Όσο οι Ουκρανοί στρατιώτες προσπαθούν να αντισταθούν στη ρωσική εισβολή και ο άμαχος πληθυσμός υπομένει την εντατικοποίηση των πυραυλικών επιθέσεων από τη Μόσχα, το Κίεβο διαπραγματεύεται διαρκώς για να κτίσει γέφυρες με τη Δύση και να αφήσει πίσω ένα τραυματικό παρελθόν με το καθεστώς του Κρεμλίνου. Ίσως μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της Ουκρανίας είναι να κατοχυρώσει την ακεραιότητα των δημοκρατικών θεσμών της καθώς προσπαθεί να εξασφαλίσει μεγαλύτερη στρατιωτική στήριξη από τη Δύση και να εμβαθύνει την οικονομική συνεργασία με τον ανεπτυγμένο κόσμο. Τελευταία, όμως, παρατηρείται ένα ρήγμα ανάμεσα στον πρόεδρο της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, και τους πολίτες της χώρας.
Αφορμή αποτέλεσε η απόφαση της κυβέρνησης Ζελένσκι να παραχωρήσει την εποπτεία της Εθνικής Υπηρεσίας Κατά της Διαφθοράς (NABU) και του Γραφείου του Ειδικού Εισαγγελέα κατά της Διαφθοράς (SAPO) στη γενική εισαγγελία της χώρας που διορίζεται από την κυβέρνηση. O πρόεδρος της Ουκρανίας τόνισε πως οι μεταρρυθμίσεις αυτές αποσκοπούν στην απαλλαγή του κράτους από τον ρωσικό παράγοντα, ο οποίος παρέμεινε έντονος μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης. Το φιλορωσικό σκέλος της Ουκρανίας ήταν πάντα αντίθετο με το άνοιγμα της χώρας στη Δύση. Άλλωστε, μετά την εισβολή που διέταξε το Κρεμλίνο στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, ενορχηστρώθηκε η δολοφονία του Ζελένσκι και άλλων ανώτερων αξιωματούχων στο Κίεβο, σύμφωνα με τις μυστικές υπηρεσίες της χώρας.
Αυτήν την εβδομάδα, ωστόσο, εκατοντάδες Ουκρανοί συγκεντρώθηκαν στο Κίεβο, το Λβίβ, το Ντνιπρό, την Οδησσό και άλλες πόλεις για να διαμαρτυρηθούν για τον συμβιβασμό της ανεξαρτησίας των αρχών κατά της διαφθοράς, ένα ακανθώδες ζήτημα που επηρεάζει το κύρος της χώρας στο εξωτερικό. Η διαφθορά αποτελεί ένα χρόνιο και σοβαρό πρόβλημα στην Ουκρανία, το οποίο έχει βαθιές ρίζες στο παρελθόν της χώρας ως μέρος της Σοβιετικής Ένωσης. Παρά την κήρυξη της ανεξαρτησίας της, η διαφθορά συνέχισε να είναι ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια για την ανάπτυξη της οικονομίας, την ενίσχυση του κράτους δικαίου και την ευρωπαϊκή της προοπτική. Σύμφωνα με τον Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς της Διεθνούς Διαφάνειας (Transparency International), η Ουκρανία σημείωσε κάποια πρόοδο αλλά εξακολουθεί να βρίσκεται σε χαμηλή θέση. Το 2024, η Ουκρανία βρέθηκε στην 105η θέση της παγκόσμιας κατάταξης ανάμεσα σε 180 χώρες.
Οι διαδηλώσεις αυτής της εβδομάδας ήταν οι μεγαλύτερες που πραγματοποιήθηκαν στη χώρα από τη ρωσική εισβολή και έπειτα. Χαρακτηριστική είναι η δήλωση μιας φοιτήτριας στην ενημερωτική ιστοσελίδα Politico. «Ο πόλεμος μας έχει φέρει πολλές τραγωδίες, αλλά ήταν επίσης ένα σημάδι ότι η χώρα μας πολεμά για το καλύτερο. Δεν μπορούμε να γυρίσουμε πίσω στο παρελθόν. Δεν θέλουμε διαφθορά και επιθυμούμε μια τίμια κυβέρνηση». Τον προβληματισμό της εξέφρασε, επίσης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενώ η αρμόδια επίτροπος της Ε.Ε, Μάρτα Κος, είπε πως μετέφερε στην κυβέρνηση της Ουκρανίας την ανησυχία της για τις εξελίξεις στο κράτος δικαίου. Η κριτική αυτή δεν είναι αμελητέα για τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι που έχει συσχετιστεί με τον Ουίνστον Τσώρτσιλ στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Ζελένσκι μαζί με τα υπόλοιπα κράτη που συνορεύουν με τη Ρωσία έχουν τονίσει στη Δύση πως η Ουκρανία αντιστέκεται στη ρωσική επιθετικότητα, πείθοντας την Ευρώπη να ενισχύσει σημαντικά τις αμυντικές δαπάνες της.
Αναλυτές στρέφουν την προσοχή στον ρόλο του Αντρέι Γέρμακ. Ο Ουκρανός πολιτικός και πρώην παραγωγός κινηματογράφου είναι επικεφαλής του Γραφείου του Προέδρου της Ουκρανίας από τον Φεβρουάριο του 2020, έχοντας διοριστεί από τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην ουκρανική πολιτική, ιδίως μετά την πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, συντονίζοντας τις επιχειρήσεις του Προεδρικού Γραφείου, θέματα άμυνας και διεθνούς συνεργασίας. Έχει περιγραφεί ως το «δεξί χέρι» του Ζελένσκι και ως ένας «πραγματικός διαμορφωτής εξουσίας» στην Ουκρανία. Το 2023, το Politico τον αποκάλεσε «Πράσινο Καρδινάλιο» του Κιέβου και το 2024, το Time τον συμπεριέλαβε στην ετήσια λίστα του με τους 100 ανθρώπους στον κόσμο με τη μεγαλύτερη επιρροή.
Πληροφορίες των Financial Times αποκαλύπτουν ότι εκείνος παρότρυνε τον Ζελένσκι να μεταβεί στην Ουάσιγκτον στα τέλη του Φεβρουαρίου για να συναντηθεί αυτοπροσώπως με τον Αμερικανό πρόεδρο, Ντόναλντ Τραμπ. Ήταν μια συνάντηση που καταδικάστηκε σε παταγώδη αποτυχία λόγω της απρόβλεπτης ιδιοσυγκρασίας του Τραμπ, με το Κίεβο και την Ευρώπη να ξεκινά έναν διπλωματικό μαραθώνιο για να φέρει τις ΗΠΑ πιο κοντά στο ΝΑΤΟ και μακρύτερα από τη Μόσχα. Πριν από μια εβδομάδα, ο διορισμός της Γιούλια Σβιριντένκο στην πρωθυπουργία της Ουκρανίας θεωρείται πως ήταν επιλογή του Γέρμακ. Οι σύμμαχοι του υποστηρίζουν πως ο Γέρμακ συμβολίζει μια νέα εποχή στη μετα-σοβιετική Ουκρανία. «Μπορεί να εργάζεται 24ώρες. Δεν είναι η φιλοδοξία του. Είναι ένα σύστημα λειτουργίας», σχολίασε ο Αντρίι Σύμπιχα, υπουργός Εξωτερικών της Ουκρανίας.
Εξωτερικοί παρατηρητές, ωστόσο, είχαν εκφράσει τη δυσαρέσκεια τους για τους ανασχηματισμούς από τον Ζελένσκι που οδήγησαν στην αντικατάσταση ορισμένων κυβερνητικών αξιωματούχων, όπως ο πρώην Υπουργός Εξωτερικών Ντμίτρο Κουλέμπα. Αξιωματούχοι της ΕΕ εξέφρασαν επίσης φόβους στο Politico μήπως το κυνήγι προδοτών και Ρώσων συνεργατών που εξαπέλυσαν οι αρχές, μετατρέπεται σε κυνήγι μαγισσών με στόχο τη φίμωση των επικριτών του Κιέβου. Όμως, η κυβέρνηση της Ουκρανίας φαίνεται να επανεξετάζει την απόφασή της. Μετά από συνομιλία με τον Βρετανό πρωθυπουργό, Κερ Στάρμερ, ο Ζελένσκι δήλωσε πως θα εξετάσει τις υπηρεσίες εμπειρογνωμόνων για τη βελτίωση των ερευνών κατά της διαφθοράς.
