
Οι ανάγκες αυτές οφείλονται στο γεγονός ότι η κατασκευαστική δραστηριότητα στην Ελλάδα παρουσίασε έντονες διακυμάνσεις τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Μετά την εκρηκτική ανάπτυξη της περιόδου πριν το 2008 και την καθίζηση που ακολούθησε, η πραγματική αξία του κλάδου βυθίστηκε από τα 18,1 δισ. ευρώ (2006) στα μόλις 2,3 δισ. ευρώ το 2017, μια πτώση που ξεπέρασε το 85%. Ακόμη, κατά την περίοδο 2010–2022, οι επενδύσεις στις υποδομές, συμπεριλαμβανομένων των μεταφορών, της ενέργειας και των κοινωφελών υπηρεσιών, διαμορφώθηκαν σε μόλις 1% του ΑΕΠ ετησίως. Το ποσοστό αυτό απέχει σημαντικά από τον μέσο όρο της Ε.Ε. (2%) και από τα προ κρίσης επίπεδα της Ελλάδας (3%). Η απόκλιση αυτή μεταφράζεται σε ένα ετήσιο επενδυτικό κενό ύψους περίπου 1,8 δισ. ευρώ, το οποίο συνεχίζει να επηρεάζει καθοριστικά τις αναπτυξιακές προοπτικές του κλάδου.
Αν και καταγράφεται πλέον σταδιακή ανάκαμψη, οι εκτιμήσεις της Fitch δείχνουν πως ο κλάδος δεν πρόκειται να επιστρέψει στα προ κρίσης επίπεδα ούτε έως το 2034. Η προβλεπόμενη αξία του κλάδου σε ονομαστικούς όρους για το 2034 δεν θα ξεπερνά τα 6,8 δισ. ευρώ.
Παρ’ όλα αυτά, ο τομέας των υποδομών στην Ελλάδα, προετοιμάζεται ένα επενδυτικό πακέτο έργων συνολικού ύψους έως και 10 δισεκατομμυρίων ευρώ. Μερικά από αυτά ήδη έχουν δημοπρατηθεί, ενώ αλλά έχουν οριστικό ανάδοχο. Το νέο κύμα έργων, αφορά κρίσιμους τομείς όπως οι μεταφορές, η διαχείριση νερού και αποβλήτων, τα δημόσια κτίρια, τα αεροδρόμια και οι ενεργειακές υποδομές.
Στον τομέα των οδικών αξόνων, προωθούνται σημαντικά έργα όπως οι επεκτάσεις της Αττικής Οδού, προς Ραφήνα και Λαύριο, ενώ προετοιμάζεται και ο διαγωνισμός για την ολοκλήρωση της περιφερειακής του Αιγάλεω και του τριπλού κόμβου στον Σκαραμαγκά. Παράλληλα, δύο ακόμη μεγάλα έργα ΣΔΙΤ στη Βόρεια Ελλάδα είναι στη φάση των δεσμευτικών προσφορών. Πρόκειται για τον οδικό άξονα ΕΟ2 (Μαυροβούνι – Έδεσσα, Παράκαμψη Γιαννιτσών, Παράκαμψη Χαλκηδόνας), προϋπολογισμού 445 εκατ. ευρώ με ΦΠΑ και τον κάθετος άξονα Δράμα – Αμφίπολη (Παλαιοκώμη), με προϋπολογισμό248,5 εκατ. ευρώ.
Στον τομέα των αερομεταφορών, βρίσκεται σε εξέλιξη η ιδιωτικοποίηση 22 περιφερειακών αεροδρομίων. Παράλληλα, προχωρά και η κατασκευή νέου διαδρόμου προσγείωσης και πολυώροφου σταθμού αυτοκινήτων στο αεροδρόμιο “Ελευθέριος Βενιζέλος” με την κοινοπραξία ΤΕΡΝΑ-Redex να αναλαμβάνει το έργο. Η σύμβαση που υπογράφουν η ΤΕΡΝΑ (του ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ) και η REDEX (του ομίλου Κοπελούζου) φτάνει τα 220 εκατ. ευρώ, χωρίς τον ΦΠΑ. Ο διαγωνισμός είχε προκηρυχθεί στα τέλη Νοεμβρίου και εκτός από την κοινοπραξία που επικράτησε είχε εκδηλώσει ενδιαφέρον και η ΜΕΤΚΑ του ομίλου Metlen.
Στο μέτωπο των μεταφορών, ξεχωρίζει η κατασκευή νέας σιδηροδρομικής γραμμής που θα συνδέει τη Νέα Καρβάλη με τους Τοξότες Ξάνθη. Σημειώνεται πως αποτελεί έργο που δημοπρατήθηκε από την ΕΡΓΟΣΕ και έχει εξασφαλισμένη ευρωπαϊκή χρηματοδότηση από το CEF, με την ΤΕΡΝΑ να αναλαμβάνει ως οριστικός εργολήπτης το έργο. Παράλληλα, έχει προγραμματιστεί και η αναβάθμιση της γραμμής Αλεξανδρούπολη – Ορμένιο, όπου σε εξέλιξη είναι ο διαγωνισμός, με στόχο τη διασύνδεση με τη Βουλγαρία και την ενίσχυση του διεθνούς εμπορίου.
