Στις 22 Σεπτεμβρίου, περίπου 50 ναυτικά μίλια από την Κοπεγχάγη, πλέει το πετρελαιοφόρο Boracay με σημαία Μπενίν. Το πλοίο απέπλευσε από το ρωσικό λιμάνι του Πριμόρσκ, στη Βαλτική Θάλασσα, στις 20 Σεπτεμβρίου, με επίσημο προορισμό το Βαντινάρ στην Ινδία, όπου βρίσκεται ένα από τα μεγαλύτερα διυλιστήρια της χώρας, το οποίο ανήκει κατά 49% στον ρωσικό ενεργειακό γίγαντα Rosneft. Λίγα χιλιόμετρα μακριά, το ίδιο βράδυ, εντοπίζονται drones στον εναέριο χώρο του αεροδρομίου της Κοπεγχάγης. Για την αποφυγή οποιουδήποτε ατυχήματος, η εναέρια κυκλοφορία παραλύει για περισσότερες από τέσσερις ώρες. Αφού πετούν πάνω από διαδρόμους και κτίρια, τα drones τελικά εγκαταλείπουν την περιοχή και εξαφανίζονται στον ουρανό της Βαλτικής. Οι αρχές της Δανίας υποψιάζονται αμέσως τη Μόσχα, υπενθυμίζει η γαλλική Le Figaro.
Το Κρεμλίνο, φυσικά, αρνείται κάθε εμπλοκή. Όμως, η ρωσική εξουσία έχει ήδη κατηγορηθεί επανειλημμένα τις τελευταίες εβδομάδες, ιδίως μετά την εισβολή περίπου 20 drones στον πολωνικό εναέριο χώρο στις αρχές Σεπτεμβρίου και τριών μαχητικών αεροσκαφών στον εσθονικό εναέριο χώρο λίγες ημέρες αργότερα. Το περιστατικό κρίθηκε ακόμη πιο ανησυχητικό για τη Δανία, καθώς η χώρα φιλοξένησε τη σύνοδο κορυφής 1 και 2 Οκτωβρίου, σε ένα πλαίσιο αυξανόμενων εντάσεων με τη Ρωσία.
Η ιστορία θα μπορούσε να είχε τελειώσει εκεί για το Boracay, το οποίο συνεχίζει ήρεμα την πορεία του στη Βόρεια Θάλασσα, και μετά στη Μάγχη, πριν περάσει το ακρωτήριο Φινιστέρ. Όμως, ξαφνικά, παρεκκλίνει της πορείας του για να ακινητοποιηθεί στα ανοιχτά του Σεν-Ναζέρ στις 28 Σεπτεμβρίου, όπως δείχνουν τα διαθέσιμα ναυτιλιακά δεδομένα στον ιστότοπο Vesselfinder. Αμέσως μετά, η εισαγγελία της Βρέστης ανακοινώνει ότι ξεκίνησε έρευνα για το πετρελαιοφόρο, έπειτα από αναφορά του πολεμικού ναυτικού. Αιτία, η «έλλειψη δικαιολόγησης της εθνικότητας του πλοίου/σημαίας» και η «άρνηση συμμόρφωσης» του καπετάνιου, διευκρινίζει ο εισαγγελέας της Βρέστης, Stéphane Kellenberger.
Την 1η Οκτωβρίου, από την Κοπεγχάγη, ο Εμανουέλ Μακρόν έκανε λόγο για «πολύ σοβαρά σφάλματα που διέπραξε το πλήρωμα», χωρίς να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες. Την ίδια ημέρα, Γάλλοι στρατιωτικοί με στολές παραλλαγής και κουκούλες θεάθηκαν πάνω στο πλοίο: προφανώς, επενέβη μια ομάδα κομάντο. Αμέσως μετά, ο εισαγγελέας της Βρέστης ανακοινώνει την προσωρινή κράτηση δύο μελών του πληρώματος που παρουσιάζονται ως ο πλοίαρχος και ο υποπλοίαρχος. Η κράτησή τους συνεχίστηκε και χθες Πέμπτη, και έγινε γνωστό ότι ο πλοίαρχος, κινεζικής υπηκοότητας, θα δικαζόταν μόνο για «άρνηση συμμόρφωσης». Η δικαιοσύνη αναμένεται να αποφασίσει σήμερα αν θα τους αφήσει ελεύθερους ή αν θα διατάξει την προφυλάκισή τους.
