Σημαντικές ομιλίες και τοποθετήσεις περιλαμβάνει η πρώτη ημέρα του 29th Annual Government Roundtable του Economist που πραγματοποιείται στο Λαγονήσι. Την επίσημη έναρξη των εργασιών κήρυξε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Αν. Τασούλας, σημειώνοντας πως η θεματική του συνεδρίου αντανακλά το σημερινό κλίμα ρευστότητας και αβεβαιότητας στη διεθνή σκηνή.
Σε αυτό το πλαίσιο, ανέδειξε τις πολλαπλές κρίσεις – από τον αναθεωρητισμό και τον εθνικισμό, μέχρι την κλιματική αλλαγή, τις υγειονομικές κρίσεις, την τεχνητή νοημοσύνη και τις αυξανόμενες ανισότητες – και προειδοποίησε πως η διεθνής συνεργασία, παρότι αναγκαία, παραμένει ζητούμενο. Επισήμανε την ενίσχυση του απομονωτισμού και του «δικαίου του ισχυρού» σε βάρος της πολυμέρειας και της διεθνούς συνεργασίας, ενώ αναφέρθηκε σε φαινόμενα αμφισβήτησης του διεθνούς δικαίου και των θεσμών.
Ο κ. Τασούλας αναρωτήθηκε αν η παγκόσμια τάξη που βασίζεται σε κανόνες παραμένει ζωντανή ή αν επιστρέφουμε στη «διεθνή αναρχία». Υπενθύμισε τη δημιουργία του ΟΗΕ και την ποινικοποίηση των εγκλημάτων πολέμου, που αποτέλεσαν θεμέλια για ένα φιλελεύθερο διεθνές σύστημα και σημείωσε ότι μετά το 1945 οικοδομήθηκε μια τάξη με θεσμούς και κανόνες που στόχευαν στην αποτροπή των φρικαλεοτήτων, με πυλώνα τον ΟΗΕ. Σήμερα, όπως ανέφερε, αυτή η φιλελεύθερη τάξη έχει υπονομευθεί και διερωτήθηκε ποια είναι η εναλλακτική.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας τόνισε την ανάγκη σεβασμού στο διεθνές δίκαιο και στον Χάρτη του ΟΗΕ και επανέλαβε την ελληνική στήριξη προς την Ουκρανία ως έκφραση σεβασμού στο διεθνές δίκαιο και ως απόδειξη της προσήλωσης στην εδαφική ακεραιότητα και στο απαραβίαστο των συνόρων. Επιπλέον, υπογράμμισε το δικαίωμα του Ισραήλ να προστατεύει τους πολίτες του, με σεβασμό όμως στο διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, τάχθηκε υπέρ της λύσης δύο κρατών στη Μέση Ανατολή και μίλησε με έμφαση για την ανάγκη δίκαιης και βιώσιμης λύσης στο Κυπριακό.
Παράλληλα, έκανε λόγο για την ανάγκη στρατηγικής αυτονομίας της ΕΕ, λέγοντας πως η Ελλάδα έχει διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στην κατεύθυνση αυτή, χωρίς να αμφισβητεί τη σημασία των διατλαντικών δεσμών. «Εμείς οι Ευρωπαίοι δεν διαθέτουμε την πολυτέλεια της μονομέρειας ή της απομόνωσης», σημείωσε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και κατέληξε λέγοντας ότι η Ελλάδα είναι φάρος σταθερότητας και ασφάλειας.
Ακολουθούν τα βασικά σημεία από τις ομιλίες.
Αννίτα Δημητρίου, Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων της Κυπριακής Δημοκρατίας
Μήνυμα ότι βρισκόμαστε σε μια εποχή αβεβαιότητας, όπου οι αξίες, η δημοκρατία και το διεθνές δίκαιο δοκιμάζονται διαρκώς, έστειλε από το βήμα του Economist η Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων της Κυπριακής Δημοκρατίας Αννίτα Δημητρίου, υπογραμμίζοντας ταυτόχρονα ότι η Ευρώπη καλείται να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων, αντιμετωπίζοντας τον λαϊκισμό που αποδομεί θεσμούς και κατακτήσεις δεκαετιών.
