Σε μια συζήτηση που ανέδειξε τον ρόλο της Ευρώπης στη νέα ψηφιακή εποχή, ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης συμμετείχε στο GenAI Summit στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, συνομιλώντας με τον συνιδρυτή και CEO της Mistral AI, Αρθούρ Μενς. Με αφορμή το μνημόνιο συνεργασίας που υπέγραψε η ελληνική κυβέρνηση με τη γαλλική εταιρεία, ο Πρωθυπουργός παρουσίασε το όραμά του για την ένταξη της τεχνητής νοημοσύνης στη δημόσια διοίκηση, την εκπαίδευση και την οικονομία, υπογραμμίζοντας τον στόχο της Ελλάδας να πρωταγωνιστήσει σε μια τεχνολογική μετάβαση που συνδυάζει καινοτομία, ρεαλιστικές εφαρμογές και ευρωπαϊκές αξίες.
Μητσοτάκης: Στόχος οι αμοιβαία επωφελείς συνεργασίες με μεγάλες εταιρείες ΑΙ
Στην εισαγωγική του τοποθέτηση, ερωτηθείς σχετικά με το μνημόνιο κατανόησης μεταξύ της Ελληνικής Κυβέρνησης και της Mistral AI που υπεγράφη σήμερα, ο Πρωθυπουργός ανέφερε:
Καθώς αναπτύσσαμε τη στρατηγική μας για την τεχνητή νοημοσύνη τα τελευταία χρόνια, στόχος μας ήταν πάντα να συνεργαστούμε με κορυφαίες εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης για να δημιουργήσουμε αμοιβαία επωφελείς συνεργασίες. Όταν παρουσιάστηκε η ευκαιρία να υπογράψουμε μνημόνιο κατανόησης με τη Mistral, ήταν μια ευκαιρία που δεν μπορούσαμε να προσπεράσουμε. Με χαροποιεί ιδιαίτερα που καταφέραμε να το ολοκληρώσουμε. Η Mistral έχει ηγετικό ρόλο στα θεμελιώδη μοντέλα (foundation models) τεχνητής νοημοσύνης.
Όπως επισημάνατε, ο Arthur και η ομάδα του έχουν αποδείξει ότι μπορείς πραγματικά να δημιουργήσεις αυτά τα μοντέλα στην Ευρώπη, ενσωματώνοντας τις ευαισθησίες και τις αξίες της Ευρώπης, αλλά και έχοντας πολύ μεγαλύτερη επίγνωση αυτού που θα αποκαλούσα «ευρωπαϊκές ρυθμιστικές ευαισθησίες» για την τεχνητή νοημοσύνη.
Μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση, όταν μας παρουσιάστηκε για πρώτη φορά η ευκαιρία, η ευαισθησία που έχει επιδείξει η Mistral όσον αφορά τη διατήρηση της γλωσσικής και πολιτισμικής κληρονομιάς. Η ελληνική είναι μια γλώσσα που ομιλείται ακατάπαυστα εδώ και χιλιάδες χρόνια. Η ικανότητα να κατανοούμε τις λεπτές αποχρώσεις της γλώσσας ήταν ιδιαίτερα σημαντική για εμάς.
Αλλά με εντυπωσίασε επίσης το έργο που έχει επιτελέσει η Mistral με τις δημόσιες διοικήσεις, όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά και στην Ασία. Μία από τις σημαντικές μας επιδιώξεις είναι να μπορέσουμε να χρησιμοποιήσουμε την τεχνητή νοημοσύνη για να βελτιώσουμε την αποτελεσματικότητα της κυβέρνησης, τόσο όσον αφορά τις εφαρμογές που απευθύνονται στους πολίτες, όσο και τις εσωτερικές διαδικασίες λειτουργίας της γραφειοκρατίας. Το γεγονός ότι έχουν συνεργαστεί με πολλές χώρες σε αυτό το μέτωπο ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέρον για εμάς.
Βεβαίως, η ευκαιρία που θα προσφέρει η Mistral σε έως 30, ίσως και περισσότερους, Έλληνες πτυχιούχους STEM να απασχοληθούν στη Mistral είναι επίσης μια ένδειξη του πόσο μεγάλη σημασία αποδίδω στο να διασφαλίσουμε ότι οι κορυφαίοι πτυχιούχοι μας θα αποκτήσουν επαγγελματική εμπειρία σε κορυφαίες εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης.
