«Είναι ένα φανταστικό νομοσχέδιο. Υπάρχει κάτι για όλους», ήταν η απάντηση του Αμερικανού προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ, σε ερώτηση για το εάν θα περάσει τελικά από την τελική ψηφοφορία της Βουλής των Αντιπροσώπων. Τελικά το «μεγάλο, όμορφο νομοσχέδιο» της κυβέρνησης των Ρεπουμπλικάνων έλαβε το πράσινο φως από το Κογκρέσο, μετά από ολονύκτιες διαβουλεύσεις στη Γερουσία και τη Βουλή των Αντιπροσώπων. Την ίδια ώρα, το δολάριο αποδυναμώνονταν από τους φόβους των αγορών για τη μεγάλη αύξηση του δημοσίου χρέους των ΗΠΑ λόγω των περικοπών φόρων, κυρίως, για τα υψηλά εισοδηματικά στρώματα.
Ωστόσο, ο Τραμπ κατάφερε να περάσει το νομοσχέδιο, το οποίο θεωρείται κοινωνικά άδικο από τους επικριτές του, μέχρι τους εορτασμούς της ανεξαρτησίας των ΗΠΑ στις 4 Ιουλίου. «Δεν θα μπορούσε να υπάρχει καλύτερο δώρο γενεθλίων για την Αμερική από αυτήν την εξαιρετική νίκη που επιτύχαμε λίγες ώρες πριν, όταν το Κογκρέσο ενέκρινε το μεγάλο, όμορφο νομοσχέδιο για να γίνει ξανά μεγάλη η Αμερική», είπε το βράδυ της Πέμπτης σε οπαδούς του. Όμως, το νομοσχέδιο αυτό ήδη προκαλεί μεγάλες αντιδράσεις από τις περικοπές στο Medicaid –το ασφαλιστικό πλαίσιο που απευθύνεται σε χαμηλόμισθους και ανάπηρους Αμερικανούς.
Το 50,5% των πολιτών της χώρας αποδοκιμάζουν τις πολιτικές του Τραμπ και το 46,3% τις εγκρίνει, σύμφωνα με τον μέσον όρο των δημοσκοπήσεων που υπολογίζει η εταιρεία ερευνών RealClearPolitics,. Μάλιστα, από δημοσκόπηση της Morning Consult που πραγματοποιήθηκε το περασμένο Σαββατοκύριακο προκύπτει πως το 50% των ψηφοφόρων διαφωνούν ειδικά με το «μεγάλο, όμορφο νομοσχέδιο», ενώ το 36% το υποστηρίζουν.
Απώτερος και πρωταρχικός στόχος του «μεγάλου, όμορφου» νομοσχεδίου του Τραμπ είναι η παράταση των περικοπών στη φορολογία που είχαν περάσει στην πρώτη θητεία του Τραμπ και θα έληγαν στα τέλη του 2025. Με το νομοσχέδιο αυτό, ουσιαστικά, μονιμοποιούνται οι περικοπές αυτές, οι οποίες ανέρχονται στα 4,5 τρισ. δολάρια. Σύμφωνα με ερευνητικό κέντρο του Πανεπιστημίου Γέιλ, το Budget Lab, τα εισοδήματα των Αμερικανών στη χαμηλότερη κλίμακα θα συρρικνωθούν κατά 2,5%, ενώ τα υψηλότερα εισοδήματα ενισχύονται κατά 2,2%.
Εκτιμάται πως το επίμαχο νομοσχέδιο θα αυξήσει τα δημοσιονομικά ελλείμματα των ΗΠΑ στα 3,4 τρισ. δολάρια μέχρι το 2034 την ώρα που το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ ήδη κυμαίνεται στα 36,2 τρισ. δολάρια. Η δυσπιστία των επενδυτών είναι τόσο μεγάλη που ο δείκτης του δολαρίου, ο οποίος προσμετρά την ισοτιμία του έναντι ενός καλαθιού νομισμάτων, έχει υποχωρήσει στο χαμηλότερο επίπεδο από το 1973, δηλαδή από την κατάργηση του συστήματος σταθερών ισοτιμιών του Μπρέτον Γουντς. Η επενδυτική ανασφάλεια απεικονίζεται, επίσης, από την άνοδο του 10ετούς κόστους δανεισμού της αμερικανικής οικονομίας από το 3,6% πέρσι τον Σεπτέμβριο στο 4,3% αυτήν την εβδομάδα.
