Ποια έργα φεύγουν και ποια έρχονται στο Ταμείο Ανάκαμψης

Συνολικά 108 αλλαγές σε στόχους και ορόσημα περιλαμβάνει το νέο Σχέδιο Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας (ΣΑΑ) «Ελλάδα 2.0» που συμφώνησαν στο τέλος του περασμένου μήνα οι δύο πλευρές, Κομισιόν και Ελλάδα. Οι αλλαγές που επέρχονται είναι πολλές και αντιστοιχούν περίπου στο 50% των στόχων και οροσήμων που πρέπει να επιτύχει η χώρα μέσα στους επόμενους 12-15 μήνες.

Κάποιοι στόχοι και ορόσημα φεύγουν οριστικά από το Ταμείο Ανάκαμψης, κάποιοι άλλοι μειώνονται σε έκταση και βάθος και κάποιοι άλλοι επεκτείνονται χάρις τους πόρους που αφήνουν τα έργα που απεντάσσονται ή μειώνεται το αντικείμενό τους. Σύμφωνα με την Κομισιόν, δεν είναι πλέον εφικτά εν μέρει ή πλήρως:

8 μέτρα λόγω απροσδόκητων καθυστερήσεων που σχετίζονται με τις διαδικασίες δημοσίων συμβάσεων
9 μέτρα λόγω χαμηλότερης από την αναμενόμενη ζήτησης
6 μέτρα λόγω διαταραχών στην αλυσίδα εφοδιασμού
8 μέτρα λόγω απρόβλεπτων νομικών ζητημάτων και
3 μέτρα λόγω απρόβλεπτων τεχνικών προκλήσεων.

Επίσης, 27 μέτρα έχουν τροποποιηθεί για την εφαρμογή καλύτερων εναλλακτικών λύσεων, ενώ άλλα 33 μέτρα έχουν τροποποιηθεί για την εφαρμογή μιας καλύτερης εναλλακτικής λύσης που επιτρέπει τη μείωση του διοικητικού φόρτου, επιτυγχάνοντας παράλληλα τους στόχους των αντίστοιχων μέτρων. Από την άλλη πλευρά, η Ελλάδα έχει ζητήσει και έχει λάβει το δικαίωμα να χρησιμοποιήσει τους πόρους που απελευθερώθηκαν από την άρση ορισμένων μέτρων αλλά και τη μείωση του επιπέδου εφαρμογής τους σε άλλα μέτρα, για να αυξήσει το επίπεδο εφαρμογής σε άλλα 14 μέτρα. Ένα τέτοιο μέτρο είναι το 16924 όπου ο στόχος 52 για τα ηλεκτρικά λεωφορεία στις δημόσιες συγκοινωνίες έχει αναβαθμιστεί από 220 σε 425.

Σημειώνεται ότι σημαντικό μέρος των πόρων θα διατεθούν στο «Εξοικονομώ» δηλαδή για ενεργειακές αναβαθμίσεις κτιρίων κατοικιών, σε ψηφιακά έργα του υπουργείου Υγείας (Φάκελος Υγείας) και του υπουργείου Εργασίας, όπως επίσης και στον Ψηφιακό Μετασχηματισμό του ΟΣΕ.