Στην πραγματικότητα, ένα πλοίο του γαλλικού πολεμικού ναυτικού ανάγκασε το Boracay να παρεκκλίνει από την αρχική του πορεία. Το διεθνές ναυτικό δίκαιο επιτρέπει πράγματι σε ένα πολεμικό σκάφος να ανακρίνει τα πλοία που συναντά, ακόμη και να επιβιβάζεται σε ένα πλοίο που δεν έχει σημαία, στο πλαίσιο της προστασίας της ναυσιπλοΐας. Το σκάφος του πολεμικού ναυτικού «παροτρύνθηκε να θέσει ερωτήματα σχετικά με τη σημαία» του Boracay, αποκαλύπτει μια στρατιωτική πηγή στη Le Figaro. «Λαμβάνοντας υπόψη τις παραβάσεις που διαπιστώθηκαν, ζητήθηκε από το πλοίο να αλλάξει πορεία».
Η καθόλου τυχαία γαλλική επέμβαση στο Boracay
Επισήμως, λοιπόν, η αναχαίτιση του Boracay από τη Γαλλία δεν έχει σχέση με τα drones της Δανίας. Ωστόσο, πώς να πιστέψει κανείς ότι η στοχευμένη επέμβαση του γαλλικού ναυτικού σε αυτό το πλοίο οφείλεται στην τύχη, διερωτάται η Le Figaro; Ειδικά αφού οι αρχές της Δανίας είχαν εν τω μεταξύ αναφέρει ότι υποψιάζονταν αρκετά φορτηγά πλοία, συμπεριλαμβανομένου του Boracay, για εμπλοκή στις υπερπτήσεις των drones στις 22 Σεπτεμβρίου, σύμφωνα με τον εξειδικευμένο ιστότοπο The Marine Executive.
Επιπλέον, αυτό το πετρελαιοφόρο θεωρείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση ότι ανήκει στον ρωσικό «στόλο-φάντασμα», μια αρμάδα εκατοντάδων φορτηγών πλοίων που χρησιμοποιεί η Μόσχα για να παρακάμψει τις δυτικές κυρώσεις κατά των πωλήσεων πετρελαίου της. Συχνά παλιά και σε κακή κατάσταση, πλέουν συνήθως υπό δόλια σημαία, χωρίς ιδιοκτήτη ή ασφάλιση. Το AIS τους (σήμα GPS) είναι μερικές φορές απενεργοποιημένο και αλλάζουν τακτικά όνομα, για να περιορίσουν την ιχνηλασιμότητά τους. Κατασκευασμένο το 2007, το Boracay είναι επίσης γνωστό με τα ονόματα Pushpa ή Kiwala, σύμφωνα με τις ναυτιλιακές βάσεις δεδομένων. Εκτός από την Ευρωπαϊκή Ένωση, το πλοίο υπόκειται σε κυρώσεις από τον Καναδά, την Ελβετία, τη Νέα Ζηλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Το «Boracay» είναι ακινητοποιημένο στα ανοιχτά του Σεν-Ναζέρ από τις 28 Σεπτεμβρίου. Οι γαλλικές αρχές ξεκίνησαν έρευνα για «άρνηση συμμόρφωσης» και δύο μέλη του πληρώματος τέθηκαν υπό κράτηση.
Ο ρόλος τους είναι λοιπόν κυρίως οικονομικός. Ο Εμανουέλ Μακρόν δεν έκανε λάθος. Από την Κοπεγχάγη, ο Γάλλος πρόεδρος ενθάρρυνε τους Ευρωπαίους εταίρους του να οργανωθούν στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ για να «αυξήσουν την πίεση» στον ρωσικό στόλο-φάντασμα. Ο Εμανουέλ Μακρόν ανέφερε μάλιστα το παράδειγμα του Boracay, για να υπενθυμίσει ότι αυτή η πίεση θα μπορούσε να ασκηθεί μέσω ελέγχων που διενεργούνται από πολεμικά πλοία.
