Η Ευρωπαϊκή Ένωση προτείνει νέες κυρώσεις κατά εταιρειών που συνέβαλαν στην παράκαμψη των διεθνών περιορισμών μέσω της παροχής ψευδών σημαιών σε δεξαμενόπλοια που μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο, ενισχύοντας τη μάχη της κατά του «σκιώδους στόλου» της Μόσχας. Ειδικότερα, σύμφωνα με έγγραφα που είδε το Bloomberg, η ΕΕ εξετάζει μέτρα εναντίον τριών εταιρειών που φέρονται να έχουν προμηθεύσει ψεύτικες σημαίες Αρούμπα, Κουρασάο και Σιντ Μάαρτεν σε τουλάχιστον οκτώ πλοία που βρίσκονται ήδη υπό καθεστώς κυρώσεων.
Οι τρεις συγκεκριμένες οντότητες εμφανίζονται να παρέχουν υπηρεσίες νηολόγησης με ψευδή έγγραφα, αν και οι περιοχές που αναφέρονται —Αρούμπα, Κουρασάο και Σιντ Μάαρτεν— δεν περιλαμβάνονται στο επίσημο μητρώο σημαιών του Παρισιού, γεγονός που αποδεικνύει ότι δεν έχουν νομική εξουσιοδότηση να παρέχουν τέτοια πιστοποιητικά.
Η Ολλανδία είχε ήδη προειδοποιήσει τον Μάιο τον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (IMO) μέσω εγκυκλίου, επισημαίνοντας ότι κυκλοφορούν «παραποιημένα πιστοποιητικά» εκ μέρους του Σιντ Μάαρτεν. Η υπόθεση αυτή, που συνδέεται με την παράνομη μεταφορά ρωσικού αργού πετρελαίου, υπογραμμίζει τις αυξανόμενες προσπάθειες της Ρωσίας να παρακάμψει τις δυτικές κυρώσεις μέσω ενός πολύπλοκου δικτύου πλοίων, εικονικών εταιρειών και παραπλανητικών εγγράφων.
Νέο πακέτο κυρώσεων και αυστηρότεροι έλεγχοι
Το νέο πακέτο κυρώσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση μεταξύ των κρατών-μελών, περιλαμβάνει περιορισμούς σε περίπου 120 επιπλέον δεξαμενόπλοια, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό των πλοίων και εταιρειών που υπόκεινται σε κυρώσεις σε πάνω από 560. Παράλληλα, προβλέπονται κυρώσεις και σε εταιρείες τρίτων χωρών που διευκολύνουν το εμπόριο ενέργειας της Ρωσίας, προσφέροντας υπηρεσίες μεταφοράς, ασφάλισης ή μεταπώλησης πετρελαίου.
Ο στόχος των νέων μέτρων είναι να πιεστεί περαιτέρω το ρωσικό πετρελαϊκό εμπόριο και να περιοριστούν τα έσοδα της Μόσχας, τα οποία συνεχίζουν να χρηματοδοτούν τη στρατιωτική της δραστηριότητα στην Ουκρανία. Η εφαρμογή των κυρώσεων, ωστόσο, προϋποθέτει την ομόφωνη στήριξη όλων των κρατών-μελών της ΕΕ, κάτι που αφήνει περιθώριο αλλαγών στο τελικό κείμενο.
Ορισμένες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ήδη εντείνουν τους ελέγχους στα πλοία που κινούνται κοντά στα χωρικά τους ύδατα, με στόχο να αποτρέψουν την παράνομη διακίνηση ρωσικού πετρελαίου. Σύμφωνα με δηλώσεις του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν, η Γαλλία σταμάτησε και διερεύνησε πρόσφατα ένα δεξαμενόπλοιο επειδή δεν παρείχε αποδεικτικά της εθνικότητάς του. Ο ίδιος υπογράμμισε, στη σύνοδο κορυφής της ΕΕ στην Κοπεγχάγη, ότι η κράτηση ύποπτων πλοίων μπορεί να δυσκολέψει σοβαρά τη λειτουργία του ρωσικού «σκιώδους στόλου», ο οποίος εκτιμάται ότι αποτελείται πλέον από εκατοντάδες δεξαμενόπλοια που λειτουργούν εκτός του επίσημου συστήματος ασφαλιστικής και νηολόγησης εποπτείας.
Η κίνηση της ΕΕ εντάσσεται σε ένα ευρύτερο σχέδιο περιορισμού της ρωσικής επιρροής στις ενεργειακές αγορές. Παρά τις διεθνείς κυρώσεις και τα ανώτατα όρια τιμών που έχουν επιβληθεί από το 2022, η Ρωσία συνεχίζει να εξάγει μεγάλες ποσότητες πετρελαίου μέσω πλοίων με αδιευκρίνιστη ιδιοκτησία, χρησιμοποιώντας συχνά «σκιώδεις» πρακτικές όπως μεταφορτώσεις σε διεθνή ύδατα ή ψευδείς σημαίες για να καλύψει την προέλευση του φορτίου.
Οι Βρυξέλλες ελπίζουν ότι το νέο πακέτο κυρώσεων θα δυσκολέψει τις εικονικές νηολογήσεις και θα περιορίσει τη διακίνηση αργού πετρελαίου που διοχετεύεται μέσω τρίτων χωρών όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Τουρκία και η Ινδία. Παράλληλα, εντείνονται οι πιέσεις προς τα κράτη-μέλη να ενισχύσουν τη ναυτιλιακή επιτήρηση και να μοιράζονται πληροφορίες για ύποπτες δραστηριότητες.
Η ΕΕ έχει μέχρι στιγμής επιβάλει 15 πακέτα κυρώσεων κατά της Ρωσίας από την έναρξη του πολέμου, στοχεύοντας σε ενεργειακές, τραπεζικές και τεχνολογικές δομές. Ωστόσο, η δημιουργία του «σκιώδους στόλου» αποδεικνύει ότι η Μόσχα εξακολουθεί να διαθέτει σημαντικά μέσα για να παρακάμπτει τους περιορισμούς — και ότι η Ευρώπη χρειάζεται ακόμη πιο στοχευμένες δράσεις για να αποκόψει αποτελεσματικά τη χρηματοδοτική ροή του Κρεμλίνου.
