Σημαντικά υψηλότερη επενδυτική δραστηριότητα, καταγράφουν οι μεταποιητικές επιχειρήσεις της Θεσσαλονίκης τα δύο τελευταία χρόνια (76%), πολύ υψηλότερη από το σύνολο της χώρας (64%) όπως και από της Αττικής (60%), ενώ επενδυτικά πιο δραστήριες ήταν και οι εξαγωγικές επιχειρήσεις καθώς το 80% των εξαγωγικών μεταποιητικών επιχειρήσεων πραγματοποίησαν κάποια επένδυση, έναντι του 64% του συνόλου των μεταποιητικών.
To 64% των ελληνικών μεταποιητικών επιχειρήσεων ή περίπου 2 στις 3, πραγματοποίησαν επενδύσεις την τελευταία διετία, με το 52% των μικρών επιχειρήσεων να υλοποιεί τις απολύτως αναγκαίες «επενδύσεις επιβίωσης» , όταν το 85% των μεσαίων και το 98% των μεγάλων, πραγματοποίησαν «επενδύσεις ανάπτυξης» σε R&D, ψηφιακό μετασχηματισμό, «πράσινες δράσεις» και εκπαίδευση προσωπικού.
Τα ανωτέρω είναι ορισμένα από τα πολύ ενδιαφέροντα και αποκαλυπτικά στοιχεία που προκύπτουν από την πανελλαδική έρευνα του Συνδέσμου Βιομηχανιών Ελλάδος, για τις Επενδύσεις στη Μεταποίηση. Η έρευνα εκπονήθηκε σε συνεργασία με της Palmos Analysis και παρουσιάσθηκε από τον διευθυντή ερευνών της Εταιρείας, Πασχάλη Τεμεκενίδη.
Όπως τόνισε η πρόεδρος του ΣΒΕ, Λουκία Σαράντη, η πραγματοποίηση επενδύσεων, συνδέεται ευθέως με την αύξηση της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών επιχειρήσεων, κάτι που απασχολεί έντονα το Σύνδεσμο καθώς η Ελλάδα, το 2025 και σύμφωνα με τo ΙΜD, έχασε τρεις θέσεις στην παγκόσμια κατάταξη ανταγωνιστικότητας.
Σαράντη: Nέο κοινωνικό συμβόλαιο
«Χρειαζόμαστε ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο μεταξύ κράτους, επιχειρήσεων και κοινωνίας. Πρέπει να βάλουμε τέλος στην αναπτυξιακή μονομέρεια που υπάρχει ως σήμερα και να καταλήξουμε, μετά από υπερκομματική δέσμευση, σε μία εθνική στρατηγική, που θα δίνει προτεραιότητα στη μεταποίηση, στην τεχνολογία και στην εξωστρέφεια της ελληνικής οικονομίας», τόνισε η κα. Σαράντη, επισημαίνοντας ότι οι επιχειρήσεις χρειάζονται , έναν πραγματικά υποστηρικτικό Αναπτυξιακό Νόμο, μείωση της γραφειοκρατίας, απλουστευμένες και ταχύτερες διαδικασίες υπαγωγής των επενδύσεων σε ενισχυτικά προγράμματα και, πιο σύγχρονα χρηματοδοτικά εργαλεία.
Επενδύσεις με ίδια κεφάλαια
Οι μεταποιητικές επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως μεγέθους, σε ποσοστό 74%, στηρίχθηκαν σε ίδια κεφάλαια για να πραγματοποιήσουν επενδύσεις αν και οι μεγαλύτερες, έκαναν χρήση τραπεζικού δανεισμού και επενδυτικών κινήτρων.
Όλοι οι παράγοντες που επηρεάζουν την επενδυτικές αποφάσεις των επιχειρήσεων, είναι στο «κόκκινο», με τον πλέον αρνητικό παράγοντα, στην υλοποίηση επενδύσεων σε βάθος τριετίας, να είναι η αδυναμία εξεύρεσης εξειδικευμένου προσωπικού ( 41%).
Παρότι το οικονομικό και πολιτικό περιβάλλον, δεν ευνοεί τις επενδύσεις, το 61% των μεταποιητικών επιχειρήσεων, σχεδιάζει επενδύσεις για το επόμενο 12μηνο, με στόχο τη μείωση του λειτουργικού κόστους (48%), την παραγωγή νέων προϊόντων ( 35%) και την αύξηση των εξαγωγών (29%), με τις επενδύσεις για ψηφιακή μετάβαση και καινοτόμα προϊόντα να είναι χαμηλότερα στη κλίμακα των προτεραιοτήτων.
