Στο 2,2% κατεβάζει τον στόχο για τη φετινή ανάπτυξη το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή, εκπέμποντας για πρώτη φορά «σήμα» ότι η διεθνής αβεβαιότητα περνά πλέον το κατώφλι της ελληνικής οικονομίας. Η ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή, σε συνδυασμό με την ένταση του εμπορικού προστατευτισμού από τις Ηνωμένες Πολιτείες επιβαρύνουν τις μακροοικονομικές προβλέψεις, ενώ ο κίνδυνος για έναν νέο γύρο ανατιμήσεων προβάλλει απειλητικός.
Η αναθεώρηση του βασικού σεναρίου για τον ρυθμό μεγέθυνσης του ΑΕΠ με εύρος μεταξύ 2,1% και 2,3% αποδίδεται σε δύο βασικές πηγές αβεβαιότητας: τις διεθνείς γεωπολιτικές εντάσεις και την επιθετική δασμολογική πολιτική. Όπως επισημαίνει η έκθεση, οι εξελίξεις αυτές υπονομεύουν την καταναλωτική εμπιστοσύνη και δυσκολεύουν το επενδυτικό περιβάλλον, επιτείνοντας την ανάγκη για σταθερές και διαρθρωτικές απαντήσεις.
Το 2025 περιγράφεται ως χρονιά υψηλής γεωπολιτικής και οικονομικής αβεβαιότητας, με το παγκόσμιο οικονομικό κλίμα να επιδεινώνεται ταχέως. Οι εμπορικές συγκρούσεις, με αιχμή τις Ηνωμένες Πολιτείες, και η αστάθεια στη Μέση Ανατολή δημιουργούν σοβαρές πιέσεις στις διεθνείς χρηματαγορές και στα ασφάλιστρα κινδύνου διακίνησης ενέργειας.
Η έκθεση προειδοποιεί για το ενδεχόμενο ενός νέου πληθωριστικού κύματος και συνολικής επιβράδυνσης της ανάπτυξης, εάν οι παραπάνω εξελίξεις διατηρηθούν ή κλιμακωθούν. Οι επιπτώσεις γίνονται ήδη ορατές στην προοπτική του διεθνούς εμπορίου και στην προβλεψιμότητα για επιχειρήσεις και καταναλωτές.
«Ο πληθωρισμός παραμένει ανθεκτικός, αρκετά πάνω από τον μέσο πληθωρισμό στην Ευρωζώνη (1,9%), και ανήλθε τον Μάιο του 2025 στο 3,3%, σημαντικά αυξημένος τόσο σε σχέση με τον Μάιο του 2024 (2,4%) όσο και σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα (2,6%). Οι ανοδικές πιέσεις στις τιμές προκύπτουν από τις υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένης της στέγασης, ενώ ανακόπηκε και η αποκλιμάκωση του πληθωρισμού στα τρόφιμα. Οι προσπάθειες ενίσχυσης του ανταγωνισμού όπως και η ανίχνευση και αποτροπή τιμολόγησης σε συνθήκες ολιγοπωλιακές αγοράς θα πρέπει να εντατικοποιηθούν» σύμφωνα με τον επικεφαλής του Γραφείου Ιωάννη Τσουκαλά.
Στο μικροσκόπιο της έκθεσης τίθενται και οι ελληνικές εξαγωγές. Ειδική μελέτη του Γραφείου Προϋπολογισμού αναλύει τις επιπτώσεις των δασμών που είχαν επιβληθεί από τις ΗΠΑ την περίοδο 2018–2019, με στόχο να εξαχθούν συμπεράσματα για τη σημερινή συγκυρία. Σύμφωνα με τα ευρήματα, οι επιπτώσεις τότε ήταν συνολικά περιορισμένες, ωστόσο ορισμένοι κλάδοι επλήγησαν σημαντικά, όπως τα παρασκευασμένα λαχανικά (πλην ελιών), τα τσιμέντα, τα ορυκτά καύσιμα και τα τεχνουργήματα από χάλυβα.
Στον αντίποδα, άλλοι κλάδοι, όπως το αργίλιο και τα μηχανήματα, κατέγραψαν θετική επίδοση, δείχνοντας μεγαλύτερη ανθεκτικότητα. Το Γραφείο διατυπώνει προτάσεις πολιτικής για στήριξη των ευάλωτων κλάδων, ενίσχυση της εξωστρέφειας και στόχευση σε νέες αγορές.
Σε ένα περιβάλλον επιβράδυνσης και αβεβαιότητας, η Ελλάδα εμφανίζεται να διατηρεί ένα προβάδισμα αξιοπιστίας. Η νέα αναβάθμιση του αξιόχρεου της χώρας από τον οίκο Standard & Poor’s εντός της επενδυτικής βαθμίδας εδράζεται στη συνεπή δημοσιονομική πορεία, στην αποκλιμάκωση του δημόσιου χρέους και στη συνολική βελτίωση της διεθνούς εικόνας της χώρας. Η έκθεση τονίζει ότι η επενδυτική βαθμίδα δεν είναι το τέλος της διαδρομής, αλλά ένα κρίσιμο εφαλτήριο που πρέπει να αξιοποιηθεί για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της παραγωγικότητας.
Η επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων θεωρείται προϋπόθεση για διατήρηση θετικών ρυθμών ανάπτυξης, ιδιαίτερα από το 2026 και μετά. Στο επίκεντρο της ανάλυσης βρίσκονται:
- Η ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της δημόσιας διοίκησης
- Η μείωση των καθυστερήσεων στην απονομή δικαιοσύνης
- Η βελτίωση της φορολογικής συμμόρφωσης
- Η αναβάθμιση της εκπαίδευσης σε όλες τις βαθμίδες
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στην ανάγκη αξιοποίησης των ευρωπαϊκών εργαλείων στρατηγικής σημασίας, όπως η πλατφόρμα STEP για επενδύσεις σε τεχνολογίες αιχμής. Το πρωτογενές πλεόνασμα παραμένει θετικό, ενώ η Ελλάδα εξακολουθεί να μειώνει το χρέος με ταχύτερους ρυθμούς από τον στόχο του 1% ετησίως που προβλέπουν οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες της ΕΕ. Η καλή πορεία των δημόσιων οικονομικών δημιουργεί, σύμφωνα με την έκθεση, έναν «δημοσιονομικό χώρο», ο οποίος – υπό προϋποθέσεις – μπορεί να αξιοποιηθεί για την ενίσχυση της παραγωγικής βάσης.
Σημαντική εξέλιξη θεωρείται η αυξανόμενη παρουσία ευρωπαϊκών κεφαλαίων στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Η ενίσχυση της διασυνοριακής τραπεζικής συνεργασίας συμβάλλει στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης και δημιουργεί προϋποθέσεις για μεγαλύτερη πρόσβαση των επιχειρήσεων σε ρευστότητα.
Η έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού λειτουργεί ως «ξυπνητήρι» ότι η ελληνική οικονομία, παρότι έχει βελτιώσει τη θέση της, παραμένει εκτεθειμένη σε εξωτερικούς κλυδωνισμούς. Η στρατηγική προσαρμογή, η θεσμική ενίσχυση και η σταθερή πορεία μεταρρυθμίσεων είναι οι παράγοντες που θα κρίνουν εάν η Ελλάδα θα μπορέσει να προστατεύσει την αναπτυξιακή της δυναμική και να αποφύγει τα «ρηχά νερά» που απειλούν ήδη μεγαλύτερες οικονομίες.