Η κ. Δημητρίου τόνισε τη σημασία της ενότητας, της συνέπειας και της αλληλεγγύης – όπως φάνηκε κατά την πανδημία – απέναντι σε σύγχρονες προκλήσεις όπως η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και οι κρίσεις στη Μέση Ανατολή. Παράλληλα, υποστήριξε τη σημασία για ενεργειακή αυτονομία, την προώθηση του αγωγού GSI και τη διεύρυνση της ΕΕ με χώρες που πληρούν τα κριτήρια. Τέλος, έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για την αδράνεια που καταγράφεται, ενώ απηύθυνε μια σαφή έκκληση για την ανάγκη αντίδρασης σε κάθε καταπάτηση του διεθνούς δικαίου.
Ντόρα Μπακογιάννη, Βουλευτής και Πρόεδρος της Διαρκούς Επιτροπής Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων, πρώην Υπουργός Εξωτερικών
Σαφή θέση για τα τεκταινόμενα στη νοτιοανατολική Ευρώπη πήρε κατά την ομιλία της στο ετήσιο Government Roundtable του Economist η πρόεδρος της Διαρκούς Επιτροπής Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων και πρώην υπουργός Εξωτερικών Ντόρα Μπακογιάννη, σημειώνοντας ότι όσο η Τουρκία κατέχει κυπριακά εδάφη και απειλεί με πόλεμο την Ελλάδα, δεν μπορεί να έχει καμία θέση στο τραπέζι της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ιδιαίτερα στον τομέα της άμυνας. Όπως είπε, η στάση αυτή βασίζεται στην αρχή του απόλυτου σεβασμού της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας των κρατών-μελών.
Η Ντόρα Μπακογιάννη στην πρώτη ημέρα εργασιών της 29ης Ετήσιας Στρογγυλής Τραπέζης του Economist © ΣΩΤΗΡΗΣ ΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ/EUROKINISSI
Παράλληλα, σχολιάζοντας την ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων, η κ. Μπακογιάννη χαρακτήρισε τη Σερβία ως ένα «κλειδί» για το άνοιγμα του πλήρους δυναμικού της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην περιοχή, ενώ εξέφρασε έντονη ανησυχία για τις εξελίξεις στο Κόσοβο, ζητώντας σεβασμό στα δικαιώματα των μειονοτήτων και αποκατάσταση της θεσμικής νομιμότητας. Αναλύοντας το διεθνές περιβάλλον, η πρώην υπουργός Εξωτερικών υπογράμμισε την αβεβαιότητα της παγκόσμιας τάξης και τη στροφή στον χρυσό ως ένδειξη φόβου. Σε αυτό το πλαίσιο, σύμφωνα με την ίδια, η Ελλάδα ξεχωρίζει ως παράδειγμα οικονομικής ανάκαμψης, σταθερότητας και στρατηγικής σημασίας. «Με μείωση χρέους 60 ποσοστιαίων μονάδων από το 2020, δεν είναι πλέον το “προβληματικό παιδί” αλλά μια δύναμη ειρήνης, ασφάλειας και υπευθυνότητας», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Magnus Brunner, Ευρωπαίος Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων και Μετανάστευσης
Η μετανάστευση αποτελεί ένα από τα πιο κρίσιμα πολιτικά ζητήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η Ευρωπαϊκή Ένωση, σύμφωνα με τον Ευρωπαίο Επίτροπο Εσωτερικών Υποθέσεων και Μετανάστευσης Magnus Brunner. Όπως επεσήμανε, η πρόκληση είναι διπλή, καθώς η μετανάστευση συνδέεται άμεσα με την ασφάλεια.
Αναφερόμενος στην Ελλάδα, ο κ. Brunner σημείωσε ότι «διαδραματίζει κεντρικό ρόλο, προστατεύοντας όχι μόνο τα εθνικά αλλά και τα ευρωπαϊκά σύνορα, κάτι που πρέπει να αναγνωρίζεται σε επίπεδο Ε.Ε.». Παράλληλα, ο επίτροπος τόνισε την ανάγκη διάκρισης ανάμεσα στην παράνομη μετανάστευση, τους αιτούντες άσυλο και τη νόμιμη μετανάστευση, η οποία είναι αναγκαία –όπως είπε– για την ευρωπαϊκή οικονομία λόγω της γήρανσης του πληθυσμού. «Εμείς πρέπει να αποφασίζουμε ποιος έρχεται στην Ευρώπη, όχι οι διακινητές», υπογράμμισε χαρακτηριστικά.
