Τη σταθερή της στάση απέναντι στις μονομερείς αξιώσεις της Λιβύης επανέλαβε σήμερα Κυριακή η Αθήνα μέσω διπλωματικών κύκλων, με αφορμή Ρηματική Διακοίνωση που απέστειλε στις 20 Ιουνίου 2025 η Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας της Λιβύης προς τα Ηνωμένα Έθνη. Η Ελλάδα πρόκειται αποστείλει δική της ανακοίνωση στον ΟΗΕ, σε απάντηση στη λιβυκή αντίδραση για την ελληνική απόφαση να προκηρύξει έρευνες νοτίως της Κρήτης.
Οι διπλωματικές αυτές πηγές τονίζουν ότι το περιεχόμενο της λιβυκής Διακοίνωσης δεν φέρνει κάτι καινούργιο και επαναλαμβάνει ήδη γνωστές θέσεις. Η Αθήνα, από την πλευρά της, απορρίπτει κάθε ενέργεια που βασίζεται σε συμφωνίες που θεωρεί νομικά άκυρες και ανυπόστατες, χωρίς στήριγμα στο Δίκαιο της Θάλασσας. Η αναφορά αφορά το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο, το οποίο η Ελλάδα θεωρεί παράνομο και αντίθετο με τις διεθνείς νομικές αρχές.
Σε ό,τι αφορά τη συνεχιζόμενη εκκρεμότητα της οριοθέτησης Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Λιβύη, η Αθήνα δηλώνει πρόθυμη να επανεκκινήσει τις συνομιλίες, όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν. Όπως τονίζεται, η Ελλάδα έχει δείξει την πρόθεση να συνεχίσει τις διαβουλεύσεις στη βάση του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας, κάτι που – σύμφωνα με την Αθήνα – αναγνωρίζει και η λιβυκή πλευρά.
Χάρτης που επισυνάπτεται στη ρηματική διακοίνωση κατά της Ελλάδας από την κυβέρνηση της Λιβύης
Λιβύη: Αναλυτικά τι λένε οι διπλωματικές πηγές
«Η Ρηματική Διακοίνωση της 20ής Ιουνίου της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας της Λιβύης προς τον ΟΗΕ, σχετικά με την προκήρυξη οικοπέδων από την Ελλάδα, νοτίως της Κρήτης, δεν προσθέτει κάτι στην ήδη διατυπωθείσα επιχειρηματολογία. Θα υπάρξει επίσημη απάντηση στον ΟΗΕ εκ μέρους της Ελλάδας» αναφέρουν οι διπλωματικές πηγές.
«Η Ελλάδα απορρίπτει κάθε ενέργεια ή δράση που βασίζεται σε άκυρες και ανυπόστατες συμφωνίες, χωρίς κανένα έρεισμα στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας.
Όσον αφορά το εκκρεμές διμερές θέμα της οριοθέτησης Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης με τη Λιβύη, η Ελλάδα, ως γνήσια γειτονική χώρα, έχει εκδηλώσει την ετοιμότητά της για συνέχιση των συζητήσεων, βάσει του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας, όπως άλλωστε συνομολογεί και η λυβική πλευρά, όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν.
Καμία αντίδραση δεν πρόκειται να αποθαρρύνει την ελληνική κυβέρνηση από το να ασκεί, με υπευθυνότητα και έμπρακτα, τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας».
Λιβύη: Στον ΟΗΕ κατά της Ελλάδας για την ΑΟΖ νοτίως της Κρήτης
Υπενθυμίζεται ότι σε νέα φάση έντασης εισήλθαν οι σχέσεις των δύο χωρών, καθώς η Τρίπολη κατέθεσε επίσημη ρηματική διακοίνωση στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, κατηγορώντας την Αθήνα για παραβίαση κυριαρχικών της δικαιωμάτων. Η Λιβύη υποστηρίζει ότι η Ελλάδα προχώρησε μονομερώς σε ενέργειες που αφορούν την αποκλειστική οικονομική ζώνη (ΑΟΖ), χωρίς να υπάρχει συμφωνία μεταξύ των δύο χωρών.
Η λιβυκή κυβέρνηση, μέσω της διακοίνωσης, εκφράζει τη διαμαρτυρία της για την απεικόνιση της ελληνικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) σε επίσημο χάρτη που δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 12 Ιουνίου. Σύμφωνα με την Τρίπολη, η Ελλάδα έχει προχωρήσει σε χαρτογράφηση και παραχώρηση προς έρευνα και εκμετάλλευση περιοχών νότια της Κρήτης, τις οποίες η Λιβύη θεωρεί πως ανήκουν σε θαλάσσια ζώνη που δεν έχει ακόμα οριοθετηθεί και επομένως παραμένει υπό αμφισβήτηση.