Στην Αττική, μεταξύ άλλων, επί χρόνια σέρνεται ο διαγωνισμός για την κατασκευή της υποθαλάσσιας ζεύξης Περάματος – Σαλαμίνας, καθώς και η επέκταση της γραμμής 2 του Μετρό προς Ίλιον. Παράλληλα, ιδιαίτερη έμφαση δίνεται και στα logistics, καθώς τρέχει ο διαγωνισμός με την ανάπτυξη του εμπορευματικού κέντρου στον Γκόνο και στη Φυλή.
Στον τομέα της εκπαίδευσης, προβλέπεται η δημιουργία νέων φοιτητικών εστιών μέσω ΣΔΙΤ στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, όπου ανάδοχος είναι o όμιλος AKTOR, ενώ στον τομέα της κοινωνικής υποδομής σχεδιάζεται η κατασκευή νέου σωφρονιστικού συγκροτήματος στον Ασπρόπυργο. Πρόκειται για έργο ΣΔΙΤ με προϋπολογισμό 765 εκατ. με ΦΠΑ, για το οποίο ήδη έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον οι ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΜΕΤΚΑ, ΑΒΑΞ και AKTOR με τη συνολική διάρκεια της Σύμβασης Σύμπραξης να εκτιμάται ότι θα ανέλθει σε 30 έτη.
Ολοκληρώθηκε προ ημερών και ο διαγωνισμός για την ανάδειξη του αναδόχου που θα αναλάβει την κατασκευή του The Ellinikon Mall στο Ελληνικό. Η ΤΕΡΝΑ υπέβαλε την καλύτερη προσφορά, ξεπερνώντας την ΑΒΑΞ και τη ΜΕΤΚΑ, οι οποίες επίσης είχαν εκδηλώσει ενδιαφέρον. Όλα δείχνουν ότι, εκτός απροόπτου, η θυγατρική της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ θα είναι αυτή που θα αναλάβει την υλοποίηση του έργου. Μάλιστα, απομένει να διευθετηθούν κάποιες τελευταίες εκκρεμότητες μεταξύ της Lamda Development και της ΤΕΡΝΑ, πριν πέσουν οι τελικές υπογραφές — κάτι που δεν έχει συμβεί ακόμα. Το χρονοδιάγραμμα από πλευράς Lamda τοποθετεί την ολοκλήρωση του Τhe Εllinikon Mall στο τέλος του 2028.
Ανάμεσα στα έργα αστικής ανάπλασης περιλαμβάνεται η ανάπτυξη του κυβερνητικού πάρκου «Ανδρέας Λεντάκης» στον Ελαιώνα, που θα συγκεντρώσει υπηρεσίες του Δημοσίου. Ο διαγωνισμός για το μεγαλύτερο κτιριακό έργο-ΣΔΙΤ της χώρας με κόστος που φτάνει τα 522 εκατ. ευρώ είναι σε εξέλιξη, καθώς ολοκληρώνεται η Β1 φάση του ανταγωνιστικού διαλόγου. Να θυμίσουμε πως στην εκδήλωση ενδιαφέροντος της 25ης Οκτωβρίου 2024, το παρών έδωσαν τα σχήματα: ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, AVAX-ΑΚΤΩΡ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕΙΣ, METLEN-AKTOR
Ιδιαίτερης σημασίας είναι και η πρόοδος στον Βόρειο Οδικό Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ), έργο που θα ενώσει τα μεγάλα αστικά κέντρα του νησιού, αναβαθμίζοντας καθοριστικά τις οδικές μεταφορές και την ασφάλεια. Συγκεκριμένα, το κομμάτι από τα Χανιά έως το Ηράκλειο, (συμπεριλαμβανομένης της προαίρεσης τμήμα Κίσσαμος – Χανιά) συνολικού ύψους 2 δισ. ευρώ, έχει περάσει επίσημα στη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ.
Στο πεδίο της κυκλικής οικονομίας και της περιβαλλοντικής διαχείρισης, προγραμματίζονται νέες υπερσύγχρονες μονάδες επεξεργασίας απορριμμάτων σε Κεντρική Μακεδονία ( Ανατολικό και Κεντρικό τομέα) από τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ενώ οι διαγωνισμοί για το Σχιστό και στη Φυλή, που θα ενισχύσουν σημαντικά τη διαχείριση στερεών αποβλήτων στην Αττική περιμένουν παγωμένοι.
Στην ενέργεια, ιδιαίτερα φιλόδοξο είναι το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης των Δωδεκανήσων, το οποίο εκτιμάται ότι θα μειώσει το κόστος ηλεκτροδότησης και θα αυξήσει τη διείσδυση των ΑΠΕ στα νησιά. Τέλος, στον νευραλγικό τομέα της διαχείρισης νερού έχουν δρομολογηθεί έργα για φράγματα, αρδευτικά δίκτυα και εγκαταστάσεις επεξεργασίας, με άμεση επενδυτική αξία 1,2 δισ. ευρώ και επιπλέον έργα άνω των 5 δισ. ευρώ σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
