Είναι ο Τζέι Ντι Βανς ο διάδοχος του Ντόναλντ Τραμπ στο Ρεπουμπλικανικό κόμμα των ΗΠΑ; Η ιστορία έχει αποδείξει πως το να είναι κανείς αντιπρόεδρος της κυβέρνησης των ΗΠΑ, συνιστά ένα αξίωμα που η σημασία του εν πολλοίς καθορίζεται από τον Πρόεδρο.
Αν ο εκάστοτε Πρόεδρος δεν επιθυμεί να έχει δίπλα του έναν ισχυρό αντιπρόεδρο, τότε όσο και αν ο αντιπρόεδρος του επιθυμεί και όσο και αν έχει τα προσόντα να το πετύχει, δεν πρόκειται να τα καταφέρει. Αντιθέτως, αν ο αντιπρόεδρος έχει την ικανότητα και ο Πρόεδρος του προσφέρει τη δυνατότητα, τότε όχι μόνο η αντιπροεδρία του θα είναι ουσιαστική, αλλά κατά πάσα πιθανότητα θα είναι και εκείνος που θα έχει τις περισσότερες πιθανότητες να διαδεχθεί τον Πρόεδρο όταν κλείσει ο κύκλος του.
Θα είναι η περίπτωση του Τζέι Ντι Βανς μια από αυτές που καταλήγουν σε διαδοχή; Ο χρόνος θα το δείξει. Αλλά από την άλλη, πράγματι στις ΗΠΑ το πιστεύει αυτό πια πολύς κόσμος. Εννέα μήνες μετά την επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο, ο Βανς βρίσκεται στον δρόμο για να γίνει ο πιο ισχυρός αντιπρόεδρος που είχε ποτέ η Αμερική.
Πανταχού παρών ο Βανς
Ο Βανς πραγματικά είναι πανταχού παρών. Με τόλμη, αποφασιστικότητα, αυτοπεποίθηση και πάθος στέκεται στο πλευρό του Ντόναλντ Τραμπ, παρεμβαίνει σε πολύ σοβαρές υποθέσεις και έχει κερδίσει την πλήρη εμπιστοσύνη και τον απόλυτο σεβασμό του Προέδρου.
Μια σειρά από περιστατικά όπου ο Βανς ανέλαβε δράση μπορούν να αποδείξουν τα παραπάνω.
Το shutdown: Πρόσφατα, το shutdown (η αναστολή λειτουργίας της ομοσπονδιακής διοίκησης), που επήλθε ως αποτέλεσμα της διαμάχης για τον προϋπολογισμό μεταξύ Ρεπουμπλικανών και Δημοκρατικών, αποτέλεσε μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για τον Βανς να επιδείξει τη δυναμική του.
Ο Βανς, λόγω της θέσης του, βρέθηκε στο επίκεντρο των εξελίξεων. Λίγο πριν από τη λήξη της προθεσμίας στα τέλη Σεπτεμβρίου, εκτυλίχθηκε μια χαρακτηριστική σκηνή στον Λευκό Οίκο. Αφού οι ηγεσίες και των δύο κοινοβουλευτικών ομάδων από τη Γερουσία και τη Βουλή των Αντιπροσώπων προσπάθησαν σε μια συνομιλία με τον Τραμπ να αποτρέψουν την παράλυση του κρατικού μηχανισμού, ο Πρόεδρος της Βουλής Μάικ Τζόνσον και ο αρχηγός της πλειοψηφίας Τζον Θίουν εμφανίστηκαν ενώπιον του Τύπου.
Συνήθως, αυτή η στιγμή ανήκει στους πρωταγωνιστές του Κογκρέσου. Οι δύο ηγέτες του Κογκρέσου, ωστόσο, συνοδεύονταν από τον αντιπρόεδρο καθώς και από τον Ράσελ Βόουτ, τον ισχυρό επικεφαλής της υπηρεσίας προϋπολογισμού στον Λευκό Οίκο, ο οποίος λειτουργούσε ως υπασπιστής του Βανς. Ο αντιπρόεδρος έδωσε τον τόνο και συντόνισε την εμφάνιση ενώπιον των δημοσιογράφων. Οι εικόνες έχουν δύναμη και ο Βανς το ξέρει αυτό.
Μετά την έναρξη του «shutdown», ο Βανς πήγε με την Καρολάιν Λίβιτ, την εκπρόσωπο του Λευκού Οίκου, στην αίθουσα Τύπου στη Δυτική Πτέρυγα και εξαπέλυσε σφοδρές κατηγορίες εναντίον των Δημοκρατικών. Ήταν μια εμφάνιση όπως την έχουμε συνηθίσει από αυτόν. Ο Βανς μιλάει πάντα με ακρίβεια και διατυπώνει τις θέσεις του με οξύτητα.
