Novo Nordisk: Πώς έχασε το προβάδισμα στην κούρσα των φαρμάκων για την παχυσαρκία

Η φαρμακοβιομηχανία Novo Nordisk παγιδεύτηκε σε μια αγορά όπου οι celebrities διαμορφώνουν τις τάσεις της υγείας

Ozempic και Wegovy © EPA/Ida Marie Odgaard

Μέχρι πριν από έναν χρόνο, η δανέζικη φαρμακοβιομηχανία Novo Nordisk βρισκόταν στην κορυφή. Είχε προλάβει τον ανταγωνισμό, λανσάροντας πρώτη μια ενέσιμη θεραπεία για τον διαβήτη, και το όνομα Ozempic έγινε σύντομα συνώνυμο μιας νέας κατηγορίας φαρμάκων-ορόσημο για την απώλεια βάρους.

Ωστόσο, ο ανταγωνισμός άρχισε να την πλησιάζει, μια νέα κλινική δοκιμή απογοήτευσε, οι μετοχές και η ανάπτυξη της εταιρείας υποχώρησαν και ο διευθύνων σύμβουλος παραιτήθηκε τον Μάιο. Έπειτα, χθες, μια σημαντική προειδοποίηση για πτώση των κερδών εξαφάνισε περισσότερα από 60 δισ. ευρώ από την αξία της εταιρείας. Παράλληλα, ανακοινώθηκε ότι ο ανώτατος εκτελεστικός διευθυντής Maziar Mike Doustdar θα αναλάβει νέος CEO.

Ορισμένοι στον κλάδο πιστεύουν ότι το βασικό πρόβλημα της Novo είναι αρκετά απλό: η ανταγωνίστρια Eli Lilly παρουσίασε ένα καλύτερο προϊόν. Κλινικές δοκιμές έδειξαν μεγαλύτερη απώλεια βάρους με τα φάρμακα της Lilly, Mounjaro και Zepbound, σε σύγκριση με το Ozempic και ένα άλλο σκεύασμα της Novo, το Wegovy, ενώ ανεπίσημες αναφορές από γιατρούς κάνουν λόγο και για λιγότερες παρενέργειες.

«Δεν μπορείς να αλλάξεις μαγικά το προφίλ ενός προϊόντος», δήλωσε στους FT ο Gareth Powell, διαχειριστής κεφαλαίων υγειονομικής περίθαλψης στην Polar Capital, επενδυτής και στις δύο εταιρείες.

Τελικά, πολλοί μέτοχοι και αναλυτές πλέον θεωρούν πως αυτή η αγορά ανήκει στη Lilly. Ο Tim Opler, γενικός διευθυντής της Stifel για τον παγκόσμιο τομέα υγείας, δήλωσε ότι η Lilly λειτούργησε με «διπλάσια ταχύτητα» για να εμπορευματοποιήσει τα φάρμακά της. «Η Lilly απλώς υπερκέρασε τη Novo», είπε.

Ο Doustdar υποστήριξε την Τρίτη ότι εξακολουθούν να υπάρχουν μεγάλες ευκαιρίες για τη Novo στην αγορά απώλειας βάρους, και ότι η εταιρεία διαθέτει την κατάλληλη σειρά φαρμάκων για να τις αξιοποιήσει. «Αυτή είναι μια αγορά με πάνω από 1 δισ. ασθενείς και τεράστια ανεκπλήρωτη ανάγκη», είπε. «Πιστεύω ότι είμαστε πολύ καλά τοποθετημένοι όσον αφορά τις δυνατότητες παραγωγής μας, την επιστημονική μας βάση, τις εμπορικές μας δραστηριότητες και την αναγνωρισιμότητα του brand μας».

Novo Nordisk: Από την κορυφή στην απότομη προσγείωση

Η αναστάτωση στη Novo Nordisk έρχεται έπειτα από τεράστιες επιτυχίες για την εταιρεία — στο αποκορύφωμα της πορείας της τον περασμένο Ιούνιο, η μετοχή της είχε αυξηθεί σχεδόν κατά 300% μέσα σε τρία χρόνια, καθώς η ζήτηση για φάρμακα απώλειας βάρους εκτοξευόταν.