Πιστεύω ότι αυτό που κάνει την Ελλάδα αρκετά μοναδική, παρά το μέγεθός της, είναι η δυσανάλογα μεγάλη εκπροσώπησή της ανάμεσα στα κορυφαία ταλέντα στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυτό είναι κάτι που σκοπεύουμε να αξιοποιήσουμε.
Αλλά φυσικά, πρέπει επίσης να σκεφτούμε την επόμενη γενιά ηγετών στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης και η διασφάλιση ότι οι απόφοιτοί μας εργάζονται και εκπαιδεύονται με τους καλύτερους είναι κορυφαία προτεραιότητα για εμένα.
Ερωτηθείς σχετικά με την προτεραιοποίηση των τομέων συνεργασίας μεταξύ Ελληνικής Κυβέρνησης και Mistral AI, ο Πρωθυπουργός σημείωσε:
Πάντα μου κεντρίζει το ενδιαφέρον αυτό που ανέφερε ο Arthur: ποιες είναι οι πραγματικά εφαρμόσιμες λύσεις που μπορούν να αυξήσουν την παραγωγικότητα της δημόσιας διοίκησης και πώς μπορεί να γίνεται χωρίς περιττές δυσκολίες η αλληλεπίδραση με πολίτες και επιχειρήσεις.
Αν κοιτάξετε τι έχουμε κάνει όσον αφορά στον ψηφιακό μας μετασχηματισμό τα τελευταία χρόνια, ξεκινήσαμε με τα βασικά. Καταρχάς, θεωρώ πολύ σημαντικό το γεγονός ότι το 2019 δημιουργήσαμε ένα Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Ήμασταν μία από τις πρώτες ευρωπαϊκές χώρες που το έκαναν αυτό και αναθέσαμε στο Υπουργείο αυτό οριζόντιες αρμοδιότητες για να συνεργάζεται με άλλα Υπουργεία.
Αλλά επίσης φροντίσαμε να έχει σημαντικό ρόλο στον έλεγχο των συνόλων δεδομένων που διαθέτει η κυβέρνηση. Αυτό γίνεται όλο και πιο σημαντικό στο σημερινό περιβάλλον, όπου όλοι αναζητούν καλά επιμελημένα δεδομένα. Το γεγονός ότι είμαστε επίσης μια χώρα όπου υπάρχει μία σχετική συγκέντρωση εξουσιών διευκολύνει αυτή την προσπάθεια.
Ας δούμε για παράδειγμα τον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης. Στην περίπτωσή μας, για τις εταιρείες που ενδιαφέρονται να συνεργαστούν μαζί μας, υπάρχουν σχετικά καλά επιμελημένα δεδομένα υγειονομικής περίθαλψης που αφορούν πληθυσμό 10 εκατομμυρίων, αλλά ουσιαστικά χρειάζεται να μιλήσετε μόνο με δύο Υπουργεία, αντί να μιλάτε με Περιφέρειες, ιδρύματα και διάφορα νοσοκομεία. Πιστεύω ότι αυτό διευκολύνει τη συνεργασία μεταξύ εταιρειών και του κράτους.
Αλλά όταν εξετάζω και τη συνεργασία με τη Mistral, ο τομέας που ξεχωρίζει -και το έχουμε συζητήσει- για παράδειγμα είναι η Δικαιοσύνη, το πόσο μπορεί να βοηθήσει η τεχνολογία τεχνητής νοημοσύνης στην απλοποίηση πολλών διαδικαστικών εργασιών που γίνονται «με το χέρι» στο δικαστήριο, ώστε να βοηθήσει τους δικαστές και το προσωπικό που τους υποστηρίζει να επικεντρωθούν πραγματικά σε αυτό που είναι σημαντικό, δηλαδή στις ποιοτικές δικαστικές αποφάσεις.
Ασφαλώς, ο τομέας στον οποίο πιστεύω ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα φέρει πραγματικά ριζικές αλλαγές, και στον οποίο έχουμε συνάψει συνεργασία και με άλλες κορυφαίες εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης, είναι η εκπαίδευση. Πιστεύω ότι βρισκόμαστε στην αρχή ενός τεράστιου μετασχηματισμού του τρόπου με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τις ανάγκες των παιδιών μας.