Να τονισθεί, όπως προέκυψε από την έρευνα, ότι οι εξαγωγικές επιχειρήσεις είναι πιο δραστήριες επενδυτικά, αφού το 79% πραγματοποίησε επενδύσεις την τελευταία διετία, έναντι 64% του συνόλου, ενώ στο επόμενο 12μηνο, το 77% θα υλοποιήσει επενδύσεις, έναντι 61% του συνόλου.
Τα συμπεράσματα της έρευνας
- 2 στις 3 μεταποιητικές επιχειρήσεις επένδυσαν την τελευταία διετία.
- 3 στα 4ευρώ αυτών των επενδύσεων, προήλθαν από ίδια κεφάλαια των επιχειρήσεων. Μόνο το 1,3% των κεφαλαίων προήλθε από φορολογικά κίνητρα και μόλις το 11,5% από τραπεζικό δανεισμό. Ενώ το 50% των επιχειρήσεων δεν έκανε χρήση κανενός κρατικού προγράμματος.
- Ο Αναπτυξιακός Νόμος, αντί να διευκολύνει, επιβραδύνει: Μόνο 3 στις 10 επιχειρήσεις τον αξιοποίησαν και το 74% από αυτές αναφέρει γραφειοκρατία και καθυστερήσεις.
- Από τις επιχειρήσεις που πραγματοποίησαν επενδύσεις, μόνον οι μεγαλύτερες στράφηκαν στην καινοτομία και τις εξαγωγές. Οι μικρότερες δεν έχουν τη δυνατότητα να το κάνουν, δίνουν προτεραιότητα σε πιο άμεσες ανάγκες και στη μείωση του λειτουργικού κόστους.
- Τα σημαντικότερα εμπόδια για νέες επενδύσεις: το φορολογικό περιβάλλον, την πρόσβαση στη χρηματοδότηση, τις καθυστερήσεις των διαδικασιών, τη λειτουργία του τραπεζικού συστήματος και την έλλειψη σταθερότητας.
- οι βασικοί λόγοι που δυσκολεύουν τις μεταποιητικές επιχειρήσεις στην υλοποίηση των επενδυτικών τους σχεδίων, είναι η αδυναμία εξεύρεσης εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού, η αστάθεια στο διεθνές περιβάλλον και η λειτουργία του τραπεζικού συστήματος.
- Ως προκλήσεις για μελλοντικές επενδύσεις την επόμενη τριετία, επισημαίνονται η έλλειψη εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού, η αστάθεια στο διεθνές περιβάλλον, ηλειτουργία του τραπεζικού συστήματος και τα υψηλά επιτόκια δανεισμού.
- Περίπου οι μισές από τις επιχειρήσεις που προτίθενται να επενδύσουν τον επόμενο χρόνο προβλέπουν αύξηση των επενδυτικών τους δαπανών. Μάλιστα, 2 στις 3 μεγάλες επιχειρήσεις προβλέπουν σημαντική αύξηση. Αυτά παρόλο που οι επιχειρήσεις δηλώνουν επιφυλακτικές λόγω των δυσμενών μακροοικονομικών και γεωπολιτικών συνθηκών.
- Επενδυτικές προτεραιότητες όσων θα επενδύσουν είναι η μείωση του λειτουργικού κόστους, η παραγωγή νέων προϊόντων και η αύξηση των εξαγωγών.
Το case study της Θεσσαλονίκης
- Οι μεταποιητικές επιχειρήσεις στην Θεσσαλονίκης καταγράφουν υψηλότερη επενδυτική δραστηριότητα τα δύο τελευταία χρόνια (76%) σε σχέση με το σύνολο της χώρας (64%) και την Αττική (60%). Σε σχέση με τις μεταποιητικές επιχειρήσεις στην Αττική, οι μεταποιητικές επιχειρήσεις της Θεσσαλονίκης επένδυσαν σε μεγαλύτερα ποσοστά στην αγορά μηχανολογικού και λοιπού εξοπλισμού(64% έναντι 42%), στην αγορά λογισμικού(39% έναντι 27%),στην εκπαίδευση/κατάρτιση προσωπικού (27% έναντι 14%)και στην έρευνα και ανάπτυξη για την βελτίωση υπαρχόντων προϊόντων (27% έναντι 13%).