Ωστόσο, πριν από την προειδοποίηση για πτώση κερδών της Τρίτης, είχαν ήδη εμφανιστεί ανησυχητικά σημάδια από τα στοιχεία συνταγογράφησης στις ΗΠΑ.

Η Novo ήταν η πρώτη που εξασφάλισε έγκριση από τις ρυθμιστικές αρχές των ΗΠΑ για τις νέες της θεραπείες για τον διαβήτη και την απώλεια βάρους: το Ozempic εγκρίθηκε για τον διαβήτη το 2017 και το Wegovy για την παχυσαρκία το 2021. Ωστόσο, παρότι διατηρούσε την πρωτοκαθεδρία στο μερίδιο αγοράς, τα στοιχεία συνταγογράφησης του Ιουλίου έδειξαν για πρώτη φορά το Ozempic να υποχωρεί κάτω από το 50%.

Σύμφωνα με την εταιρεία ερευνών Iqvia, οι εβδομαδιαίες συνταγές για το Mounjaro της Lilly έφτασαν τις 622.000, έναντι 607.000 για το Ozempic, ενώ το Zepbound είχε ήδη ξεπεράσει το Wegovy. Η Emily Field, αναλύτρια στην Barclays, δήλωσε ότι η πτώση της μετοχής της Novo τον τελευταίο χρόνο έμοιαζε με ένα «αργό τροχαίο ατύχημα», καθώς η εταιρεία έχανε έδαφος έναντι της Lilly, τόσο στις πωλήσεις των υφιστάμενων φαρμάκων για την παχυσαρκία όσο και στην ανάπτυξη νέων. Οι μετοχές της Novo έχουν υποχωρήσει κατά 60% τον τελευταίο χρόνο, σε σύγκριση με μια πτώση 6% για τη Lilly.

Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι ο πρώην CEO Lars Fruergaard Jørgensen έχει κατηγορηθεί άδικα επειδή δεν κατάφερε να διατηρήσει τη μετοχή σε αυτό που ένα πρόσωπο κοντά στη Novo χαρακτήρισε ως «παράλογα ύψη». «Ήταν μια εξαιρετικά επιτυχημένη εταιρεία. Ο προηγούμενος CEO πέτυχε σπουδαία πράγματα. Παρά την κριτική ότι η μετοχή έχει υποχωρήσει, είχε προηγουμένως σημειώσει τεράστια άνοδο», δήλωσε ο Gareth Powell.

Πρόσθεσε ότι ο τεράστιος αριθμός παχύσαρκων και υπέρβαρων ανθρώπων αποτελεί θετικό στοιχείο. «Η αγορά είναι ακόμη πολύ μικρή σε όρους διείσδυσης. Οπότε θεωρητικά εξακολουθεί να είναι μια τεράστια… ευκαιρία.»

Άλλοι θεωρούν ότι η Novo έκανε λάθη από την αρχή, ακόμη και πριν λανσάρει τα φάρμακα, αποτυγχάνοντας να προετοιμαστεί για τη ζήτηση. Στη συνέχεια, δεν προσαρμόστηκε αρκετά γρήγορα στην αγορά των ΗΠΑ, όταν φάνηκε ότι οι καταναλωτές ήταν πρόθυμοι να παρακάμψουν την ασφάλιση και να πληρώσουν οι ίδιοι για φάρμακα απώλειας βάρους.

Η Novo δυσκολεύτηκε αρχικά να ανταποκριθεί στη ζήτηση, η οποία ξεπέρασε κατά πολύ τις προσδοκίες. Ο Evan Seigerman, αναλυτής της BMO Capital Markets, δήλωσε ότι οι προβλέψεις πωλήσεων της Novo βασίστηκαν εν μέρει στο προηγούμενο της φάρμακο, το Saxenda, το οποίο δεν είναι τόσο αποτελεσματικό στην απώλεια βάρους.