Αυτή τη στιγμή, έχουμε μια «βιομηχανική» προσέγγιση, ουσιαστικά διδάσκουμε τα παιδιά μας περίπου με την ίδια ταχύτητα. Αλλά αν εξετάσουμε τη δυνατότητα παροχής εξατομικευμένης υποστήριξης στους μαθητές, σε μια εποχή που ήδη αναγνωρίζουμε ότι οι μαθητές μας χρησιμοποιούν μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης για δικούς τους σκοπούς, τι σημαίνει αυτό για το σύνολο της εκπαιδευτικής διαδικασίας;
Πιστεύω ότι αυτό αποτελεί μια παγκόσμια πρόκληση. Βέβαια, εμείς στην Ευρώπη πρέπει να αναπτύξουμε τη δική μας στρατηγική όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο θα ενσωματώσουμε αυτές τις άκρως σημαντικές εξελίξεις στο εκπαιδευτικό μας σύστημα.
«Η Τεχνητή Νοημοσύνη να είναι συνεργάτης και όχι απειλή»
Σχετικά με τον αντίκτυπο της τεχνητής νοημοσύνης στη δημόσια διοίκηση, μετά και την πρόοδο που πέτυχε η Ελλάδα τα προηγούμενα χρόνια, ο Κυριάκος Μητσοτάκης τόνισε:
Πρώτα απ’ όλα, θεωρώ σημαντικό να εκπαιδεύσουμε τους δημόσιους υπαλλήλους μας σχετικά με τις δυνατότητες των εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης ως χρήσιμων βοηθών, που μπορούν να βελτιώσουν την παραγωγικότητά τους. Έχουμε ήδη υλοποιήσει τέτοιου είδους προγράμματα.
Όσο περισσότερο μελετάμε τις λεπτομέρειες των διαδικασιών και συγκεκριμένων εργασιών, ιδίως επαναλαμβανόμενων εργασιών με έντονο γραφειοκρατικό φόρτο, τόσο πιο εύκολα μπορούμε να αναπτύσσουμε εξατομικευμένες λύσεις που βοηθούν τους δημόσιους υπαλλήλους να κάνουν τη δουλειά τους ταχύτερα και καλύτερα.
Για παράδειγμα, ένα από τα πρώτα πιλοτικά έργα που υλοποιήσαμε αφορούσε τις υπηρεσίες των συμβολαιογράφων, όπου ένα μοντέλο ΤΝ πραγματοποιούσε ταχεία ανασκόπηση ενός συμβολαίου, μειώνοντας ουσιαστικά τον χρόνο ελέγχου από δύο ώρες σε δέκα λεπτά, καθώς το μεγαλύτερο μέρος της δουλειάς είχε διεκπεραιωθεί και χρειαζόταν μόνο ένας τελικός νομικός έλεγχος από τον εργαζόμενο.
Κάθε διαδικασία και κάθε πρόκληση μπορεί να είναι διαφορετική. Ωστόσο, το ζητούμενο είναι να εμφυσήσουμε μια διαφορετική νοοτροπία στη δημόσια διοίκηση. Πρόκειται επίσης για την παροχή οικονομικά αποδοτικών λύσεων, μερικές φορές αξιοποιώντας μοντέλα ανοικτού κώδικα που μπορούν εύκολα να προσαρμοστούν ώστε να καλύψουν συγκεκριμένες ανάγκες.
Πολύ πρόσφατα βρέθηκα στη Σιγκαπούρη, όπου είχα μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα και εκτενή συζήτηση με τον Πρωθυπουργό της, ο οποίος περιέγραψε τη δική τους εμπειρία, και μιλάμε για μια χώρα εξαιρετικά προχωρημένη στον τομέα της δημόσιας διοίκησης.
Η Σιγκαπούρη αποφάσισε ότι, αντί να δίνει αυτή τη γνώση σε εξωτερικούς εργολάβους ή παρόχους τεχνολογίας, θα μπορούσε να αναπτύξει τις δικές της εσωτερικές τεχνολογικές δυνατότητες, ώστε να εργάζεται με μοντέλα και αναδόχους αλλά να διατηρεί η ίδια την πνευματική ιδιοκτησία των λύσεων που αναπτύσσει. Προσπαθούμε να κάνουμε κάτι, δεν θα έλεγα παρόμοιο, γιατί η Σιγκαπούρη διαθέτει χιλιάδες μηχανικούς που εργάζονται για την κυβέρνηση, για να έχετε μια εικόνα. Φυσικά, όπως ξέρετε, η Σιγκαπούρη προσφέρει πολύ καλούς μισθούς. Δίνει ανταγωνιστικές αμοιβές, κάτι που για εμάς είναι πολύ δύσκολο.