Τα έργα που φεύγουν από το Ταμείο Ανάκαμψης

Ενεργειακή αναβάθμιση ιδιωτικών και δημοσίων κτιρίων: O στόχος 35 προέβλεπε την ενεργειακή αναβάθμιση 150 δημοσίων κτιρίων με την εξοικονόμηση ρύπων (CO2) άνω του 30% και την αναβάθμιση 100.000 σημείων οδικού φωτισμού. Το έργο είχε προϋπολογιστεί σε 170 εκατ. ευρώ. Ο στόχος καταργήθηκε εντελώς. Επίσης ο στόχος 36 που προέβλεπε την ενεργειακή αναβάθμιση εγκαταστάσεων 7.000 ιδιωτικών επιχειρήσεων, στόχος που περικόπηκε στο μισό. Πλέον ο νέος στόχος αφορά σε 3.500 εγκαταστάσεις ιδιωτικών επιχειρήσεων. Ο αρχικός προϋπολογισμός του συγκεκριμένου έργου ήταν 180 εκατ. ευρώ και αναμένεται να μειωθεί στο μισό.
Tεχνολογίες δέσμευσης & αποθήκευσης CO2: H Ελλάδα ζήτησε και έλαβε την απένταξη των στόχων 372 και 373 που εντάσσονται στο έργο της δημιουργίας αποθήκης και αγωγού μεταφοράς υγροποιημένου CO2. Η αποθήκη θα είναι το εξαντλημένο κοίτασμα του Πρίνου και ουσιαστικά απεντάσσεται, λόγω χρονικών περιορισμών, ο αγωγός που θα συνδέει το κοίτασμα με τον τερματικό σταθμό που πιάνουν τα πλοία, χωρίς να επηρεάζεται η χρηματοδότηση που έχει εγκριθεί στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και η υλοποίησή του έργου. Το έργο έχει ενταχθεί στο Repower EU και η συνολική επένδυση θα υπερβεί το 1 δισεκ. ευρώ.
Επαναφόρτιση και ανεφοδιασμός: H Ελλάδα ζήτησε και έλαβε την απένταξη του έργου δημιουργίας σημείων φόρτισης με εγκατεστημένη ισχύ 300 000 kW για τουλάχιστον 4 500 σημεία φόρτισης οχημάτων. Πρόκειται για ένα έργο ΣΔΙΤ που πριν την αναθεώρηση του σχεδίου ήταν συνδεδεμένος με την 6η δόση των επιδοτήσεων.
ΠΕΚΕΠΠ: To έργο προέβλεπε την αγορά 13 κτιρίων που θα στεγάζανε τα Περιφερειακά Κέντρα Πολιτικής Προστασίας (ΠΕΚΕΠΠ) συνολικής αξίας 143 εκατ. ευρώ. Αρχικά προβλέπονταν η κατασκευή των κτιρίων από την ΚΤΥΠ με δαπάνη 23 εκατ. ευρώ. Τελικά το έργο απεντάχθηκε εντελώς από το ΤΑΑ. Το έργο είχε αναλάβει να υλοποιήσει το PPF του υπερταμείου.
Αρδευτικά φράγματα: H χώρα ζήτησε και έλαβε την κατάργηση του μέτρου 16825 «Επενδύσεις στο εθνικό αρδευτικό δίκτυο μέσω προγραμμάτων ΣΔΙΤ» που προέβλεπε την κατασκευή και τη λειτουργία επτά αρδευτικών έργων. Η κατάργηση του μέτρου απελευθερώνει πόρους επιδοτήσεων ύψους 300 εκατ. ευρώ.
Υποδομές παροχής και εξοικονόμησης πόσιμου νερού/ Υποδομές διαχείρισης αστικών λυμάτων και λυματολάσπης από την επεξεργασία λυμάτων: Πρόκειται για δύο μεγάλα έργα της ΓΓ Περιβάλλοντος συνολικού προϋπολογισμού άνω των 600 εκατ. ευρώ. Η χώρα ζήτησε και έλαβε την απένταξη των δύο δράσεων που στόχο είχαν, η μεν πρώτη (162 εκατ. ευρώ), τη δημιουργία:

Υποδομών παροχής νερού,
Τηλεμετρίας – Έργων τηλεχειρισμού για τον εντοπισμό διαρροών σε δίκτυα ύδρευσης,
Την προμήθεια ψηφιακών μετρητών νερού
Μονάδων αφαλάτωσης

Η δε δεύτερη δράση (ύψους 467 εκατ. ευρώ) στόχο είχε:

Έργα υποδομής δικτύου αποχέτευσης και εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων.
Έργα αναβάθμισης, επέκταση και εκσυγχρονισμός εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων και επαναχρησιμοποίηση επεξεργασμένου νερού.
Έργα υλοποίησης υποδομής διαχείρισης ιλύος από εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων.