Ωστόσο, πρόσωπο κοντά στην εταιρεία υποστήριξε ότι, αν και εκ των υστέρων η αγορά φάνηκε τεράστια, «θα ήταν τρέλα να είχε προβλεφθεί» η αρχική έκρηξη της ζήτησης, και η Novo όφειλε να είναι προσεκτική ώστε να μην παράγει πλεόνασμα που θα έληγε και δεν θα μπορούσε να πωληθεί.

Πρόσθεσε ότι η Novo αύξησε από τότε την παραγωγή, αποκτώντας εργοστάσια από τον υπεργολάβο παραγωγής Catalent. Ωστόσο, ορισμένοι αναλυτές θεωρούν ότι αυτό το αρχικό λάθος υπολογισμού είχε πιο μακροπρόθεσμες συνέπειες.

Όταν γιατροί και ασθενείς αντιμετώπισαν δυσκολίες στην πρόσβαση στα φάρμακα της Novo, στράφηκαν στη Lilly ή σε γενόσημα που ήταν ευρέως διαθέσιμα τότε — και δεν επέστρεψαν. Η Lilly είχε επίσης κάποια προβλήματα διαθεσιμότητας στην αρχή, αλλά τα έλυσε πιο γρήγορα.

Ταυτόχρονα, η Novo λάνσαρε τα φάρμακά της και σε άλλες αγορές ενώ προσπαθούσε ακόμη να αυξήσει την προσφορά στις ΗΠΑ. Ο Seigerman δήλωσε ότι η πολυεθνική έναρξη κυκλοφορίας είναι η συνήθης «μέθοδος» της εταιρείας: «Θα παρέχει προμήθειες στις αγορές της, ακόμη κι αν αυτό είναι λιγότερο κερδοφόρο», είπε.

Υπήρξε επίσης το ζήτημα της εμπορικής στρατηγικής. Η Novo Nordisk φάνηκε να δυσκολεύεται αρχικά να κάνει τη μετάβαση από μια εταιρεία που επικεντρωνόταν κυρίως στην πώληση προϊόντων ινσουλίνης — στηριζόμενη στην επιστημονική τεκμηρίωση προς τους γιατρούς — σε μια νέα αγορά επικεντρωμένη στον τελικό καταναλωτή και σε διασημότητες.

Οι μετοχές της Novo Nordisk υποχώρησαν απότομα τον Δεκέμβριο, έπειτα από απογοητευτικά αποτελέσματα για το νέο της ενέσιμο φάρμακο κατά της παχυσαρκίας, CagriSema. Αναλυτές παραπονέθηκαν ότι η εταιρεία ήταν υπερβολικά αισιόδοξη όταν προέβλεψε μέση απώλεια βάρους 25%, χωρίς να επισημάνει ότι οι συμμετέχοντες είχαν τη δυνατότητα να ρυθμίζουν μόνοι τους τη δόση. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι συμμετέχοντες στην κλινική δοκιμή έχασαν κατά μέσο όρο 23% του σωματικού τους βάρους. Για το Wegovy, η μέση απώλεια είναι 16%, ενώ για το Mounjaro της Lilly φτάνει το 21%.

Η προειδοποίηση για μείωση κερδών αυτής της εβδομάδας, καθώς και η αρνητική αντίδραση της αγοράς, υπογραμμίζουν την επείγουσα φύση του έργου που έχει μπροστά του ο νέος CEO, Maziar Mike Doustdar. Όταν ρωτήθηκε λίγες ώρες μετά τον διορισμό του για την καταρρέουσα τιμή της μετοχής, η απάντησή του ήταν άμεση:

«Το μήνυμά μου είναι ότι δεν μου αρέσει: δεν μου αρέσει ως εργαζόμενος, δεν μου αρέσει ως νέος CEO — και σίγουρα δεν μου αρέσει ως μέτοχος ο ίδιος», είπε. «Αλλά τα πισωγυρίσματα δεν καθορίζουν μια εταιρεία. Αυτό που την καθορίζει είναι η αντίδρασή της.»