Έπειτα από δύο δεκαετίες αδράνειας, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων ενεργοποιεί εκ νέου το Ελαιοκομικό Μητρώο, επιδιώκοντας την πλήρη και τεκμηριωμένη καταγραφή της ελληνικής ελαιοπαραγωγής.
Στο πλαίσιο της αναδιοργάνωσης, όλοι οι ελαιοπαραγωγοί της χώρας καλούνται να δηλώσουν τις εκμεταλλεύσεις τους έως τις 30 Σεπτεμβρίου στις κατά τόπους Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής (ΔΑΟΚ). Οι δηλώσεις θα πρέπει να περιλαμβάνουν αναλυτικά στοιχεία για κάθε αγροτεμάχιο, όπως ο αριθμός των ελαιόδεντρων, οι ποικιλίες, το καθεστώς άρδευσης, τα γεωγραφικά χαρακτηριστικά, καθώς και τα αποδεικτικά ιδιοκτησίας.
Παράλληλα, θεσπίζεται η υποχρεωτική ετήσια δήλωση συγκομιδής, η οποία θα πρέπει να υποβάλλεται μεταξύ 1ης Οκτωβρίου και 31ης Μαΐου. Για όσους παραλείψουν τη δήλωση ή υποβάλουν ψευδή στοιχεία, προβλέπονται κυρώσεις που φτάνουν έως και τα 5.000 ευρώ, ιδίως σε περιπτώσεις μεγάλων ιδιοκτησιών με χιλιάδες ελαιόδεντρα.
Η επανενεργοποίηση του Μητρώου στοχεύει στην αποτύπωση της πραγματικής παραγωγικής εικόνας του κλάδου, που έως σήμερα βασιζόταν κυρίως σε εκτιμήσεις, με στόχο την ενίσχυση της διαφάνειας και του ορθολογικού σχεδιασμού πολιτικών στον αγροδιατροφικό τομέα.
Ωστόσο, το νέο πλαίσιο δεν έρχεται χωρίς ενστάσεις και ερωτήματα, καθώς ήδη έχουν διατυπωθεί σοβαροί προβληματισμοί από τον αγροτικό κόσμο, τις ΔΑΟΚ και πολιτικά κόμματα. Το ΥΠΑΑΤ, αναγνωρίζοντας την ανάγκη αποσαφηνίσεων, ανακοίνωσε πως επίκειται διευκρινιστική εγκύκλιος που θα καθορίσει με μεγαλύτερη σαφήνεια τις λεπτομέρειες της διαδικασίας εγγραφής στο Μητρώο.
Τα στενά χρονικά περιθώρια για την επικαιροποίηση του ελαιοκομικού μητρώου από τις αρμόδιες ΔΑΟΚ, σε συνδυασμό με την άγνοια επί της διαδικασίας από πλευράς των ελαιοπαραγωγών, έχουν επιφέρει μεγάλο φόρτο εργασίας σε ήδη υποστελεχωμένες υπηρεσίες, ενώ υπάρχουν φόβοι ότι θα γίνουν λάθη στις δηλώσεις, κάτι που θα οδηγήσει σε άδικα ενδεχομένως πρόστιμα.
Για παράδειγμα, σε πρόσφατη παρέμβασή του σε ραδιοφωνική εκπομπή, ο πρόεδρος της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Ηρακλείου Σταύρος Γαβαλάς ξεκαθάρισε ότι η επικαιροποίηση του μητρώου σε τοπικό επίπεδο απαιτεί έως και τρία χρόνια.
Δεδομένου ότι έχουν περάσει κάποιες δεκαετίες από την τελευταία ενημέρωση του Ελαιοκομικού Μητρώου, διερωτήθηκε, σε ποια βάση δεδομένων θα γίνει αυτή η διαδικασία. Και πρόσθεσε, ότι πρώτα πρέπει να ενημερωθεί το Ελαιοκομικό Μητρώο και μετά ο παραγωγός να δηλώσει σε κάθε τεμάχιο πόσα κιλά λάδι έβγαλε, πόσο καρπό έβγαλε και να κάνει μια δήλωση συγκομιδής.