Τέλος, για το νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, που θα εφαρμοστεί τον Ιούνιο του 2026, ο κ. Brunner σημείωσε ότι φιλοδοξεί να προσφέρει μια πιο ευέλικτη και λειτουργική προσέγγιση. «Η συνεργασία μεταξύ κρατών-μελών, ιδιαίτερα αυτών που δέχονται μεγαλύτερη πίεση, όπως η Ελλάδα, και με τρίτες χώρες είναι καίριας σημασίας για την ισορροπία και τη βιωσιμότητα της ευρωπαϊκής πολιτικής μετανάστευσης», κατέληξε.
Θάνος Πλεύρης, Υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου
Ως «σκληρή αλλά δίκαιη», περιέγραψε τη μεταναστευτική πολιτική της Ελλάδας ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Θάνος Πλεύρης, επισημαίνοντας ότι η προσέγγιση αυτή –αν και αρχικά μειοψηφική στην Ευρώπη– πλέον γίνεται κυρίαρχη. «Πράγματα τα οποία λέγαμε από το 2019, σιγά σιγά αρχίζουν να αποκτούν πολύ περισσότερους υποστηρικτές». Στο πλαίσιο αυτό, ο κ. Πλεύρης τόνισε τη σημασία διαχωρισμού μεταξύ όσων χρήζουν διεθνούς προστασίας και εκείνων που εισέρχονται παράνομα χωρίς δικαίωμα ασύλου. Για τους πρώτους, ανέφερε ότι απαιτείται επίσπευση των διαδικασιών, ενώ για τους δεύτερους, προανήγγειλε νέο νομοσχέδιο που προβλέπει επιστροφή ή ποινικές κυρώσεις, ώστε να δοθεί ξεκάθαρο μήνυμα αποτροπής.
Ο Θάνος Πλεύρης στην πρώτη ημέρα εργασιών της 29ης Ετήσιας Στρογγυλής Τραπέζης του Economist © ΣΩΤΗΡΗΣ ΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ/EUROKINISSI
Ο κ. Πλεύρης επισήμανε ακόμη ότι δεν μπορεί να συνεχίζεται η παροχή επιδομάτων και παροχών σε ανθρώπους που έχουν απορριφθεί ως αιτούντες άσυλο, επιβαρύνοντας άδικα τους Ευρωπαίους φορολογούμενους, ενώ ταυτόχρονα ζήτησε ενίσχυση των επιστροφών και κοινή ευρωπαϊκή πολιτική που δεν θα επιτρέπει το «μετακύλισμα» του προβλήματος από χώρα σε χώρα. Η πολιτική, υπογράμμισε, πρέπει να είναι συνολική, ρεαλιστική και βασισμένη στην ευρωπαϊκή αλληλεγγύη.
Oleksii Sobolev, υφυπουργός Οικονομικών της Ουκρανίας
Η ουκρανική οικονομία, παρά τον πόλεμο που διαρκεί πλέον πάνω από τρία χρόνια, επιδεικνύει αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα, όπως τόνισε ο υφυπουργός Οικονομικών της Ουκρανίας Oleksii Sobolev. Μετά την ύφεση το 2022, η Ουκρανία ανέκαμψε με ανάπτυξη 5% το 2023 και περίπου 3% το 2024, ενώ παρόμοια πορεία προβλέπεται και για το 2025. Αυτή η ανάκαμψη, όπως είπε, είναι αποτέλεσμα τόσο της παγκόσμιας οικονομικής στήριξης –με πάνω από 125 δισ. δολάρια από το 2022– όσο και των κυβερνητικών πολιτικών που διατήρησαν τη μακροοικονομική σταθερότητα.