- Οι πρωτεύοντες στόχοι των επενδύσεων που πραγματοποίησαν οι μεταποιητικές επιχειρήσεις της Θεσσαλονίκης τα τελευταία δύο χρόνια αφορούν στην αύξηση της παραγωγικής δυναμικότητας (40%), στην αντικατάσταση μηχανολογικού εξοπλισμού (32%), την ανάπτυξη των εξαγωγών (21%), ενώ σε υψηλότερο ποσοστό σε σχέση με την Αττική, καταγράφονται ως στόχοι ο «πράσινος» μετασχηματισμός (20% έναντι 3% αντίστοιχα) και η εκπαίδευση του προσωπικού (15% έναντι 2% αντίστοιχα).
- Οι επενδυτικές αποφάσεις των μεταποιητικών επιχειρήσεων στην Θεσσαλονίκη επηρεάζονται πολύ λιγότερο από το φορολογικό πλαίσιο (19%), σε σχέση τόσο με τις μεταποιητικές επιχειρήσεις στην Αττική (42%) αλλά και στο σύνολο της χώρας (35%). Στον αντίποδα, το κόστος ενέργειας και το κόστος πρώτων υλών αναφέρονται από τις επιχειρήσεις στην Θεσσαλονίκη πολύ περισσότερο ως παράγοντες που επηρεάζουν τις επενδυτικές αποφάσεις τους σε σχέση με τις επιχειρήσεις στην Αττική (34% έναντι 20% και 29% έναντι 20% αντίστοιχα).
- Οι καθυστερήσεις στις διαδικασίες αναφέρονται πολύ πιο έντονα από τις μεταποιητικές επιχειρήσεις στην Θεσσαλονίκη σε σχέση με τις αντίστοιχες στην Αττική (47% έναντι 22%).
- Η αδυναμία εξεύρεσης προσωπικού καταγράφεται πολύ υψηλότερα ως ο βασικός λόγος που δυσχεραίνει την υλοποίηση επενδύσεων από τις μεταποιητικές επιχειρήσεις της Θεσσαλονίκης σε σχέση με το σύνολο της χώρας. (54% έναντι 41% αντίστοιχα).
- Οι επιχορηγήσεις θεωρούνται το καταλληλότερο κίνητρο για την υλοποίηση επενδύσεων από τις μεταποιητικές επιχειρήσεις της Θεσσαλονίκης (39% έναντι 27% στο σύνολο της χώρας).
- Σε γενικές γραμμές, η πρόσβαση στην χρηματοδότηση για τις μεταποιητικές επιχειρήσεις της Θεσσαλονίκης είναι ευκολότερη σε σχέση με την υπόλοιπη χώρα (44% έναντι 29% αντίστοιχα).
- Σαφώς πιο προσανατολισμένες στις εξαγωγές είναι οι επενδυτικές προτεραιότητες των μεταποιητικών επιχειρήσεων της Θεσσαλονίκης σε σχέση με την υπόλοιπη χώρα (28% έναντι 18% αντίστοιχα).
- Οι μεταποιητικές επιχειρήσεις στην Θεσσαλονίκη αναφέρουν ως κύριο εμπόδιο για την ανάπτυξη της εξαγωγικής τους δραστηριότητας τη διατάραξη των παγκόσμιων αλυσίδων εφοδιασμού (31%) και ακολουθούν η συμμόρφωση με νέους κανονισμούς και με διεθνή πρότυπα/πιστοποιήσεις (30%) και οι πρόσφατες αλλαγές στο ύψος των δασμών (24%).
- Σαφώς υψηλότερα τα ποσοστά των μεταποιητικών επιχειρήσεων της Θεσσαλονίκης που έχουν πραγματοποιήσει επενδύσεις το προηγούμενο δωδεκάμηνο σε ψηφιακές και πράσινες τεχνολογίες σε σχέση με την υπόλοιπη χώρα.
Το case study των εξαγωγικών μεταποιητικών
- Περίπου οι μισές μεταποιητικές επιχειρήσεις έχουν εξαγωγική δραστηριότητα σήμερα και οι εξαγωγές αφορούν κατά μέσο όρο το 1/3 του όγκου παραγωγής τους.
