Ο Ιούλιος θα φέρει τις πρώτες πληρωμές από τον ΕΛΓΑ σε πληγέντες αγρότες. Προς τα τέλη του μήνα, ο Οργανισμός αναμένεται να ολοκληρώσει τις τελευταίες εκκαθαρίσεις του 2024 και να προχωρήσει σε συμπληρωματικές πιστώσεις για ζημιές από την κακοκαιρία «Ντάνιελ» του Σεπτεμβρίου του 2023. Το συνολικό κονδύλι αυτών των πληρωμών θα φτάσει τα 10 εκατ. ευρώ. Εντός του μήνα, αναμένονται επίσης οι Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις για το Φυτικό Κεφάλαιο και τα Φερτά Υλικά, ανοίγοντας τον δρόμο για επιπλέον αποζημιώσεις. Τον Αύγουστο αναμένονται προκαταβολές για τις ζημιές της φετινής σοδειάς, ακολουθώντας το μοντέλο του 2021. Μια δεύτερη δόση θα καταβληθεί το φθινόπωρο, και η τελική εξόφληση θα γίνει λίγους μήνες αργότερα, πιθανώς μετά το τέλος του 2025.
Το θετικό είναι ότι έχει προβλεφθεί ειδική μέριμνα για ζημιές που συνέβησαν στο προανθικό στάδιο, όπως στην περίπτωση των κερασιών Πέλλας για όλες τις ποικιλίες. Ο παλιός Κανονισμός του ΕΛΓΑ συνήθως δεν επέτρεπε αποζημιώσεις για τις οψιμότερες ποικιλίες, οι οποίες όμως φέτος παρουσιάζουν σαφείς απώλειες δυναμικού της τάξης του 40% έως 60%. Αυτή η νέα προσέγγιση αναγνωρίζει και καλύπτει ζημιές που προηγουμένως δεν αποζημιώνονταν, παρέχοντας μεγαλύτερη στήριξη στους παραγωγούς.
Η φετινή σοδειά έχει δημιουργήσει μια παράδοξη κατάσταση για τους αγρότες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα κεράσια. Παρόλο που η τιμή εκκαθάρισης έφτασε τα 3,50 ευρώ το κιλό, σημαντικά υψηλότερη από τα ιστορικά 2,00-2,50 ευρώ, η παραγωγή μειώθηκε δραματικά. Όταν ένας παραγωγός συγκομίζει εκατοντάδες κιλά αντί για τόνους ανά στρέμμα, μια συγκυριακή αύξηση τιμής κατά 30% ή 40% δεν μπορεί να αντισταθμίσει την απώλεια παραγωγής που αγγίζει το 70% με 80%.
Ανάλογη είναι η εικόνα και στα πρώιμα επιτραπέζια ροδάκινα. Οι καλές τιμές των 1,20-1,40 ευρώ ανά κιλό αφορούσαν ένα προϊόν με μείωση παραγωγής 85%-95%. Η κατάσταση γίνεται ακόμα πιο δύσκολη για τα συμπύρηνα ροδάκινα, των οποίων η συγκομιδή μόλις ξεκίνησε. Επιπλέον, το πρόβλημα δεν περιορίζεται γεωγραφικά: οι ζημιές στα πυρηνόκαρπα δεν επηρέασαν μόνο τη Μακεδονία, αλλά και τη Θεσσαλία και την Πελοπόννησο, δείχνοντας μια ευρεία κρίση στον αγροτικό τομέα.
Στις 15 Απριλίου, στο πλαίσιο ευρείας σύσκεψης, παρουσία τόσο εκπροσώπων αγροτικών συλλόγων και συνεταιρισμών από Πέλλα, Ημαθία, Φλώρινα και Λάρισα, όσο και υπουργικού κλιμακίου με επικεφαλής τον υπουργό Κώστα Τσιάρα, είχε υπάρξει προφορική δέσμευση πως η εκτιμητική διαδικασία θα τραβήξει ως και τον Μάιο, ενώ αρχές Ιουλίου θα προχωρήσουν οι προκαταβολές από τον ΕΛΓΑ, με «μοντέλο 2021», όπως σημειώθηκε.