Συμπλήρωσε τέλος, ότι οι υπάλληλοι της Διεύθυνσης Γεωργίας της Περιφέρειας Κρήτης «σηκώνουν τα χέρια ψηλά», δεδομένης της υποστελέχωσης και της αδυναμίας να ανταπεξέλθουν σε αυτό που ζητάει η κοινότητα, χωρίς να υπάρξουν πρόστιμα.
Στον ελαιοκομικό κλάδο υπάρχει μεγάλος προβληματισμός, ενώ ακόμα και οι πιο αισιόδοξοι, θεωρούν ανέφικτη ή στην καλύτερη των περιπτώσεων υπεραισιόδοξη, τη διαδικασία ολοκλήρωσης του μητρώου αυτού από τις ΔΑΟΚ κάθε περιφέρειας, εντός του χρονοδιαγράμματος, στις 30 Σεπτεμβρίου.
Οι προτάσεις της ΕΘΕΑΣ για το ελαιοκομικό μητρώο
Συνεισφέροντας στην κουβέντα, στις 24 Ιουνίου, η Εθνική Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΕΘΕΑΣ), κατέθεσε προς το ΥΠΑΑΤ προτάσεις, για τη δημιουργία ενός σύγχρονου και ολοκληρωμένου Ελαιοκομικού Μητρώου, το οποίο δεν θα επιβαρύνει τους ελαιοκαλλιεργητές με επιπλέον γραφειοκρατία ή κόστος.
Όπως αναφέρει η ΕΘΕΑΣ, το σύγχρονο ελαιοκομικό μητρώο θα πρέπει να δημιουργηθεί με βάση τις αρχές που θέτει ο νόμος 4727/2020, εφόσον η μεγάλη πλειοψηφία των βασικών στοιχείων αλφαριθμητικών και γεωχωρικών δεδομένων, ήδη υπάρχουν, όπως το ΟΣΔΕ και το Κτηματολόγιο.
Επίσης, τα στοιχεία της παραγωγής ελαιών και ελαιόλαδου, πρέπει να παρακολουθούνται και να ενημερώνονται από αυτά που εκδίδονται πλέον ψηφιακά από την ΑΑΔΕ, αλλά και να «υπάρχει φορητότητα των στοιχείων και των εφαρμογών στο κινητό τηλέφωνο, όπως συμβαίνει ήδη με πολλές εφαρμογές για πολίτες στο gov.gr και να υπάρχει μέσω αυτών και η δήλωση μεταβολών. Οι έλεγχοι να αξιοποιήσουν τις δορυφορικές εικόνες, ενώ το σύστημα ποινών μη συμμόρφωσης πρέπει να αποκτήσει αναλογικότητα, ενώ τα δεδομένα του πρέπει να είναι ελεύθερα και προσβάσιμα, τηρουμένης της προστασίας προσωπικών δεδομένων».
Ακολούθως, η Ένωση κατέθεσε αναλυτικά προτάσεις. Για το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής, επισημαίνει ότι για το 2025, πρέπει να γίνουν οι αλλαγές στη δήλωση ΟΣΔΕ, ώστε να υλοποιηθεί το πρώτο βήμα λήψης των στοιχείων.
Στα σκαριά εγκύκλιος από το ΥΠΑΑΤ
Στην έκδοση εγκυκλίου, η οποία θα καθορίζει όλες τις λεπτομέρειες της διαδικασίας, που θα πρέπει να ακολουθήσουν οι παραγωγοί επιτραπέζιας ελιάς και ελαιολάδου, προκειμένου να εγγραφούν στο ελαιοκομικό μητρώο θα προχωρήσει το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων το επόμενο διάστημα.