Ωστόσο, δημιουργούμε τη δική μας μικρή εσωτερική ομάδα μηχανικών, ικανή να εξετάζει αυτά τα προβλήματα και να προτείνει προσαρμοσμένες και σχετικά οικονομικές λύσεις, πάντα με βάση συγκεκριμένα ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν άμεσα. Όσο περισσότερο αναπτύσσουμε αυτή τη θετική δυναμική, τόσο μεγαλύτερο ενδιαφέρον πιστεύω πως θα υπάρξει από άλλα τμήματα της δημόσιας διοίκησης να έρθουν σε εμάς με προβλήματα που μπορούμε στη συνέχεια να επιλύσουμε.
Παράλληλα, κοιτάζοντας βέλτιστες πρακτικές από άλλες χώρες -γι’ αυτό οι συνεργασίες αυτές είναι τόσο σημαντικές-, μπορούμε να αντλήσουμε πολύ ενδιαφέρουσες ιδέες. Συζητήσαμε με τον Arthur την ιδέα η ΔΥΠΑ να διαθέτει εργαλεία που θα μπορούν να πραγματοποιούν καλύτερη αντιστοίχιση μεταξύ των αναγκών των εργοδοτών και της βάσης δεδομένων της υπηρεσίας, ως προς το ανθρώπινο δυναμικό που μπορεί να καταλάβει μία θέση.
Όλα αυτά σχετίζονται σε μεγάλο βαθμό με την ευελιξία. Με τον ίδιο τρόπο χτίσαμε και το gov.gr. Όσο περισσότερο ενισχύαμε την εμπιστοσύνη εντός της διοίκησης, τόσο περισσότερες υπηρεσίες έρχονταν σε εμάς και έλεγαν: «Κοιτάξτε, κι εμείς μπορούμε να επωφεληθούμε». Έτσι ξεκίνησε το gov.gr. Στην αρχή υπήρχε δυσπιστία, αλλά σε κάποιο σημείο τα Υπουργεία συνειδητοποίησαν ότι υπήρχε και πολιτικό όφελος για τα ίδια εάν ψηφιοποιούσαν μέρος των διαδικασιών τους. Είχαν, λοιπόν, κι εκείνα συμφέρον να συμμετάσχουν στην προσπάθεια, επειδή κατάλαβαν ότι θα αποκόμιζαν και τα ίδια πολιτικό όφελος.
Πολλά σχετίζονται με την εκπαίδευση. Πολλά σχετίζονται με παραδείγματα, συγκεκριμένα παραδείγματα του τι σημαίνει στην πράξη η χρήση αυτής της τεχνολογίας για τη βελτίωση της παραγωγικότητας. Και φυσικά, με την αλλαγή νοοτροπίας, ειδικά στη δημόσια διοίκηση όπου η απώλεια θέσης εργασίας δεν αποτελεί πραγματική απειλή. Αυτή είναι μια μεγάλη διαφορά ανάμεσα σε μία ιδιωτική εταιρεία και τη δημόσια διοίκηση. Στο Δημόσιο δεν διατρέχεις τον κίνδυνο να αντικατασταθείς από την ΤΝ. Αυτό δεν ισχύει απαραίτητα στον ιδιωτικό τομέα. Γι’ αυτό πιστεύω ότι είναι ευκολότερο να οικοδομηθεί αυτό το επίπεδο εμπιστοσύνης, ότι η ΤΝ μπορεί να αποτελέσει πραγματικό συνεργάτη και όχι απειλή, βοηθώντας τους δημόσιους υπαλλήλους να βελτιώσουν την παραγωγικότητά τους.