Παρουσιάζοντας τη δική της εκδοχή χάρτη, η Λιβύη απορρίπτει τη θέση της Ελλάδας για χάραξη θαλάσσιων συνόρων βάσει της μέσης γραμμής στην Ανατολική Μεσόγειο. Οι λιβυκές αξιώσεις στηρίζονται στο αμφισβητούμενο μνημόνιο που υπέγραψε με την Τουρκία το 2019 – μια συμφωνία που η Ελλάδα, όπως και άλλες χώρες της περιοχής, δεν αναγνωρίζουν. Μέσω αυτής της συμφωνίας επιχειρείται να οριστούν θαλάσσιες ζώνες μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης, αγνοώντας την ύπαρξη νησιών όπως η Κρήτη.
Κατηγορίες για παραβίαση του διεθνούς δικαίου
Η Τρίπολη κατηγορεί την Ελλάδα ότι παραβιάζει τα κυριαρχικά της δικαιώματα, χαρακτηρίζοντας τις σχετικές ελληνικές ενέργειες ως μονομερείς, χωρίς νομική βάση ή διμερή συμφωνία. Σύμφωνα με τη λιβυκή πλευρά, τέτοιες ενέργειες υπονομεύουν τις αρχές του αμοιβαίου σεβασμού και της ειρηνικής διευθέτησης διαφορών, ενώ παραβιάζουν – όπως υποστηρίζει – το Δίκαιο της Θάλασσας και τις βασικές αρχές των Ηνωμένων Εθνών.
Στην ίδια ρηματική διακοίνωση, η Λιβύη απορρίπτει την προσπάθεια δημιουργίας τετελεσμένων και καλεί την Ελλάδα να συμμορφωθεί με τους κανόνες της διεθνούς νομιμότητας. Παράλληλα, απευθύνει έκκληση προς τον ΟΗΕ και τη διεθνή κοινότητα να συμβάλουν ενεργά στη διατήρηση της ειρήνης και της σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο, αποτρέποντας κινήσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε περαιτέρω ένταση.
Αν και η λιβυκή κυβέρνηση δηλώνει επίσημα ότι παραμένει προσηλωμένη στον διάλογο και τη διαπραγμάτευση, η συγκεκριμένη παρέμβαση εντείνει το ήδη τεταμένο διπλωματικό κλίμα. Η στενή συνεργασία της Λιβύης με την Τουρκία διαμορφώνει μια αντίπαλη στάση απέναντι στις ελληνικές θέσεις στην περιοχή.
Αναλυτικά η λιβυκή Ρηματική Διακοίνωση στον ΟΗΕ και το παράρτημα
Η λιβυκή Ρηματική Διακοίνωση στον ΟΗΕ και το παράρτημα με την έκθεση της NOC είναι η εξής:
«Ρηματική διακοίνωση με ημερομηνία 20 Ιουνίου 2025 από τη Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Λιβύης στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών προς τον Γενικό Γραμματέα
Η Μόνιμη Αντιπροσωπεία του Κράτους της Λιβύης στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών έχει την τιμή να εκφράσει τη βαθιά ανησυχία της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας σχετικά με τις πρόσφατες εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η Κυβέρνηση έλαβε γνώση, με βαθιά δυσαρέσκεια, του περιεχομένου του Τεύχους αριθ. 3335 της Επίσημης Εφημερίδας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με ημερομηνία 12 Ιουνίου 2025 (βλέπε Παράρτημα ΙΙ),* το οποίο αναφέρει ότι η Ελληνική Δημοκρατία ανακοίνωσε διεθνή διαγωνισμό για την παραχώρηση αδειών εξερεύνησης και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων σε θαλάσσιες περιοχές νότια της νήσου Κρήτης.
Οι περιοχές αυτές εμπίπτουν σε θαλάσσιες ζώνες που παραμένουν αντικείμενο άλυτης διαφοράς μεταξύ της Λιβύης και της Ελλάδας.
Η Κυβέρνηση του Κράτους της Λιβύης θεωρεί την εν λόγω ενέργεια ως σαφή παραβίαση των κυριαρχικών της δικαιωμάτων και ως μονομερή ενέργεια χωρίς καμία νομική βάση ή διμερή συμφωνία. Αποτελεί σοβαρή παραβίαση του διεθνούς δικαίου, ιδίως των διατάξεων της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, και υπονομεύει τις αρχές του αμοιβαίου σεβασμού και της ειρηνικής επίλυσης διαφορών.
Κατά συνέπεια, η Λιβύη καταγράφει επίσημα και κατηγορηματικά την αντίθεσή της στην εν λόγω πρωτοβουλία και καλεί σε αυστηρή προσήλωση στις αρχές που κατοχυρώνονται στον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και στα συναφή διεθνή νομικά κείμενα που διέπουν την ειρηνική επίλυση θαλάσσιων διαφορών.
