Οι φορολογικοί παράδεισοι αποτελούν ένα διαρκές πρόβλημα για τις κυβερνήσεις, οι οποίες προσπαθούν να εισπράξουν τους φόρους που αναλογούν στους πλουσιότερους πολίτες τους. Ως απάντηση, ορισμένες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις επιβάλλουν «φόρους εξόδου» στα κεφάλαια που μεταφέρονται στο εξωτερικό, τα οποία συνήθως καταλήγουν σε χώρες με ευνοϊκότερα φορολογικά καθεστώτα, όπως η Ελβετία, το Μονακό και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Η Ιταλία, επίσης, έχει υιοθετήσει ειδικά μέτρα για την ευνοϊκότερη φορολόγηση υψηλών εισοδημάτων τα τελευταία χρόνια, με το ειδικό καθεστώς του «flat tax», προσελκύοντας εύπορους κατοίκους.
Ο σκοπός της Γερμανίας, της Νορβηγίας και του Βελγίου που φορολογούν κεφάλαια, τα οποία προορίζονται για το εξωτερικό είναι είτε για να αποθαρρύνουν την πρακτική αυτή ή για να εισπράξουν ένα δίκαιο ποσό υπέρ του Δημοσίου. Επικριτές αυτών των μέτρων ισχυρίζονται πως οι φόροι αυτοί μπορεί τελικά να είναι υψηλοί χωρίς καν να προκύπτουν έσοδα, καθώς δεν έχουν ρευστοποιηθεί τα σχετικά κινητά περιουσιακά στοιχεία, όπως μετοχές και ομόλογα. Στη Νορβηγία, τέλη ή φόροι εξόδου 37% τέθηκαν πρώτη φορά σε ισχύ από το 2007/2008. Έκτοτε, όμως, έχουν περάσει τροπολογίες για να κλείσουν «νομικά παράθυρα». Πέρυσι τον Μάρτιο, παραδείγματος χάριν, το κατώτερο όριο των κεφαλαίων που υπόκειται σε μια τέτοια φορολογία αυξήθηκε από τις 500.000 νορβηγικές κορώνες στα τρία εκατομμύρια ή 255.0000 ευρώ, ενώ το χρονικό όριο έμεινε αμετάβλητο στην 12ετία.
Ο Wegzugsbesteuerung είναι ο φόρος εξόδου που επιβάλλεται στη Γερμανία και αφορά τη μεταφορά φορολογικής κατοικίας εκτός της Ε.Ε., εφόσον το άτομο ήταν φορολογικός κάτοικος στη χώρα για τουλάχιστον επτά από τα τελευταία δώδεκα χρόνια. Ο φόρος αυτός υπολογίζεται επί ενός εκτιμώμενου κεφαλαιουχικού κέρδους και ενεργοποιείται από συγκεκριμένα όρια που σχετίζονται με την ιδιοκτησία μετοχών ή μεριδίων επενδυτικών κεφαλαίων. Από την 1η Ιανουαρίου 2025, συμπεριλήφθηκαν μερίδια σε επενδυτικά κεφάλαια, με ελάχιστο όριο τα 500.000 ευρώ σε κόστος κτήσης ή τη συμμετοχή τουλάχιστον 1% στο μετοχικό κεφάλαιο μιας εταιρείας.
Ανάλογοι φόροι έχουν επιβληθεί και από τη Γαλλία, την Ολλανδία, την Πορτογαλία, την Ισπανία, τη Σουηδία και τη Φινλανδία. Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, αναγκασμένες να παρέχουν γενναιόδωρες επιδοτήσεις στους πολίτες τους εν μέσω της πανδημίας και της ενεργειακής κρίσης που προκλήθηκε από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, αναζητούν τρόπους να περιορίσουν τα δημοσιονομικά τους ελλείμματα. Επιπλέον, η Ευρώπη καλείται να αυξήσει τις αμυντικές της δαπάνες, εν μέρει λόγω πιέσεων από τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ. «Πολλές χώρες φορολογούν την έξοδο κεφαλαίων», σχολίασε στο Bloomberg ο Ντέιβιντ Λέσπαρανς, ιδρυτής της εταιρείας διαχείρισης πλούτου Lesparance & Associates. Στην Ισπανία, ο συντελεστής φτάνει το 23%, ενώ στη Γαλλία είναι υψηλότερος, στο 30%. Εκτός Ευρώπης, ο Καναδάς αποτελεί χαρακτηριστική περίπτωση, με τους φόρους εξόδου να ανέρχονται έως και στο 50%.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, όμως, αυτά τα φορολογικά συστήματα προκαλούν στρεβλώσεις. Το αμερικανικό πρακτορείο αναφέρεται στην περίπτωση ενός νεαρού φοιτητή Ιατρικής που ίδρυσε μια νεοφυή εταιρεία, με το μερίδιό του να αποτιμάται στα 800.000 ευρώ. Του επιβλήθηκε φόρος της τάξεως των 200.000 ευρώ όταν χρειάστηκε να αποχωρήσει από τη Γερμανία για να σπουδάσει στις ΗΠΑ. Κατάφερε, ωστόσο, να μεταθέσει την πληρωμή μέχρι να ολοκληρώσει τις σπουδές του, αποφεύγοντας έτσι την άμεση χρέωση. Αφενός, τα μέτρα αυτά λειτουργούν αποτρεπτικά για τους πλουσίους Ευρωπαίους, Αφετέρου καθιστούν ελκυστικότερα ορισμένα κράτη με διαφορετικό φορολογικό καθεστώς, όπως η Ελβετία και το Μονακό, καθώς γενικά οι κυβερνήσεις μελετούν διάφορα φορολογικά μέτρα για τη μείωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων.
Στην Ελβετία επιβάλλεται ένας εφάπαξ ετήσιος φόρος από 100.000 έως 400.000 ελβετικά φράγκα σε ορισμένους ξένους κατοίκους. Ωστόσο, ακόμη και εκεί έχει δρομολογηθεί δημοψήφισμα για την επιβολή φόρου κληρονομιάς έως και 50%. Αντίστοιχα, στην Ιταλία, η φορολογία των πλουσιότερων ξένων είναι σταθερή στα 200.000 ευρώ ετησίως, ανεξαρτήτως εισοδημάτων.
Παράλληλα, η εισοδηματική ανισότητα έχει διευρυνθεί στη Δύση, λόγω της σημαντικής αύξησης του πλούτου για ένα μικρότερο σύνολο ανθρώπων και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, ενώ συρρικνώνεται η οικονομική επιφάνεια της μεσαίας τάξης. Η στέγαση και η ανώτατη εκπαίδευση αποτελούν πλέον μεγάλες προκλήσεις για πολλές οικογένειες. Η επίγνωση αυτού του προβλήματος έγινε ιδιαίτερα αισθητή μετά τις πρόσφατες διαμαρτυρίες πολιτών στη Βενετία για τον γάμο του ιδρυτή της Amazon, Τζεφ Μπέζος, και της Λόρεν Σάντσες. Με περισσότερα από 90 ιδιωτικά τζετ να προσγειώνονται στο αεροδρόμιο Marco Polo της Βενετίας, μεταφέροντας καλεσμένους από το Λος Άντζελες, το Λονδίνο, τη Βουδαπέστη και άλλες πόλεις, οι διαδηλωτές εξέφρασαν την αντίθεσή τους, στέλνοντας το μήνυμα: «No Space for Bezos».