Σε ερώτηση για τη χρήση εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης στη δημόσια διοίκηση και την εμπιστοσύνη των πολιτών στην υιοθέτηση της τεχνητής νοημοσύνης, ο Κυριάκος Μητσοτάκης απάντησε:
Δεν υπάρχει, εκτιμώ, προφανής απάντηση στο ερώτημα που θέσατε. Θεωρώ ότι η ταχύτητα με την οποία οι πολίτες χρησιμοποιούν εργαλεία ΤΝ είναι πραγματικά εντυπωσιακή. Μου φαίνεται ότι αυτή τη στιγμή -τουλάχιστον αυτό βλέπω από κάποιες έρευνες- ίσως να εμπιστεύονται περισσότερο τις απαντήσεις που λαμβάνουν από ένα μοντέλο ΤΝ σε σύγκριση με την εμπιστοσύνη που δείχνουν όταν αναζητούν πληροφορίες από τα παραδοσιακά μέσα ή άλλες πηγές. Αυτό, φυσικά, θέτει μεγάλη ευθύνη στην ανάπτυξη αυτών των μοντέλων, διότι στο τέλος της ημέρας αξιοποιούν πολύ συγκεκριμένα δεδομένα ώστε να παράγουν τις απαντήσεις που δίνουν.
Πιστεύω ότι αντιμετωπίζουμε ένα ευρύτερο πρόβλημα: μια βιομηχανία που κινείται με ιλιγγιώδη ταχύτητα, και κυβερνήσεις που σχεδόν πάντα, θα έλεγα, δεν κατανοούν πλήρως τον ρυθμό με τον οποίο αλλάζει η τεχνολογία.
Συνεπώς, βρισκόμαστε ανάμεσα σε δύο πιθανές επιλογές. Η πρώτη είναι να κινηθούμε πολύ γρήγορα και να βεβαιωθούμε ότι δεν περιορίζουμε αυτή τη νέα αναδυόμενη βιομηχανία. Αυτό, θα έλεγα, αντιστοιχεί περισσότερο στην αμερικανική προσέγγιση, θα έλεγα της «ακραίας απορρύθμισης». Υπάρχει και η ευρωπαϊκή προσέγγιση, η οποία λέει: «Εντάξει, πρόκειται για ένα ζήτημα που πρέπει να προσεγγίσουμε μέσα από έξυπνη ρύθμιση, χωρίς όμως να παρεμποδίζουμε την καινοτομία».
Φυσικά, θα με ενδιέφερε πολύ να ακούσω και την άποψη του Arthur σχετικά με τις ρυθμιστικές προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ειδικά σε ό,τι αφορά τον Κανονισμό για την Τεχνητή Νοημοσύνη (AI Act).
Ωστόσο, είναι ξεκάθαρο ότι δεν είναι εύκολη η εύρεση αυτής της ισορροπίας. Δεν πιστεύω ότι η λύση είναι η πλήρης απορρύθμιση. Από την άλλη, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι διατηρούμε τον δυναμισμό του ευρωπαϊκού οικοσυστήματος νεοφυών επιχειρήσεων ΤΝ, που αποδεικνύεται και από τη σημερινή εκδήλωση, και ότι δεν εκπέμπουμε το μήνυμα πως η Ευρώπη είναι μια ήπειρος που ουσιαστικά δυσκολεύει αυτές τις εταιρείες να αναπτυχθούν. Γιατί τότε στέλνουμε ένα μήνυμα σε όλα αυτά τα ταλαντούχα νέα άτομα, τους νέους μηχανικούς, πως ίσως είναι προτιμότερο να εργαστούν για μια μεγάλη αμερικανική εταιρεία παρά για μια εταιρεία όπως η Mistral ή μια μικρότερη -στην προκειμένη περίπτωση- ελληνική startup.
Επομένως, δεν είναι εύκολο να απαντήσουμε σε αυτές τις προκλήσεις. Κατά τη γνώμη μου, υπάρχουν τομείς όπου ξεκάθαρα απαιτείται μια πιο ρυθμιστική προσέγγιση.
Δύο θέματα θίγω πάντα στις δημόσιες παρεμβάσεις μου και με απασχολούν ιδιαίτερα. Το πρώτο αφορά στην ψυχική υγεία των παιδιών και των εφήβων, η οποία συνδέεται και με τον τρόπο με τον οποίο τα παιδιά μας χρησιμοποιούν, για παράδειγμα, την ΤΝ για το σχολείο, κάτι που αποτελεί πραγματική πρόκληση, καθώς συμβαίνει ήδη, σήμερα. Το δεύτερο αφορά στην πρόκληση του να διατηρήσουμε ανέπαφη και θωρακισμένη τη δημοκρατική μας διαδικασία έναντι απειλών από εργαλεία ΤΝ, που μπορούν πολύ εύκολα να προκαλέσουν χάος στη ροή της πληροφορίας και έτσι να παρέμβουν ευθέως στη δημοκρατική διαδικασία.