- 8 στις 10 εξαγωγικές μεταποιητικές επιχειρήσεις πραγματοποίησαν κάποια επένδυση την τελευταία διετία και παρόμοιο ποσοστό αναφέρουν ότι προτίθενται να προχωρήσουν σε κάποια επένδυση το επόμενο δωδεκάμηνο.
- Ως προς το είδος των επενδύσεων που πραγματοποίησαν την τελευταία διετία, οι εξαγωγικές επιχειρήσεις καταγράφουν υψηλότερα ποσοστά σε όλα τα είδη των επενδύσεων, με την μεγαλύτερη θετική διαφορά να καταγράφεται σε επενδύσεις για έρευνα και ανάπτυξη για τη δημιουργία νέων προϊόντων. Σε σχέση με τους στόχους των επενδύσεων, οι εξαγωγικές επιχειρήσεις προσανατολίζονται σαφώς εντονότερα στην ανάπτυξη των εξαγωγών. Αναφορικά με τους παράγοντες που επηρεάζουν τις επενδυτικές αποφάσεις, οι αναφορές των εξαγωγικών επιχειρήσεων στο φορολογικό πλαίσιο εμφανίζονται σημαντικά μειωμένες. Περαιτέρω, σε σχέση με τα κύρια εμπόδια για την πραγματοποίηση επενδύσεων, οι εξαγωγικές επιχειρήσεις αναφέρονται πολύ πιο έντονα στις καθυστερήσεις των διαδικασιών (αδειοδοτήσεις, απονομή δικαιοσύνης κτλ) σε σχέση με τις υπόλοιπες μεταποιητικές επιχειρήσεις αλλά και στην επάρκεια των επενδυτικών κινήτρων, ενώ αναφέρονται σημαντικά λιγότερο στην αβεβαιότητα στο φορολογικό πλαίσιο.
- Οι εξαγωγικές επιχειρήσεις χρησιμοποίησαν τον Αναπτυξιακό Νόμο σε υψηλότερο ποσοστό σε σχέση με τις άλλες μεταποιητικές επιχειρήσεις.
- Τα μεγαλύτερα εμπόδια που αναφέρουν οι εξαγωγικές επιχειρήσεις σε σχέση με την ανάπτυξη της εξαγωγικής τους δραστηριότητα είναι, κατά σειρά, οι πρόσφατες αλλαγές στο ύψος των δασμών, η συμμόρφωση με νέους κανονισμούς και με διεθνή πρότυπα, καθώς και η κατοχή πιστοποιητικών και η διατάραξη των παγκόσμιων αλυσίδων εφοδιασμού.
Τι χρειάζεται η ελληνική βιομηχανία
- Πολιτική απόφαση να στηριχθεί η ελληνική βιομηχανία: Να τεθεί στο επίκεντρο του νέου παραγωγικού μας μοντέλου και να έχει δίπλα της μία αποτελεσματική δημόσια διοίκηση.
- Σταθερότητα και πρόβλεψη: Σταθερό, διαφανές και αξιόπιστο φορολογικό πλαίσιο. Μείωση της φορολογίας, των ασφαλιστικών εισφορών και του κόστους ενέργειας.
- Επενδυτικά εργαλεία που λειτουργούν: Ριζική απλοποίηση του Αναπτυξιακού Νόμου και στόχευση των κινήτρων ανά μέγεθος και ρόλο επιχείρησης.
- Πρόσβαση στη χρηματοδότηση για όλους: Μείωση του κόστους δανεισμού και διευκόλυνση της πρόσβασης σε τραπεζική χρηματοδότηση. Ενεργοποίηση τραπεζών και αναπτυξιακών εργαλείων με όρους αγοράς και διαφάνειας.
- Εργασία με προοπτική: Σύνδεση επενδύσεων με τη δημιουργία σταθερών, ποιοτικών θέσεων εργασίας. Βελτίωση του συστήματος επαγγελματικής εκπαίδευσης, θέμα για το οποίο o ΣΒΕ έχει πραγματοποιήσει μια μεγάλη μελέτη με την Deloitte.
- Πράσινη και ψηφιακή μετάβαση με παραγωγική βάση: Επενδύσεις στην καινοτομία, στην εξοικονόμηση πόρων και στον ψηφιακό μετασχηματισμό της παραγωγής.
- Δημιουργία ενός περιβάλλοντος φιλικού για την επιχειρηματικότητα: Απλοποίηση του ρυθμιστικού περιβάλλοντος για την επιχειρηματικότητα και η ταχύτερη απονομή δικαιοσύνης.