Νηπιοβρεφικοί σταθμοί: H χώρα ζήτησε και απένταξε το έργο της δημιουργίας βρεφικών/παιδικών σταθμών που θα προσέθεταν στη χώρα 20.000 θέσεις φύλαξης παιδιών σε όλη την επικράτεια. Το έργο της δημιουργίας των σταθμών είχε αναλάβει το ΤΕΕ για λογαριασμό του υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας. Επίσης απεντάχθηκε το έργο της «Επαγγελματικής αναδοχής 100 ανηλίκων με σοβαρές αναπηρίες (ποσοστό αναπηρίας άνω του 67 %) και/ή σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας τα οποία επί του παρόντος διαμένουν σε ιδρύματα». Τα δύο αυτά έργα είχαν προϋπολογιστεί σε 76 εκατ. ευρώ.
Αναβάθμιση περιφερειακών λιμένων: Η χώρα ζήτησε την απένταξη του μέτρου 16975 που αφορά σε «Παρεμβάσεις αναβάθμισης περιφερειακών λιμένων». Πρόκειται για μια σειρά πολλών και μικρών έργων βελτίωσης των υποδομών σε λιμάνια, εκ των οποίων το πιο σημαντικό είναι εκείνο της αναβάθμισης του Λιμένα της Αλεξανδρούπολης που δρομολόγησε το ΤΑΙΠΕΔ (σήμερα υπερταμείο). Το μέτρο περιλαμβάνει πάνω από 30 έργα συνολικής αξίας 50 εκατ. ευρώ.
Δίκτυα οικονομικής διπλωματίας: Απεντάχθηκε από το ΤΑΑ το έργο «Ψηφιοποίηση Δικτύου Οικονομικής Διπλωματίας» συνολικού ύψους 10 εκατ. ευρώ.
Κέντρα Υγείας: H Ελλάδα ζήτησε και έλαβε την κατάργηση του στόχου 161 που ήταν ανάθεση όλων των συμβάσεων των 156 Κέντρων Υγείας της χώρας. Ο στόχος αυτός ήταν ορόσημο που έπρεπε να είχε επιτευχθεί για την καταβολή της 6ης δόσης των μη-επιστρεπτέων καταβολών. Το έργο έχει αναλάβει να υλοποιήσει το PPF του υπερταμείου.

Τα μεγάλα έργα που αλλάζουν ενδιάμεσους στόχους

Ψηφιοποιήσεις αρχείων: H Ελλάδα ζήτησε και έλαβε την κατάργηση του ενδιάμεσου στόχου 94 που προέβλεπε την ολοκλήρωση του 30% των ψηφιοποιήσεων σε όλα τα μεγάλα έργα του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Ο στόχος ωστόσο 95 και 95α που θέλει το 90% της ολοκλήρωσης του αντικειμένου των έργων σε όλα τα έργα ψηφιοποιήσεων αρχείων παραμένει για τέλος 2025. Ο στόχος 94 αποτελούσε προαίρεση για την καταβολή της 6ης δόσης των επιδοτήσεων.
E-65: Η χώρα ζήτησε και έλαβε την κατάργηση του ενδιάμεσου στόχου 255 που αφορά στην ολοκλήρωση του 60% των εργασιών της κατασκευής του οδικού άξονα Ε-65. Παραμένει ωστόσο ο στόχος της ολοκλήρωσης του 100% των εργασιών μέχρι τέλος του έτους.
ΒΟΑΚ: Η Ελλάδα ζήτησε και έλαβε και την κατάργηση του ενδιάμεσου στόχου 261 που ήθελε το 60% των πόρων του ΒΟΑΚ να απορροφηθούν μέχρι τον Ιούνιο του 2025. Ο ενδιάμεσος στόχος καταργήθηκε, αλλά παραμένει ο τελικός στόχος 262 για απορρόφηση του 100% των πόρων μέχρι το τέλος του 2025. Οι συνολικοί διαθέσιμοι πόροι είναι 204 εκατ. ευρώ (ΤΑΑ) και αφορούν σε συγκεκριμένες υποχρεώσεις υλοποίησης εργασιών και στα τρία τμήματα του έργου.

Υπάρχουν δεκάδες άλλες αλλαγές στους περίπου 250 στόχους και ορόσημα του ΣΑΑ «Ελλάδα 2.0» που απομένουν να επιτευχθούν από τη χώρα μας. Ο προϋπολογισμός του προγράμματος παραμένει ως είχε στα 36 δισ. ευρώ, και μάλιστα η Ελλάδα δεν έχει αλλάξει καθόλου τον χρονοπρογραμματισμό των δόσεων σε ότι αφορά τις επιδοτήσεις. Άλλαξε ωστόσο τον χρονοπρογραμματισμό των δόσεων των δανείων που από 8 που ήταν πριν, τώρα έγιναν 9.

Πιο αναλυτικά οι επιδιωκόμενες δόσεις αναφορικά με τα δάνεια είναι: