Αν και αρκετά μικρότερη συγκριτικά με τη Ρουμανία ή την Ελλάδα, η παραοικονομία ή σκιώδης οικονομία στη Γερμανία επεκτείνεται κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών. Καθώς η ισχυρότερη οικονομία στην Ευρωζώνη προβλέπεται πως θα καταγράψει συρρίκνωση της επιχειρηματικής δραστηριότητας για τρίτο διαδοχικό έτος και οι πολίτες θεωρούν πως πληρώνουν δυσανάλογα περισσότερα από τις υπηρεσίες που τους παρέχει το κράτος, το ποσοστό της αδήλωτης εργασίας αυξάνεται.
Έρευνα της LBBW, μιας από τις μεγαλύτερες περιφερειακές τράπεζες στη Γερμανία, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η παραοικονομία αναλογούσε πέρσι στο 11%-12% του ΑΕΠ που είναι αρκετά χαμηλότερο από το αντίστοιχο 30% που ισχύει για τη Ρουμανία και περίπου το 22% για την Ελλάδα. Ωστόσο υπάρχουν ανοδικές τάσεις. Ο Φρίντριχ Σνάιντερ (Friedrich Schneider), οικονομολόγος στο Ινστιτούτο Οικονομικών του Πανεπιστημίου του Λιντς στην Αυστρία, υπολογίζει πως η δραστηριότητα στην «σκιώδη οικονομία» της Γερμανίας έφτασε πέρσι τα 482 δισ. ευρώ και διαβλέπει πως θα επεκταθεί περαιτέρω στα 511 δισ. ευρώ μέχρι τα τέλη του 2025.
Εκτιμάται, εν ολίγοις, ότι θα υπάρξει ετήσια αύξηση της τάξεως του 6,1%, με τον Σνάιντερ να τονίζει ότι πηγάζει και από τη δυσαρέσκεια των πολιτών. «Στη Γερμανία, ο κόσμος αντιλαμβάνεται όλο πιο πολύ ότι τα τρένα γίνονται αναξιόπιστα και οι εθνικές οδοί είναι γεμάτες από ετοιμόρροπες γέφυρες που χρειάζονται επισκευή, οδηγώντας σε κίνηση και καθυστερήσεις. Οι πολίτες νιώθουν πως εισπράττουν κακές δημόσιες υπηρεσίες έναντι υψηλών φόρων και έτσι η προθυμία τους να πληρώσουν -η φορολογική ηθική τους- εξασθενεί», δηλώνει ο Αυστριακός οικονομολόγος στην Deutsche Welle.
Κατά τη διάρκεια του Ιουλίου, η τελωνειακή αρχή της Γερμανίας («Zoll») πραγματοποίησε έρευνες, στοχεύοντας την αδήλωτη εργασία, την παράνομη απασχόληση και τις πιθανές παραβιάσεις του κατώτατου μισθού σε εργοτάξια σε όλη τη χώρα. Στην επιχείρηση αυτή συμμετείχαν περισσότεροι από 2.800 υπάλληλοι της Οικονομικής Υπηρεσίας Ελέγχου της Αδήλωτης Εργασίας («Finanzkontrolle Schwarzarbeit» – FKS). Σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών, η FKS πραγματοποίησε 100.000 ποινικές διώξεις και σχεδόν 50.000 διοικητικές έρευνες μόνο το 2024. Πρόσφατα, η νέα κυβέρνηση του Φρίντριχ Μερτς δημοσίευσε σχέδιο νόμου για τον «Εκσυγχρονισμό και την Ψηφιοποίηση της Καταπολέμησης της Αδήλωτης Εργασίας». Ο νόμος αποσκοπεί στην περαιτέρω ανάπτυξη της FKS και στη βελτιστοποίηση της στρατηγικής ελέγχου που βασίζεται στον κίνδυνο.
Όμως, οι έλεγχοι στην αδήλωτη εργασία δεν θα λύσουν ένα οικονομικό πρόβλημα με βαθιές κοινωνικές ρίζες σε μια χώρα με φθίνουσα οικονομική δραστηριότητα. Η εμμονή της Γερμανίας με τη δημοσιονομική πειθαρχία αποθάρρυνε όλες τις προηγούμενες κυβερνήσεις να προχωρήσουν σε δημόσιες επενδύσεις. Η κατάρρευση της γέφυρας Καρόλα που συνέδεε την παλαιά με την νέα πόλη της Δρέσδης πέρσι τον Σεπτέμβριο κατέδειξε, όμως, την παράβλεψη έργων υποδομής που είναι απαραίτητα για τη χώρα.
Η Γερμανία περνά από τη μια δοκιμασία στην άλλη, με τους δασμούς των ΗΠΑ να θέτουν πρόσθετα εμπόδια σε μια ήδη εξασθενισμένη οικονομία εξαιτίας της ενεργειακής κρίσης προ τριετίας. Οικονομικοί αναλυτές τονίζουν πως το κράτος πρέπει να αναλάβει έναν πιο δυναμικό ρόλο για τη βελτίωση της οικονομίας. Ο καγκελάριος Φρίντιχ Μερτς, ο οποίος ανέλαβε τα ηνία της χώρας μόλις τον Μάιο του 2025, κατάφερε να περάσει από το γερμανικό κοινοβούλιο μια απόφαση για τη χαλάρωση του συνταγματικού κανόνα για το φρένο χρέους. Έτσι δημιουργήθηκε ένα ανεξάρτητο ταμείο μισού δισ. ευρώ για την ανανέωση των υποδομών της χώρας. Μαζί με τα σχέδια για την αύξηση των αμυντικών δαπανών, το Βερολίνο σκοπεύει έτσι να τονώσει την οικονομική δραστηριότητα σε μια δύσκολη περίοδο όχι μόνο για τη χώρα αλλά και για την Ευρώπη.
Με την πολιτική αυτή, το όφελος αναμένεται να είναι διπλό. Η ανανέωση των υποδομών θα συμβάλει στην τόνωση της επιχειρηματικής δραστηριότητας και της φορολογικής ηθικής των πολιτών. Αν και γίνεται κατάχρηση του συστήματος πρόνοιας της Γερμανίας, με αρκετούς πολίτες να εισπράττουν επιδόματα και να εργάζονται παράνομα, ο Σνάιντερ τονίζει ότι μετά από 40 χρόνια έρευνας είναι προφανές ότι μια εύρωστη οικονομία είναι η «πιο αποτελεσματική λύση» για τον περιορισμό κάθε σκιώδους δραστηριότητας.