Παράλληλα, σύμφωνα με τον κ. Sobolev, η Ουκρανία φιλοδοξεί να συμβάλει στην ευρωπαϊκή άμυνα και βρίσκεται στην πρώτη γραμμή για να συμβάλει σε ένα νέο, δυναμικό αμυντικό πλαίσιο της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. Σε αυτό το πλαίσιο, συντρέχει στην εξέλιξη του προγράμματος ύψους 150 δισ. ευρώ για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ασφάλειας. Στρατηγικής σημασίας είναι και η συμφωνία με τις ΗΠΑ για κοινό ταμείο επενδύσεων σε ορυκτά και υδρογονάνθρακες, το οποίο με ισότιμη συμμετοχή (50-50) Ουκρανίας και ΗΠΑ, σχεδιάστηκε με «διαφανή διαδικασία και σκοπό τη χρηματοδότηση στρατηγικών έργων που θα προσελκύσουν επενδυτές από όλο τον κόσμο».
Daniel Franklin, executive editor and senior editor, Britain, The Economist
Βρισκόμαστε σε μια εποχή συγκρούσεων – με πόλεμο στην Ευρώπη και στη Μέση Ανατολή, σύμφωνα με τον executive editor, senior editor για τη Βρετανία του περιοδικού The Economist και πρόεδρο της 29ης Συζητήτησης Στρογγυλής Τραπέζης του Economist με την Ελληνική Κυβέρνηση Daniel Franklin. Σύμφωνα με τον ίδιο, πλέον δεν υπάρχει ουδετερότητα: «Κάποιος πρέπει να επιλέξει τη σφαίρα επιρροής στην οποία ανήκει», ανέφερε και περιέγραψε τον κόσμο ως «πολιτικά πιο αβέβαιο» από ποτέ.
Joan Hoey, editor of the Democracy Index and Europe consultant, Economist Intelligence
Για τη μετάβαση σε ένα νέο παγκόσμιο παράδειγμα μέσα από ανατροπές της υπάρχουσας τάξης πραγμάτων μίλησε η Joan Hoey, αρχισυντάκτρια του Democracy Index του Economist και συμπρόεδρος του συνεδρίου. Αναφέρθηκε στη διάβρωση της εμπιστοσύνης στην αμερικανική ηγεμονία, την αναγνώριση της οικονομικής δύναμης της Κίνας αλλά και στην άνοδο άλλων δυνάμεων εις βάρος της Δύσης. «Η παγκόσμια οικονομία απομακρύνεται από το παλιό μοντέλο», τόνισε, κάνοντας λόγο για ενίσχυση του προστατευτισμού και του οικονομικού εθνικισμού. «Οι δασμοί έχουν προκαλέσει σοκ, με αποτέλεσμα τη μείωση των δαπανών και την επιβράδυνση της ανάπτυξης», είπε.
Αναφορικά με την Ελλάδα, η αναλύτρια του Economist Intelligence για την Ευρώπη επισήμανε πως τα πηγαίνει καλά – με ρυθμό ανάπτυξης 2,4% χάρη στον τουρισμό και τη σταθερότητα. Το ερώτημα, κατά την ίδια, είναι αν αυτός ο ρυθμός είναι βιώσιμος και αν προχωρούν οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις.
John Andrews, consultant editor, The Economist
Για πρώτη φορά μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο βλέπουμε πραγματικές διακρατικές συγκρούσεις: Ρωσία-Ουκρανία, Ισραήλ-Ιράν, ανέφερε ο John Andrews, consultant editor του περιοδικού The Economist και συμπρόεδρος του συνεδρίου. Κατά την άποψή του, πρόκειται για αποτυχία των διεθνών θεσμών, με απομάκρυνση από τους κανόνες του συστήματος του Μπρέτον Γουντς. Τόνισε ότι «το κρίσιμο ζήτημα είναι αυτό της ισχύος», παραπέμποντας στον Θουκυδίδη. Παράλληλα, εξήρε τη στάση της Ουκρανίας και αναρωτήθηκε πώς θα είχε εξελιχθεί ο πόλεμος εάν η διοίκηση Μπάιντεν είχε προσφέρει περισσότερη βοήθεια.