Η δολοφονία του Τσάρλι Κερκ: Μετά τη δολοφονική επίθεση εναντίον του Τσάρλι Κερκ, ο Βανς ταξίδεψε στη Γιούτα και πέταξε με τη σορό του ακτιβιστή και τη χήρα του στην Αριζόνα. Εκεί, λίγες μέρες αργότερα, διοργανώθηκε μια τελετή μνήμης σε ένα στάδιο, όπου το κίνημα «MAGA» ανακήρυξε τον Κερκ μάρτυρα. Ο Βανς είχε ήδη εμφανιστεί ως προσκεκλημένος παρουσιαστής στο «The Charlie Kirk Show», το podcast του δολοφονηθέντος.
Εκεί ισχυρίστηκε ότι ο «αριστερός εξτρεμισμός» ήταν εν μέρει υπεύθυνος για τον πυροβολισμό του Κερκ. Στη συνέχεια, έδωσε τον λόγο στον σύμβουλο του Προέδρου, Στίβεν Μίλερ. Αυτός ανακοίνωσε ότι θα χρησιμοποιήσει ολόκληρο τον μηχανισμό ασφαλείας για να εξαρθρώσει τα αριστερά τρομοκρατικά δίκτυα.
Οι υποδείξεις στον Ζελένσκι: Ο Βανς δεν περιορίζεται όμως στην εσωτερική πολιτική. Ήταν εκείνος που στα τέλη Φεβρουαρίου επιτέθηκε πρώτος στον Βολοντίμιρ Ζελένσκι κατά την περιβόητη συνάντηση στον Λευκό Οίκο. «Κύριε Πρόεδρε», είπε ο Βανς, «με όλον τον σεβασμό, πιστεύω ότι είναι ασεβές να έρχεστε στο Οβάλ Γραφείο και να δικάζεται εδώ μπροστά στα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης αντί να πείτε ένα μεγάλο ευχαριστώ στην Αμερική». Η μομφή του Βανς προς τον Ουκρανό Πρόεδρο, ήταν η αφορμή για να ξεκινήσει η οργισμένη ομιλία του Τραμπ, κατά την οποία εξευτέλισε τον Ζελένσκι για λεπτά ολόκληρα μπροστά στα μάτια του κόσμου…
Η συνάντηση με τον Ζελένσκι διακόπηκε. Ένα πρωτοφανές συμβάν που έδειξε όχι μόνο πόσο μακριά είναι διατεθειμένος να φτάσει ο Βανς, αλλά και πόσο χειριστικός είναι.
Η Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου: Λίγο διάστημα πριν από το σκάνδαλο στο Οβάλ Γραφείομε τον Ζελένσκι, ο Βανς είχε νουθετήσει τους Ευρωπαίους στη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου, λέγοντας ότι η απειλή για την οποία ανησυχούσε δεν ήταν η Ρωσία ή κάποιος άλλος εξωτερικός παράγοντας, αλλά αυτό που τον απασχολούσε ήταν η απειλή εκ των έσω.
Το ότι η Ευρώπη θα μπορούσε να απομακρυνθεί από θεμελιώδεις αξίες που μοιράζονταν με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Και συνέχισε: «Με τον αποκλεισμό των λαϊκιστικών κομμάτων, παραβλέπεται η θέληση πολλών ψηφοφόρων και καμία δημοκρατία δεν θα το επιτρέψει αυτό». Μια τέτοια εμφάνιση Αμερικανού αντιπροέδρου στην Ευρώπη δεν είχε ξαναγίνει…
Τραμπ: Αυτός είναι το φαβορί για την προεδρία
Ο Τραμπ αρχικά δίστασε να ονομάσει τον Βανς διάδοχό του. Όταν ρωτήθηκε τον Φεβρουάριο αν ο αντιπρόεδρός του θα ήταν ο φυσικός υποψήφιος των Ρεπουμπλικανών για την προεδρία το 2028, παρατήρησε ότι ήταν πολύ νωρίς για να το πει κανείς αυτό. Μόλις είχαν μπει στον Λευκό Οίκο, αλλά ο Τραμπ είπε πως ο Βανς ήταν πολύ ικανός και έκανε «φανταστική δουλειά».
Τον Αύγουστο, πάντως, ο Τραμπ απάντησε διαφορετικά στην ερώτηση για το μέλλον του Βανς. Πάλι είπε αρχικά ότι ήταν πολύ νωρίς για να μιλήσουν γι’ αυτό. Στη συνέχεια, όμως, πρόσθεσε: Προς το παρόν, ο Βανς είναι το φαβορί.