Ωστόσο, παρά τα προειδοποιητικά μηνύματα των αγορών, η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ ήταν εξ αρχής τόσο αποφασισμένη να περάσει το νομοσχέδιο που δεν επηρεάστηκε ούτε καν από την υποβάθμιση του αξιόχρεου των ΗΠΑ λίγες ημέρες πριν παρουσιαστεί στο Κογκρέσο τον Μάιο. Η στέρηση του Aaa και η ένταξη στη χαμηλότερη βαθμίδα του Aa1 ανακοινώθηκε στα μέσα Μαΐου και ήταν η πρώτη υποβάθμιση της Moody’s από το 1949.
Ούτε έγινε κανένας συμβιβασμός για να κατευναστεί η οργή του Έλον Μασκ, στενού πολιτικού συμμάχου του Τραμπ και του μεγαλύτερου χορηγού στην προεκλογική του εκστρατεία, από τη σταδιακή κατάργηση των επιδοτήσεων στα ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα. Βάσει του νομοσχεδίου, η φορολογική ελάφρυνση για όσους αγοράζουν καινούργια ή μεταχειρισμένα ηλεκτρικά οχήματα θα λήξει στις 30 Σεπτεμβρίου του τρέχοντος έτους, αντί για το τέλος του 2032 που ίσχυε πριν.
Ο Μασκ έγραψε στην πλατφόρμα Χ: «το μόνο που ζητάω είναι να μην χρεοκοπήσουμε τις ΗΠΑ». Όμως, η εταιρεία του Tesla κινδυνεύει εξίσου παρά το ότι ο Μασκ έδωσε 250 εκατ. δολάρια στην προεκλογική εκστρατεία του Τραμπ. Σήμερα, ο Αμερικανός πρόεδρος απειλεί τον Μασκ με την κατάργηση όλων των ομοσπονδιακών επιδοτήσεων στις επιχειρήσεις του, συμπεριλαμβανομένης της SpaceX.
Οι περικοπές στη φορολογία χρηματοδοτούνται κυρίως από τη μείωση των ομοσπονδιακών δαπανών για την υγεία και τη σίτιση των χαμηλότερων κοινωνικών στρωμάτων. Οικονομολόγοι υπολογίζουν πως η μείωση των δαπανών στο Medicaid θα στερήσει ιατρική κάλυψη σε 12 εκατ. Αμερικανούς μέσα στα επόμενα χρόνια.
Αυξάνονται, παράλληλα, οι ομοσπονδιακές δαπάνες στην ασφάλεια των συνόρων, την άμυνα και την ενέργεια. Αναλυτικότερα, το νομοσχέδιο προβλέπει περίπου 350 δισ. δολάρια για την ενίσχυση της φύλαξης των συνόρων των ΗΠΑ στο πλαίσιο της αντιμεταναστευτικής πολιτικής του Τραμπ. Περιλαμβάνονται 46 δισ. δολάρια για τον τοίχο στα σύνορα ΗΠΑ-Μεξικού, 45 δισ. δολάρια για τη χρηματοδότηση 100.000 κλινών σε κέντρα κράτησης μεταναστών και επιπλέον κεφάλαια για την πρόσληψη 10.000 επιπλέον πρακτόρων της Υπηρεσίας Μετανάστευσης και Τελωνείων (ICE) έως το 2029, στο πλαίσιο του σχεδίου του Τραμπ να πραγματοποιήσει τη μεγαλύτερη επιχείρηση μαζικής απέλασης στην ιστορία των ΗΠΑ.
Σε γενικές γραμμές, δε, η «πράσινη μετάβαση» της αμερικανικής οικονομίας παραμερίζεται δραματικά. Καταργείται ένα μεγάλο σκέλος των μέτρων που είχαν περάσει επί κυβέρνησης Μπάιντεν για την αναγέννηση των βιομηχανιών των ΗΠΑ με τεχνολογίες φιλικότερες προς το περιβάλλον. Ας μην λησμονείται πως ο Τραμπ δεν είναι καθόλου ευαισθητοποιημένος για τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης, αποσύροντας τις ΗΠΑ από τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα στην πρώτη θητεία του (2017-2021) και φέτος τον Ιανουάριο μετά την ορκωμοσία του.