«Είναι εξαιρετικά σημαντικό να αυξήσουμε την πίεση στον στόλο-φάντασμα, διότι αυτό μειώνει σαφώς την ικανότητα της Ρωσίας να χρηματοδοτεί την πολεμική της προσπάθεια», τόνισε ο Εμανουέλ Μακρόν. Τέτοιες επιχειρήσεις μπορούν «να σκοτώσουν το οικονομικό μοντέλο (χρηματοδότησης της ρωσικής πολεμικής προσπάθειας) κρατώντας για ημέρες ή εβδομάδες αυτά τα πλοία και αναγκάζοντάς τα να οργανωθούν διαφορετικά», εκτίμησε. Το εμπόριο πετρελαίου που αποδίδεται σε αυτόν τον στόλο-φάντασμα αντιπροσωπεύει «περισσότερα από 30 δισεκατομμύρια ευρώ» για τον προϋπολογισμό της Ρωσίας, σύμφωνα με τον Γάλλο πρόεδρο, και επιτρέπει τη χρηματοδότηση του «30% έως 40%» της πολεμικής της προσπάθειας.
Πέρα από τον εμπορικό τους ρόλο, ορισμένα πλοία-φαντάσματα φέρεται να είναι εξοπλισμένα με συστήματα επικοινωνιών, που δεν συναντώνται στα κλασικά εμπορικά πλοία, γεγονός που υποδηλώνει ότι μπορούν μερικές φορές να χρησιμοποιηθούν για αποστολές συλλογής πληροφοριών, σύμφωνα με τον εξειδικευμένο ιστότοπο Portail de l’intelligence économique. «Οι φινλανδικές και σουηδικές αρχές έχουν ήδη αναφέρει πλοία-φαντάσματα που άφηναν τις άγκυρές τους να σέρνονται για να πιάσουν υποβρύχια καλώδια, ή που επιβράδυναν υπερβολικά κοντά σε ναυτικές βάσεις», επιβεβαιώνει ο Stéphane Audrand, σύμβουλος διεθνών κινδύνων και έφεδρος αξιωματικός του γαλλικού πολεμικού ναυτικού. «Η αποστολή τους μπορεί μερικές φορές να είναι κάπως υβριδική».
Τα σενάρια για τον ρόλο του στην υπόθεση των drones στην Κοπεγχάγη
Έπαιξε το Boracay κάποιο ρόλο στην υπόθεση των drones της Δανίας; Τα δεδομένα ναυσιπλοΐας που είναι διαθέσιμα στον ιστότοπο Vesselfinder επιβεβαιώνουν πάντως ότι έπλεε στα ανοιχτά της χώρας την ημέρα των γεγονότων. Προερχόμενο από την Αίγυπτο, είχε περάσει σε μικρή απόσταση από το αεροδρόμιο της Κοπεγχάγης στις 11 Σεπτεμβρίου, διασχίζοντας το στενό του Όρεσουντ για να φτάσει στο Πριμόρσκ. Έχοντας αναχωρήσει ξανά στις 20, βρισκόταν ακόμη κοντά στην Κοπεγχάγη στις 22, την ημέρα που τα drones διατάραξαν την εναέρια κυκλοφορία του αεροδρομίου. Είναι δύσκολο να γνωρίζουμε τον ακριβή ρόλο που μπορεί να έπαιξε αυτό το πετρελαιοφόρο εκείνη την ημέρα. Σύμφωνα με το The Marine Executive, οι δανικές αρχές επικέντρωσαν τις έρευνές τους γύρω από τρία φορτηγά πλοία, ρωσικά ή με ρωσικά πληρώματα. Εκτός από το Boracay, τα Astrol 1 (ρωσική σημαία) και Oslo Carrier 3 (πορτογαλική σημαία, αλλά ρωσικό πλήρωμα) βρίσκονταν στην περιοχή την ώρα των γεγονότων και θα μπορούσαν να έχουν χρησιμεύσει ως πλατφόρμες εκτόξευσης drones. Σύμφωνα με αρκετούς λογαριασμούς στο X, που ειδικεύονται σε πληροφορίες από ανοιχτές πηγές (OSINT), το Astrol 1 είναι το πιο πιθανό να έχει χρησιμοποιηθεί για αυτόν τον σκοπό.