Η Λιβύη επαναβεβαιώνει τη σταθερή της δέσμευση στον εποικοδομητικό διάλογο και τη διαπραγμάτευση, και απορρίπτει κατηγορηματικά κάθε απόπειρα επιβολής τετελεσμένων σε περιοχές όπου δεν έχει επιτευχθεί νομική συμφωνία.
Η Κυβέρνηση καλεί τη διεθνή κοινότητα – υπό την ηγεσία των Ηνωμένων Εθνών – να εκπληρώσει την ευθύνη της για τη διατήρηση της ειρήνης και της σταθερότητας στην περιοχή της Μεσογείου και να αποθαρρύνει οποιαδήποτε ενέργεια που θα μπορούσε να οδηγήσει σε κλιμάκωση.
Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν είναι η πρώτη φορά που η Κυβέρνηση της Ελλάδας έχει παραχωρήσει άδειες εξερεύνησης σε περιοχές εντός των θαλάσσιων ορίων της Λιβύης. Προηγούμενες άδειες παραχωρήθηκαν στη γαλλική εταιρεία Total και την αμερικανική ExxonMobil. Η τελευταία εξαγόρασε εν συνεχεία το μερίδιο της Total και προχώρησε σε ερευνητικές δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένης δισδιάστατης σεισμικής έρευνας (2D) το 2022 και τρισδιάστατης (3D) το 2024, ακολουθούμενες από ανακοίνωση πρόθεσης για γεώτρηση ερευνητικής γεώτρησης.
Υπό το φως των ανωτέρω, η Μόνιμη Αντιπροσωπεία του Κράτους της Λιβύης στον ΟΗΕ ζητά με σεβασμό την κυκλοφορία της παρούσας ρηματικής διακοίνωσης και των παραρτημάτων της ως έγγραφο της Γενικής Συνέλευσης, υπό το θέμα 75 της ημερήσιας διάταξης.
Παράρτημα Ι στη ρηματική διακοίνωση της 20ής Ιουνίου 2025 της Μόνιμης Αντιπροσωπείας της Λιβύης στον ΟΗΕ προς τον Γενικό Γραμματέα
Έκθεση της Εθνικής Εταιρείας Πετρελαίου (National Oil Corporation) σχετικά με την προσφορά της Ελλάδας για ερευνητικά οικόπεδα σε βυθισμένα ύδατα της Λιβύης
17 Ιουνίου 2025
• Στις 13 Ιουνίου 2025, η Κυβέρνηση της Ελλάδας ανακοίνωσε διεθνή διαγωνισμό για την παραχώρηση αδειών εξερεύνησης και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων σε συγκεκριμένες υπεράκτιες περιοχές νότια της Πελοποννήσου και της νήσου Κρήτης. Αυτό σημαίνει ότι ξεκίνησε από την ημερομηνία αυτή η προθεσμία 90 ημερών για την υποβολή δεσμευτικών προσφορών.
• Η ανακοίνωση αυτή έρχεται μετά από έκφραση ενδιαφέροντος από την εταιρεία Chevron τον Μάρτιο του 2025, για διεξαγωγή εξερεύνησης υδρογονανθράκων σε υπεράκτιες περιοχές νότια των Κρήτη 1 και Κρήτη 2 (χάρτης 1),* εντός των περιοχών που είχαν καθοριστεί στον διεθνή διαγωνισμό του 2014.
• Δύο από τις ανακοινωθείσες περιοχές, Κρήτη 1 και Κρήτη 2, βρίσκονται γεωγραφικά εντός των λιβυκών θαλάσσιων περιοχών (επί των οποίων οι δύο χώρες διατηρούν διαφορετικές διεκδικήσεις). Η συνολική έκταση των δύο περιοχών είναι 23.300 km² και πάνω από το 85% αυτής της έκτασης βρίσκεται νότια της γραμμής οριοθέτησης που χωρίζει τη Λιβύη από τη γειτονική της, την Ελλάδα.
• Αξίζει να σημειωθεί ότι η Κυβέρνηση της Ελλάδας έχει παραχωρήσει δύο οικόπεδα εντός των λιβυκών θαλάσσιων συνόρων στις εταιρείες Total και ExxonMobil (χάρτης 2).* Η ExxonMobil στη συνέχεια εξαγόρασε το μερίδιο της Total και προχώρησε σε ερευνητικές δραστηριότητες, περιλαμβανομένης δισδιάστατης σεισμικής έρευνας το 2022 και τρισδιάστατης το 2024, ενώ ανακοίνωσε πρόθεση για διεξαγωγή ερευνητικής γεώτρησης».
