Παρ’ ότι η Ελλάδα αποτελεί διεθνή δύναμη στον θαλάσσιο τουρισμό, εξακολουθεί να υστερεί σε σύγχρονες υποδομές ελλιμενισμού. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της ICAP, η χώρα εμφανίζει έλλειμμα περίπου 3.000 θέσεων για σκάφη αναψυχής, αριθμός που αντιστοιχεί σε δέκα μεγάλες μαρίνες. Το κενό αυτό λειτουργεί αποτρεπτικά, σε μια περίοδο που ο παγκόσμιος θαλάσσιος τουρισμός αναπτύσσεται ραγδαία, με την κατασκευή ολοένα μεγαλύτερων σκαφών και την αύξηση του yachting υψηλής δαπάνης. Την ίδια στιγμή, το Υπερταμείο κρατά πλέον στα χέρια του ένα από τα μεγαλύτερα χαρτοφυλάκια μαρινών στη Μεσόγειο και βρίσκεται σε φάση επιτάχυνσης της αξιοποίησής τους, με στόχο να καλύψει το χαμένο έδαφος και να διαμορφώσει ένα δίκτυο αντάξιο της ζήτησης αλλά και της δυναμικής της χώρας.
Το Υπερταμείο έχει θέσει ως στρατηγική προτεραιότητα την αξιοποίηση επιλεγμένων μαρινών που βρίσκονται σε κομβικά νησιά της χώρας. Στόχος είναι μέσα στο 2025 να έχουν ολοκληρωθεί όλες οι συμβατικές υποχρεώσεις και να προχωρήσει η οριστική μεταβίβαση των μαρινών στους επενδυτές με τους οποίους έχουν ήδη υπογραφεί συμφωνίες. Με αυτόν τον τρόπο θα ανοίξει ο δρόμος για την άμεση υλοποίηση των σχεδιαζόμενων επενδύσεων υψηλής προστιθέμενης αξίας, συμπεριλαμβανομένων αναπτύξεων πεντάστερου επιπέδου.
Στο επίκεντρο βρίσκεται η Ρόδος, όπου το Υπερταμείο κινείται προς την κατεύθυνση ενός ενιαίου σχεδίου αξιοποίησης, σε συνεργασία με τον Δήμο, ώστε να γίνει η μεγάλη επέμβαση στο παραλιακό μέτωπο. Παρ’ ότι υπάρχουν ακόμη θεσμικά και τεχνικά ζητήματα που απαιτούν συνεννόηση, ο στόχος είναι το master plan να καταρτιστεί σύντομα, ώστε να ανοίξει ο δρόμος για μια σύγχρονη μαρίνα, που θα αναβαθμίσει την εικόνα του νησιού. Ο λιμένας της Ρόδου καταλαμβάνει νευραλγική θέση στο βορειοανατολικό παράκτιο μέτωπο και περιλαμβάνει τις λιμενικές εγκαταστάσεις της Κολόνας, του προβλήτα των Αγγέλων και της Ακαντιάς.
Αντίστοιχο ενδιαφέρον συγκεντρώνει και η μαρίνα της Ζακύνθου, η οποία βρίσκεται υπό τη διαχείριση του Ταμείου και γειτνιάζει άμεσα με τον κεντρικό λιμένα του νησιού. Η υφιστάμενη υποδομή διαθέτει 150 θέσεις ελλιμενισμού, 37.000 τ.μ. χερσαίας ζώνης και 65.000 τ.μ. θαλάσσιας ζώνης, με δυνατότητα ανάπτυξης εμπορικών χρήσεων, ξενοδοχείων, εστίασης και κέντρων ψυχαγωγίας. Η μαρίνα, που σήμερα υπολειτουργεί σε σχέση με τις δυνατότητές της, μπορεί να μετατραπεί σε πόλο υψηλού επιπέδου θαλάσσιου τουρισμού, συνδέοντας το λιμάνι με μια νέα τουριστική ζώνη.
Στο σχέδιο μελλοντικής αξιοποίησης παραμένει και η μαρίνα Μυκόνου, η οποία έχει περάσει στο Υπερταμείο μαζί με τον λιμένα του νησιού. Η αξιοποίησή της τοποθετείται στον πυρήνα της τουριστικής στρατηγικής για προορισμούς υψηλής ζήτησης, ενώ στο αντίστοιχο pipeline βρίσκεται και η Γλυφάδα – παρ’ ότι ούτε εκεί δεν έχει ακόμη διαμορφωθεί συγκεκριμένο σχέδιο, αποτελεί κομμάτι της επόμενης γενιάς επενδύσεων.
Παράλληλα, σε φάση προετοιμασίας για την προκήρυξη διαγωνισμών βρίσκεται η μαρίνα της Σκιάθου, ενώ στη λίστα για μελλοντική αξιοποίηση και ανάπτυξη έχουν ήδη ενταχθεί το Κατάκολο, η Πάρος, η Κως, ο Άγιος Νικόλαος, η Νέα Επίδαυρος και η Λιναριά Σκύρου. Πρόκειται για το «δεύτερο κύμα» μαρινών που το Υπερταμείο σχεδιάζει να ενεργοποιήσει, μετά την οριστική τακτοποίηση και ολοκλήρωση των πιο ώριμων φακέλων.