Η ραγδαία ανάδειξη του Βανς και ο ρόλος του Πίτερ Τιλ
Πώς κατάφερε ο 41χρονος άνδρας, τον οποίο πριν από δέκα χρόνια δεν γνώριζε κανείς στην Αμερική, να φτάσει σε αυτή τη θέση; Όπως ο Τραμπ, έτσι και ο Βανς είναι προϊόν της παρακμής των παραδοσιακών κομμάτων, η οποία προσφέρει ευκαιρίες στην πολιτική σε ανθρώπους που παλαιότερα δεν θα τις είχαν. Επιπλέον, στον Βανς υπάρχει ένα μείγμα οπορτουνισμού, αίσθησης αποστολής και σταθερής βούλησης για ρήξη.
Πριν το 2016 ο Βανς έλεγε «Ποτέ Τραμπ» και αποκαλούσε τον υποψήφιο «ηλίθιο». Το ότι ο Βανς άλλαξε τη στάση του απέναντι στον Τραμπ κατά την πρώτη του θητεία, οφειλόταν και σε έναν άνδρα που ήταν από πολλές απόψεις ο προστάτης και μέντοράς του: τον Πίτερ Τιλ.
Ο Βανς είχε γνωρίσει τον επενδυτή το 2011, όταν εκείνος έδινε μια διάλεξη στο Γέιλ. Πέντε χρόνια αργότερα –εν τω μεταξύ ο Βανς είχε μετακομίσει στο Σαν Φρανσίσκο– προσελήφθη στην εταιρεία επιχειρηματικών κεφαλαίων Mithril Capital του 16 χρόνια μεγαλύτερού του Τιλ.
Η σχέση του Τιλ με τον Τραμπ εξελίχθηκε αντίθετα από αυτή του Βανς. Ο Γερμανοαμερικανός ήταν ένας από τους λίγους της Silicon Valley που υποστήριξαν τον Τραμπ το 2016. Οι υπόλοιποι πόνταραν στην υποψήφια του κατεστημένου, Χίλαρι Κλίντον. Ο Τιλ όμως, ο φιλόσοφος μεταξύ των δισεκατομμυριούχων της τεχνολογίας, ο οποίος το 2009 είχε γράψει σε ένα δοκίμιο ότι δεν πίστευε πλέον ότι η ελευθερία και η δημοκρατία είναι συμβατές (κάτι που αργότερα προσπάθησε να σχετικοποιήσει), πόνταρε στη ρήξη: Στο συνέδριο ανάδειξης υποψηφίου το 2016 στο Κλίβελαντ, όπου μεγάλωσε ο γεννημένος στη Φρανκφούρτη επιχειρηματίας, φώναξε στους συνέδρους ότι ο Τραμπ δεν είναι πολιτικός, αλλά εργολάβος, και ότι ήταν καιρός να ξαναχτιστεί η Αμερική.
Ωστόσο, ο Τιλ απογοητεύτηκε αρκετά σύντομα μετά την εκλογική νίκη του Τραμπ από την αλλοπρόσαλλη διακυβέρνησή του. Λόγω της χαοτικής διαχείρισης της πανδημίας, τελικά αποστασιοποιήθηκε από τον Πρόεδρο. Αποσύρθηκε χωρίς να φτάσει σε ρήξη.
Στα χρόνια του Μπάιντεν, υποθέτοντας ότι ο Τραμπ είχε τεθεί εκτός παιχνιδιού μετά την 6η Ιανουαρίου 2021, κατέστρωσε ένα σχέδιο. Ο Τιλ πίστευε σε έναν Τραμπισμό χωρίς τον Τραμπ και πόνταρε στον Ρον ΝτεΣάντις, τον κυβερνήτη της Φλόριντα, τον οποίο θεωρούσε πιο έξυπνο και πειθαρχημένο. Αυτό, ως γνωστόν, πήγε στραβά. Παράλληλα, όμως, ο Τιλ χρηματοδότησε και ορισμένους υποψηφίους στις ενδιάμεσες εκλογές του 2022. Ανάμεσά τους και ο Βανς, ο οποίος ετοιμαζόταν να γίνει γερουσιαστής της πολιτείας του, του Οχάιο. Ο Τιλ υποστήριξε τον πρώην υπάλληλό του στην προεκλογική εκστρατεία με εκατομμύρια δολάρια.
Ο Βανς όμως χρειαζόταν κάτι περισσότερο από χρήματα. Χρειαζόταν τη στήριξη του Τραμπ. Αλλά ο πρώην Πρόεδρος, που από καιρό εργαζόταν για την επιστροφή του, δυσκολευόταν. Δεν είχε ξεχάσει τι είχε πει παλαιότερα γι’ αυτόν ο Βανς, ο οποίος στο μεταξύ είχε μεταμορφωθεί σε οπαδό του «MAGA». Τελικά, ο Τραμπ πήρε την απόφαση. Στις προκριματικές εκλογές των Ρεπουμπλικανών είπε πως δεν είναι εύκολο να δώσει τη στήριξή του, γιατί σεβόταν και άλλους υποψηφίους για τη θέση στη Γερουσία που είχαν πει σπουδαία πράγματα γι’ αυτόν, αλλά πίστευε ότι «ο Τζ. Ντ.» είχε τις καλύτερες πιθανότητες να νικήσει τον υποψήφιο των Δημοκρατικών.