Αυτό αναφέρθηκε σε συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στο υπουργείο, υπό τον υφυπουργό Διονύση Σταμενίτη και τη συμμετοχή του γενικού γραμματέα Γεώργιου Στρατάκου, του γενικού διευθυντή της ΕΘΕΑΣ, Μόσχου Κορασίδη, εκπροσώπων της ΔΟΕΠΕΛ (Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Επιτραπέζιας Ελιάς) και της υπό σύστασης Διεπαγγελματικής για το ελαιόλαδο καθώς και υπηρεσιακών παραγόντων του υπουργείου.
Στόχος του υπουργείου, όπως επεσήμανε ο κ. Σταμενίτης, είναι να μην υπάρξει καμία ταλαιπωρία, ούτε επιπρόσθετη διαδικασία για τους ελαιοπαραγωγούς, και ήδη προς αυτήν την κατεύθυνση οι υπηρεσίες του υπουργείου έχουν πραγματοποιήσει την απαιτούμενη προεργασία.
Ειδικότερα, μέσα από τη διαλειτουργικότητα των συστημάτων θα αντλούνται τα απαραίτητα στοιχεία που ήδη είναι καταχωρημένα, με την προϋπόθεση συναίνεσης των ίδιων των παραγωγών. Επιπρόσθετα, θα διευκρινίζονται ζητήματα αναφορικά με τα δελτία αποστολής, ελέγχους, κτηματολόγιο κ.α.
Τα πρόστιμα
Σε περίπτωση ανακριβούς δήλωσης ποσοτήτων παραδοθέντος ελαιοκάρπου επιβάλλονται πρόστιμα ως εξής:
- Σε καρπό για ελαιοποίηση επιβάλλεται πρόστιμο 60 ευρώ ανά 100 κιλά ελαιοκάρπου της δήλωσης που υπερβαίνει ή υπολείπεται της πραγματικής ποσότητας.
- Σε καρπό για επιτραπέζια ελιά επιβάλλεται πρόστιμο 150 ευρώ ανά 100 κιλά ελαιοκάρπου της δήλωσης που υπερβαίνει ή υπολείπεται της πραγματικής ποσότητας.
Στην περίπτωση μη υποβολής των δηλώσεων συγκομιδής στις αποκλειστικές ημερομηνίες της παρ. 2 του άρθρου 6, επιβάλλεται στους υπόχρεους χρηματικό πρόστιμο, σύμφωνα με τις διαδικασίες του ν. 4235/2014 (Α’32), ως εξής:
- Στους κατόχους εκμεταλλεύσεων από 21 έως 50 ελαιόδεντρα: 100 ευρώ,
- Στους κατόχους εκμεταλλεύσεων από 51 έως 100 ελαιόδεντρα: 500 ευρώ,
- στους κατόχους εκμεταλλεύσεων από 101 έως 500 ελαιόδεντρα: 1.000 ευρώ,
- στους κατόχους εκμεταλλεύσεων από 501-1000 ελαιόδεντρα: 3.000 ευρώ,
- στους κατόχους εκμεταλλεύσεων περισσότερων των 1001 ελαιοδέντρων: 5.000 ευρώ.
Μάλιστα τονίζεται, ότι σε κάθε περίπτωση επανάληψης μη συμμορφώσεων των παραγράφων 3, 4 και 5, τα ανωτέρω ποσά προστίμου προσαυξάνονται κατά 50%.
Ωστόσο, οι κυρώσεις του παρόντος άρθρου δεν επιβάλλονται σε περιπτώσεις ανωτέρας βίας ή εξαιρετικών περιστάσεων της παρ. 1 του άρθρου 3 του Κανονισμού (ΕΕ) 2021/2116, ενώ προφανή σφάλματα κατά την υποβολή των δηλώσεων συγκομιδής δύναται να αναγνωρισθούν και να διορθωθούν από την αρμόδια ΔΑΟΚ κατόπιν αίτησης του παραγωγού και προσκόμισης των απαιτούμενων δικαιολογητικών/παραστατικών.
Αναδημοσίευση από την εφημερίδα «Κυριακάτικη Απογευματινή»