Ιδιαίτερα κρίσιμο κεφάλαιο για την επόμενη ημέρα των θαλάσσιων τουριστικών υποδομών αποτελούν οι εκκρεμότητες που πρέπει να κλείσουν, ώστε να απελευθερωθεί η υλοποίηση έργων που έχουν ήδη δρομολογηθεί. Κομβική περίπτωση είναι η ολοκλήρωση της μεταβίβασης της Μαρίνας Πύλου, η οποία παραχωρείται για 40 έτη στην κοινοπραξία D Marinas Hellas – ΤΕΜΕΣ (όμιλος Κωνσταντακόπουλου). Το επενδυτικό σχέδιο, άνω των €10 εκατ., προβλέπει πλήρη αναβάθμιση των υποδομών και της επιχειρησιακής ικανότητας της μαρίνας, η οποία θα διαθέτει 130 θέσεις ελλιμενισμού για σκάφη μήκους 8-30 μ., νέους χερσαίους χώρους με χρήσεις αναψυχής, εμπορικές δραστηριότητες, πάρκινγκ και υπηρεσίες τεχνικής υποστήριξης σκαφών. Για να ξεκινήσει η υλοποίηση, απομένουν δύο χρονοβόρες διαδικασίες: η απομάκρυνση βυθισμένων σκαφών (υποχρέωση του Δημοσίου) και η οριστικοποίηση της χρηματοδότησης. Στόχος είναι οι εκκρεμότητες να κλείσουν έως το τέλος του έτους.
Σειρά αναμένεται να πάρει η μαρίνα Αργοστολίου, η οποία έχει περάσει στην A1 Yacht Trade στο πλαίσιο 40ετούς παραχώρησης. Το πλάνο αναβάθμισης περιλαμβάνει νέες υπηρεσίες ελλιμενισμού, συντήρησης και επισκευών, εφαρμογή «έξυπνων» τεχνολογιών και σύγχρονων περιβαλλοντικών προτύπων, με στόχο η μαρίνα να λειτουργεί σε επίπεδο διεθνών προδιαγραφών.
Μεγάλη εκκρεμότητα του Υπερταμείου είναι και η περίπτωση της Μαρίνας Καλαμαριάς. Η πρόσφατη ΚΥΑ, που εγκρίνει τους περιβαλλοντικούς όρους και εξειδικεύει το Προεδρικό Διάταγμα του 2023, ανοίγει πλέον τον δρόμο για την προκήρυξη του διαγωνισμού παραχώρησης. Η χερσαία ζώνη φτάνει τα 100 στρέμματα, εκ των οποίων τα 77 μπορούν να αξιοποιηθούν, με το Υπερταμείο να εκτιμά ότι το έργο θα συγκεντρώσει «ισχυρό» ενδιαφέρον – πιθανότατα το μεγαλύτερο της τελευταίας περιόδου. Η προοπτική είναι η μαρίνα να αποτελέσει πόλο ποιότητας για την ευρύτερη περιοχή, ενισχύοντας την τοπική οικονομία.
Στο Λαύριο, το Υπερταμείο προχωράει τον σχεδιασμό για την αναβάθμιση της μαρίνας και του λιμένα, με όραμα τη μετατροπή της περιοχής σε κόμβο τουρισμού και θαλάσσιων μεταφορών. Προβλέπονται υποδομές για κρουαζιέρα, νέα μαρίνα σκαφών αναψυχής, εκσυγχρονισμός λιμενικών εγκαταστάσεων και έργα «πράσινης» κινητικότητας. Παράλληλα, ο διαγωνισμός για την παραχώρηση πλειοψηφικού ποσοστού στον Οργανισμό Λιμένος Λαυρίου βρίσκεται σε εξέλιξη, αν και με καθυστερήσεις λόγω προσφυγών. Στόχος είναι το Λαύριο να εξελιχθεί σε νέα τουριστική πύλη της Αττικής.
Στα μεγάλα ιδιωτικά projects, ξεχωρίζει η υπό ανάπτυξη μαρίνα mega-yachts στην Κέρκυρα από τη Lamda Marinas, επένδυση που υπερβαίνει τα €140 εκατ., με δυνατότητα ελλιμενισμού 410 σκαφών έως 140 μ. και χερσαία ζώνη 39.400 τ.μ., με ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2028. Αντίστοιχα, η μαρίνα Αλίμου, με επένδυση που αγγίζει τα €100 εκατ., εισέρχεται στη φάση υλοποίησης μετά την έκδοση προέγκρισης οικοδομικής άδειας, δημιουργώντας έναν νέο πυλώνα του παραλιακού μετώπου.
Παρά την πρόοδο, το μεγάλο στοίχημα παραμένει η ταχύτητα – θεσμικά κενά, αργές αδειοδοτήσεις, αλληλοεπικαλύψεις αρμοδιοτήτων και περιβαλλοντικές δεσμεύσεις εξακολουθούν να φρενάρουν επενδύσεις που θα μπορούσαν ήδη να αποδίδουν. Γι’ αυτό το Υπερταμείο ετοιμάζεται να προκηρύξει διεθνή διαγωνισμό για σύμβουλο στρατηγικής, ο οποίος θα χαρτογραφήσει, θα ιεραρχήσει και θα οργανώσει ενιαίο αναπτυξιακό πλάνο για το σύνολο του χαρτοφυλακίου λιμένων και μαρινών.
Πρόσφατα, μάλιστα, το Υπερταμείο προχώρησε στην πρόσκληση συμβούλου ανάπτυξης στρατηγικής, για να χαράξει σχέδιο αξιοποίησης των ελληνικών λιμανιών και μαρινών και να προτείνει νέες επενδύσεις που θα μεγιστοποιούν την αξία τους. Το έργο προβλέπει ανάλυση της αγοράς, αξιολόγηση των υφιστάμενων υποδομών, αλλά και σχέδιο αναδιάρθρωσης λιμένων και δημιουργίας νέων μαρινών, με έμφαση στην Αττική.
