Τα ναυπηγεία Damen στην Ολλανδία αντιμετωπίζουν δικαστικές υποθέσεις και προβλήματα ρευστότητας, σε μια περίοδο αυξημένων αμυντικών δαπανών στην Ευρώπη στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ.
Τον Φεβρουάριο, η Ολλανδή Πριγκίπισσα Κορώνα Αμάλια εγκαινίασε με μεγαλοπρέπεια το πλοίο υποστήριξης μάχης Den Helder, σπάζοντας ένα μπουκάλι σαμπάνιας στο κύτος του, ενώ στα Damen Shipyards και επίσημοι παρευρισκόμενοι χειροκροτούσαν την καθέλκυση. Σήμερα, όμως, η ατμόσφαιρα γύρω από την εταιρεία είναι τελείως διαφορετική. Κατηγορίες για διαφθορά και παραβίαση κυρώσεων, η παύση πληρωμών από έναν σημαντικό πελάτη και η οξεία έλλειψη ρευστότητας οδήγησαν την ολλανδική κυβέρνηση να παρέμβει με έκτακτη χρηματοδότηση τον Ιούλιο, μεταδίδει το Bloomberg.
Οι επιπτώσεις για τους πελάτες της Damen, ιδιαίτερα τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ, είναι σοβαρές, καθώς η Ευρώπη έχει αρχίσει να επενδύει δισεκατομμύρια στην άμυνα για να αντιμετωπίσει τη Ρωσία. Οι δικαστικές διαδικασίες θα ξεκινήσουν πριν από το τέλος του έτους και οι καταδίκες, που μπορεί να περιλαμβάνουν πρόστιμα και αποκλεισμό από ευρωπαϊκούς διαγωνισμούς, θα μπορούσαν να πλήξουν την εταιρεία και να διαταράξουν την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία.
«Η καταδίκη της Damen θα ήταν ένα τεράστιο πλήγμα για την ολλανδική ναυπηγική και για τη στρατιωτική ικανότητα της Ευρώπης», δήλωσε ο Sebastiaan Bennink, εταίρος στην αμστερνταμική νομική εταιρεία Bennink Dunin-Wasowicz. Η εταιρεία, με έδρα το Gorinchem, απασχολεί περίπου 12.000 εργαζόμενους σε όλο τον κόσμο και περιλαμβάνει ένα δίκτυο 55 θυγατρικών, με έσοδα άνω των 3 δισ. ευρώ το 2023. Διοικείται από τον Arnout Damen, ενώ ο πατέρας του, Kommer Damen, παραμένει πρόεδρος του εποπτικού συμβουλίου.
Στα έργα της Damen περιλαμβάνονται δύο φρεγάτες αντι-υποβρυχιακού πολέμου για την Ολλανδία, δύο φρεγάτες για το Βέλγιο, οι γερμανικές φρεγάτες F126 — τα μεγαλύτερα πλοία του γερμανικού στόλου — και ο σχεδιασμός νέων πλοίων αεράμυνας, διοίκησης και μεταφοράς πεζοναυτών για το ολλανδικό ναυτικό. Αδυναμία ολοκλήρωσης αυτών των προγραμμάτων θα δυσκολέψει τα φιλικά κράτη να καλύψουν τα κενά σε μια κρίσιμη στιγμή, υπογραμμίζει ο Nick Childs, ανώτερος ερευνητής στο International Institute for Strategic Studies. «Τα ναυπηγεία που μπορούν να παραδώσουν προηγμένα και σύνθετα πολεμικά πλοία στην Ευρώπη είναι περιορισμένα».
Δίκη για διαφθορά στα ολλανδικά ναυπηγεία Damen
Η ολλανδική εισαγγελία ανακοίνωσε ότι θα οδηγήσει την Damen στο δικαστήριο για ύποπτες πράξεις δωροδοκίας, πλαστογραφίας και ξέπλυμα χρημάτων μεταξύ 2006 και 2017, καθώς και για παραβίαση κυρώσεων κατά της Ρωσίας μετά την εισβολή της στην Ουκρανία το 2022. Οι παραβιάσεις κυρώσεων αφορούν «είδη και τεχνολογία που θα μπορούσαν να ενισχύσουν στρατιωτικά τη Ρωσία», ενώ οι ποινές μπορούν να φτάσουν έως και το 10% των ετήσιων πωλήσεων της εταιρείας. Μια ποινική καταδίκη μπορεί επίσης να αποκλείσει την εταιρεία από ευρωπαϊκούς διαγωνισμούς.
Η Damen υποστηρίζει ότι οι παραδόσεις γερανών στη Ρωσία έγιναν εντός του πλαισίου των τότε κυρώσεων και πάντα με πλήρη διαφάνεια. Παράλληλα, κατηγορίες για δωροδοκία σε ξένες αγορές επιβαρύνουν την εταιρεία εδώ και χρόνια. Το 2016, η Παγκόσμια Τράπεζα απαγόρευσε στην Damen τη συμμετοχή σε έργα για 18 μήνες, ενώ το 2017 η ολλανδική φορολογική υπηρεσία διερεύνησε υποθέσεις διαφθοράς.
Η Damen παραμένει κρίσιμη για την ευρωπαϊκή άμυνα
Η δίκη για τη διαφθορά ξεκινά στις 24 Νοεμβρίου και περιλαμβάνει πρώην και νυν διευθυντικά στελέχη, ενώ η δίκη για τις κυρώσεις θα αρχίσει πριν το τέλος του έτους. Γερμανοί βουλευτές πάγωσαν πρόσφατα πληρωμή 671 εκατ. ευρώ για έξι φρεγάτες F126 λόγω καθυστερήσεων στην παράδοση, ενώ η γερμανική κυβέρνηση θα καταβάλει συνολικά περίπου 9 δισ. ευρώ για τα πλοία.
Η Damen παραμένει κρίσιμη για την ευρωπαϊκή άμυνα. Τα μέλη του ΝΑΤΟ συμφώνησαν πρόσφατα να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες στο 5% του ΑΕΠ από 2%, ανταποκρινόμενοι στις επικρίσεις των ΗΠΑ για υποχρηματοδότηση. Οι ευρωπαϊκές χώρες επανεξετάζουν τις ναυτικές τους δυνατότητες λόγω της αυξημένης στρατιωτικής απειλής από τη Ρωσία και της ανάγκης προστασίας κρίσιμων υποθαλάσσιων υποδομών. «Εάν η Damen αντιμετωπίσει προβλήματα, οι συνέπειες θα είναι σημαντικές, όχι μόνο για την Ολλανδία», τονίζει ο Sidharth Kaushal, ειδικός στο Royal United Services Institute.