Το πλοίο, το οποίο βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο λιμάνι της Αγίας Πετρούπολης, είχε περάσει από το στενό του Όρεσουντ το απόγευμα της 22ας Σεπτεμβρίου και βρισκόταν περίπου 25 ναυτικά μίλια (λιγότερο από 50 χιλιόμετρα) από το αεροδρόμιο το βράδυ που τα drones διατάραξαν την κυκλοφορία, σύμφωνα με τα δεδομένα του Vesselfinder. Ο λογαριασμός OSINT @auonsson, που ειδικεύεται στη Βαλτική, σημειώνει ότι το κατάστρωμά του, «σε μεγάλο βαθμό επίπεδο», είναι ιδανικό για την εκτόξευση drones. Επιπλέον, το ρωσικό φορτηγό είχε περάσει την προηγούμενη νύχτα κάνοντας «ζιγκ-ζαγκ» στην είσοδο του στενού. «Σαν για να φτάσει στον προορισμό του στην ώρα του;»
Σύμφωνα με τον ίδιο αναλυτή, το μοντέλο του Astrol 1 είναι πολύ παρόμοιο με αυτό του Scanlark, το οποίο είναι ύποπτο ότι εκτόξευσε ένα drone προς τη Γερμανία για κατασκοπευτική αποστολή και αναχαιτίστηκε από τις αρχές της χώρας στις 7 Σεπτεμβρίου. Το μοντέλο του είναι επίσης παρόμοιο με αυτό του Port Olya 4, ενός «πλοίου εισαγωγής drones για ιρανική εμπορία» που βυθίστηκε από την Ουκρανία.
Στις 25 Σεπτεμβρίου, η δανική αστυνομία επεμβαίνει επίσης στα αεροδρόμια του Έσμπιεργκ, του Σόντερμποργκ και του Σκρίντστρουπ, όπου και πάλι αναφέρθηκαν drones. Εκείνη την ημερομηνία, ωστόσο, το Astrol 1 έπλεε στα ανοιχτά του Ελσίνκι, ενώ το Boracay εντοπιζόταν στα ανοιχτά της Ολλανδίας και του Ηνωμένου Βασιλείου, στις πύλες της Μάγχης, περισσότερα από 200 ναυτικά μίλια από τις δανικές ακτές (περίπου 370 χιλιόμετρα). Αποστάσεις που καθιστούν τη συμμετοχή τους σε μια πιθανή ρωσική επιχείρηση αποσταθεροποίησης πιο απίθανη.
«Δεν θα ήταν περίεργο αν η Ρωσία εφάρμοζε τέτοιου είδους τεχνικές», εξηγεί ο Stéphane Audrand, ο οποίος υπενθυμίζει ωστόσο ότι πρώτο το Ιράν στρατιωτικοποίησε πολιτικά πλοία για να τα μετατρέψει σε φορείς drones. «Η Κοπεγχάγη είναι ένα λιμάνι: είναι αρκετά εύκολο να πετάξεις drones πάνω από το νερό». Επιπλέον, η κατάρριψη αυτών των συσκευών δεν είναι εύκολη για μια χώρα σε καιρό ειρήνης, υπογραμμίζει ο σύμβουλος στη Le Figaro. «Οι αρχές θα μπορούσαν νομικά να θεωρηθούν υπεύθυνες για τις ζημιές που θα προκληθούν από την πτώση ενός drone σε μια πολιτική περιοχή».
Θα ήταν οι Ευρωπαίοι έτοιμοι να εγκαταλείψουν αυτή την παθητικότητα; «Είναι πολύ σημαντικό να έχουμε ένα σαφές μήνυμα», δήλωσε επίσης ο Εμανουέλ Μακρόν την Πέμπτη από τη Δανία. «Τα drones που θα παραβίαζαν τα εδάφη μας διατρέχουν σημαντικό κίνδυνο. Μπορούν να καταστραφούν, τέλος και παύλα».