Έτσι, ο Βανς επικράτησε και πράγματι μπήκε στη Γερουσία. Το καλοκαίρι του 2024, όταν ο Τραμπ, λίγο μετά την αποτυχημένη απόπειρα δολοφονίας στο Μπάτλερ, έπρεπε να παρουσιάσει έναν συνυποψήφιο, η επιλογή του έπεσε πάλι στον Βανς – και για να προσελκύσει νεότερους ψηφοφόρους. Στο συνέδριο του κόμματος στο Μιλγουόκι, ο Βανς έδειξε ότι ο Τραμπ μπορούσε να βασιστεί πάνω του. Στην ομιλία του, σκιαγράφησε ένα ιδεολογικό πλαίσιο για το κίνημα «MAGA», το οποίο ο Τραμπ διατηρούσε πάντα ζωντανό μόνο με προσωπολατρία και πολιτισμικό πόλεμο.
Ο Τιλ πρέπει να αισθάνθηκε δικαιωμένος σε όλα. Αν και δεν είχε υπολογίσει την επιστροφή του Τραμπ, παρόλα αυτά είχε τώρα, σε περίπτωση εκλογικής νίκης, τον υποψήφιό του για το 2028.
Η στροφή στον συντηρητικό καθολικισμό
Ο Βανς είναι πλέον ο βέβαιος διάδοχος για την ηγεσία του κινήματος, το οποίο στο μεταξύ έχει γίνει μια ποικιλόμορφη χριστιανική συμμαχία. Υπάρχουν φυσικά οι Ευαγγελικοί, που από την εποχή του Ρόναλντ Ρήγκαν αποτελούν μέρος της πολιτικής βάσης των Ρεπουμπλικανών. Υπάρχουν επιπλέον οι χριστιανοί εθνικιστές, που θεωρούν τη χριστιανική ταυτότητα και τον πολιτισμικό συντηρητισμό μέρος του «American Creed», του αμερικανικού συμβόλου της πίστης.
Ο Τσάρλι Κερκ είχε δεσμούς με αυτό το ρεύμα, του οποίου η ριζοσπαστική πτέρυγα πιστεύει στη λευκή υπεροχή. Και επίσης ο Πιτ Χέγκσεθ, ο υπουργός Πολέμου του Τραμπ. Διανοητικά, όμως, οι πιο ισχυροί στην Αμερική, που ιδρύθηκε κάποτε από προτεστάντες αποίκους, είναι σήμερα οι συντηρητικοί Καθολικοί.
Ο Βανς, ο οποίος έχει προτεσταντικές ρίζες αλλά για πολύ καιρό δεν είχε ιδιαίτερη σχέση με την εκκλησία, μεταστράφηκε το 2019, σε ηλικία 35 ετών, στον Καθολικισμό. Μεταξύ της μεταστροφής του Βανς στον Τραμπισμό και της εισόδου του στην Καθολική Εκκλησία μεσολάβησαν μόνο λίγα χρόνια. Για τον αποστάτη, η μεταστροφή δεν ήταν μόνο μια απάντηση στα δύσκολα παιδικά του χρόνια, αλλά και μια αντίδραση στον αυξανόμενο κοσμικισμό των πολιτιστικών ελίτ της παράκτιας Αμερικής. Ο ίδιος ο Βανς είπε κάποτε ότι με τη μεταστροφή έγινε μέρος της αντίστασης.
Δεν στερείται ειρωνείας το γεγονός ότι η νέα χριστιανική συμμαχία συσπειρώνεται πίσω από τον Τραμπ, ο οποίος κάθε άλλο παρά ευσεβή βίο έχει διανύσει. Για τους περισσότερους οπαδούς, αυτό δεν παίζει κανένα ρόλο. Κάποιοι το βλέπουν λειτουργικά: ο Τραμπ υλοποιεί την πολιτική τους (και διορίζει Καθολικούς δικαστές στο Ανώτατο Δικαστήριο). Άλλοι αγαπούν τους μετανοημένους αμαρτωλούς, ενώ άλλοι είναι ικανοποιημένοι με την προσωπολατρία προς τον Πρόεδρο.
Και όπως εκτιμούν αναλυτές στις ΗΠΑ, αυτή η τελευταία αναμένεται να είναι και η μεγαλύτερη πρόκληση του Βανς στο μέλλον: Είναι έξυπνος, είναι διανοούμενος, αλλά το χάρισμα του Προέδρου του, να δημιουργεί προσωπολάτρες, δεν το διαθέτει. Τουλάχιστον ακόμα.
