THEPOWERGAME
Η στρατηγική μετάβασης της Ευρώπης σε πηγές ενέργειας φιλικότερες ως προς το περιβάλλον είναι μια δυσοίωνη προοπτική για τη ρωσική οικονομία που είναι εξαρτημένη από τις εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου. Καλύπτοντας το ένα τρίτο των ενεργειακών αναγκών της Ευρώπης, η Ρωσία πιέζει τα κράτη-μέλη της ΕΕ να δεσμευτούν περισσότερο με μακροπρόθεσμα συμβόλαια αντί της αγοράς spot.
Υπό αυτήν την προϋπόθεση και την ταχύτερη έγκριση του νέου αγωγού Nord Stream 2, η Μόσχα προτίθεται να αυξήσει τις ροές φυσικού αερίου προς τη Γηραιά Ήπειρο. Διότι εάν η Μόσχα δεν φροντίσει για τα οικονομικά της συμφέροντα, ποιος θα το κάνει;
Με τα αποθέματα του φυσικού αερίου να έχουν υποχωρήσει σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, η Ευρώπη δέχεται σήμερα ασφυκτικές πιέσεις εξαιτίας της μείωσης της προσφοράς από τη Ρωσία, ένας παράγοντας που συνδράμει καθοριστικά στο ράλι των τιμών ενέργειας. Από την πλευρά του, ο Ρώσος πρόεδρος κατηγορεί την πράσινη πολιτική της Ε.Ε για τα αλλεπάλληλα ρεκόρ στις τιμές του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας.
«Υστερία και σύγχυση» προκαλεί η πράσινη ατζέντα της ΕΕ
Αρνούμενος να δεσμευτεί με τη μείωση των εκπομπών ρύπων στο πλαίσιο της Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για το Κλίμα (COP26), ο Βλαντιμίρ Πούτιν είχε δηλώσει ξεκάθαρα τον περασμένο Οκτώβριο πως οι ευρωπαϊκές αγορές βρίσκονται σε κατάσταση «υστερίας και σύγχυσης». «Ορισμένοι κερδοσκοπούν σε θέματα κλιματικής αλλαγής, ορισμένοι άλλοι υποτιμούν ορισμένα πράγματα και μερικοί μειώνουν τις επενδύσεις στις βιομηχανίες εξόρυξης», είχε πει σε πλαίσιο υπουργικού συμβουλίου. Δεδομένου ότι το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο αντιπροσωπεύουν πάνω από το 30% του ρωσικού ΑΕΠ και το 60% των εξαγωγών, η πράσινη πολιτική της Ε.Ε έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τα μακροπρόθεσμα συμφέροντά της Μόσχας.
Τα σχέδια της ΕΕ να διακόψει μακροχρόνιες δεσμεύσεις
Ιδιαίτερα εάν αναλογιστεί κανείς πως η Ε.Ε σκοπεύει να επιβάλει οριστική προθεσμία για τον τερματισμό των μακροπρόθεσμων συμβολαίων στις εισαγωγές φυσικού αερίου για να μην παραταθούν πέρα από το 2049. Οι Βρυξέλλες κινούνται προς αυτήν την κατεύθυνση και λόγω της μεγάλης δυσαρέσκειας των κυβερνήσεων από την εκμετάλλευση του φυσικού αερίου ως πολιτικό όπλο εκ μέρους της Ρωσίας.
Με τους ελιγμούς αυτούς, όμως, η Ρωσία κινδυνεύει να χαρακτηριστεί ως αναξιόπιστος πάροχος ενέργειας. Ήδη ο αντικαγκελάριος και υπουργός Οικονομίας της Γερμανίας, Ρόμπερτ Χάμπεκ, χαρακτήρισε τον Nord Stream 2 ως γεωπολιτικό λάθος σε συνέντευξη που δημοσιεύτηκε από τη FAZ. «Όλες οι χώρες είναι εναντίον του, εκτός από τη Γερμανία και την Αυστρία», υπογράμμισε ο Χάμπεκ, καταδεικνύοντας το χάσμα απόψεων επί του θέματος με την πρώην καγκελάριο Άγκελα Μέρκελ που ήταν θερμή υπέρμαχος του αγωγού.
ΕΕ και Ρωσία: Μια σχέση ενεργειακής εξάρτησης
Σε αυτή τη φάση, ωστόσο, η Ευρώπη παραμένει εξαρτημένη από το φυσικό αέριο της Ρωσίας, μια σχέση που παίζει το δικό της ρόλο στη μεγάλη άνοδο των τιμών. Η αλλαγή της ροής φυσικού αερίου από τη Γερμανία στην Πολωνία στον αγωγό Γιαμάλ-Ευρώπη σε συνδυασμό με τη διακοπή λειτουργίας τεσσάρων πυρηνικών αντιδραστήρων στη Γαλλία κλιμάκωσαν μέσα στην εβδομάδα την ήδη αυξημένη αβεβαιότητα που επικρατεί για την επάρκεια ενέργειας στην Ευρώπη.
Προκειμένου αναπληρώσει το κενό στην ηλεκτροδότηση, η Γαλλία ενεργοποίησε έξι μονάδες ηλεκτροδότησης που λειτουργούν με πετρέλαιο την Τρίτη το πρωί. Την ίδια περίπου ώρα, οι χονδρικές τιμές ηλεκτρικού ρεύματος στη Γερμανία κατέγραφαν νέο ρεκόρ και το κόστος φυσικού αερίου ακολουθούσε επίσης ανοδική πορεία. Ρεκόρ είχε ήδη σημειωθεί μια ημέρα πριν στα προθεσμιακά συμβόλαια φυσικού αερίου που συνδέονται με τη χονδρική τιμή φυσικού αερίου της Ευρώπης (TTF).
Η Ρωσία έναντι της πρόκλησης να προσαρμοστεί σε νέα δεδομένα
Όσο η Ευρώπη πορεύεται στον ενεργειακό μετασχηματισμό, η Ρωσία έχει την επιλογή να στραφεί περισσότερο στην Ασία ή να σχεδιάσει την απεξάρτηση της οικονομίας από τον ορυκτό πλούτο. Αν και το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο είναι συνυφασμένα με την οικονομική ισχύ της Ρωσίας, η κυβέρνηση ήδη εξετάζει τρόπους για τη δική της στροφή στην πράσινη ενέργεια.
Η επιστημονική κοινότητα γενικά αμφισβητεί την αποτελεσματικότητα των μέτρων που λαμβάνουν οι κυβερνήσεις στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής σε σχέση με τους στόχους τους. Στην περίπτωση της Ρωσίας, ειδήμονες που μίλησαν στο BBC θεωρούν πως οι στόχοι του 2030 για τη μείωση των εκπομπών ρύπων δεν επαρκούν για να πετύχει ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα μέχρι το 2060.
Ωστόσο, «οι βιομηχανίες που συσχετίζονται με το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο θα παραμείνουν ένας από τους πυλώνες της ρωσικής οικονομίας μέσα στην επόμενη 20ετία με 30ετία», όπως δήλωσε προ ημερών ο Αλέχεϊ Μιροσιτσένκο, αναπληρωτής πρόεδρος της κρατικής αναπτυξιακής τράπεζας VEB. «Ακόμη και μακροπρόθεσμα θα πρέπει να συνυπάρξουν οι ανανεώσιμες με τις συμβατικές πηγές ενέργειας».
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