Τίθεται, βεβαίως, το ερώτημα κατά πόσο μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε «έξυπνα» εργαλεία ΤΝ ως απάντηση σε αυτές τις προκλήσεις. Για παράδειγμα, αν μπορούσε κανείς να έχει κάποιο είδος «σοφού» chatbot ΤΝ που θα μπορούσε να αποδομεί fake news. Μπορεί κανείς να φανταστεί δημιουργικούς τρόπους αξιοποίησης της τεχνολογίας για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης. Διότι αν σε κάποιο σημείο η δημόσια σφαίρα «πλημμυρίσει» από τόσο μεγάλο όγκο πληροφορίας, οι πολίτες εν τέλει δεν θα πιστεύουν τίποτα. Και αυτό, πιστεύω, είναι βαθιά επιζήμιο για τη δημοκρατική μας διαδικασία. Είναι πιθανότατα αυτό που θα ήθελαν να δουν όσοι αντιτίθενται στον ευρωπαϊκό τρόπο ζωής.
Μητσοτάκης: Σημαντικό ένα οικοσύστημα ΑΙ που να αντανακλά τις αξίες της ΕΕ
Ερωτηθείς αν θεωρεί σημαντικό η Ευρώπη να έχει ένα δικό της ισχυρό οικοσύστημα στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης, που να αντανακλά τις αξίες της, καθώς και τι ρόλο πιστεύει ότι μπορούν να διαδραματίσουν μικρότερες ευρωπαϊκές χώρες στην υποστήριξη ή την ενδυνάμωση ευρωπαϊκών εταιρειών, ο Πρωθυπουργός επισήμανε:
Η απάντηση είναι σαφώς «ναι». Θεωρώ ότι η Mistral έχει αποδείξει ότι είναι δυνατό να αναπτυχθεί ένας παγκόσμιος ηγέτης στον τομέα των μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης στην Ευρώπη και πιστεύω ότι αυτό οφείλεται στους λόγους που συζητήσαμε προηγουμένως: την καλύτερη κατανόηση του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής, τη μεγαλύτερη ευαισθησία ως προς την ισορροπία μεταξύ καινοτομίας και ρύθμισης, και απλά το γεγονός ότι πολλοί Ευρωπαίοι μπορεί να αισθάνονται πιο άνετα να εργάζονται για μια ευρωπαϊκή εταιρεία, ακόμη και για πρακτικούς λόγους -δεν χρειάζεται να μετακομίσουν στη Silicon Valley αλλά μπορούν να μείνουν στην Ευρώπη.
Αυτό θεωρώ ότι υποστηρίζει το επιχείρημα ότι, ασφαλώς, οι ευρωπαϊκές εταιρείες πρέπει να έχουν έναν ειδικό ρόλο και ότι πρέπει επίσης να τις ακούμε όταν πρόκειται για προσαρμογές στο κανονιστικό μας πλαίσιο. Δεν ανταγωνιζόμαστε τη βιομηχανία. Μπορεί να έχουμε τις δικές μας προτεραιότητες, τις οποίες συζητάμε με τη βιομηχανία, και ευελπιστούμε να μπορέσουμε να πείσουμε τη βιομηχανία να προσαρμοστεί και αυτή στις ευαισθησίες μας.
Για παράδειγμα, να επιστρέψω στο θέμα της ψυχικής υγείας των παιδιών και των εφήβων, από τη στιγμή που αρχίσαμε να θέτουμε το ζήτημα σε πολλούς αμερικανικούς παρόχους εφαρμογών, τους οποίους απασχολεί η αλληλεπίδραση με το εφηβικό κοινό, είδαμε ότι αξιοποίησαν το momentum ώστε να θεσπίσουν ελέγχους και να θέσουν προϋποθέσεις, αναγνωρίζοντας πρώτα απ’ όλα το πρόβλημα. Μπορεί να μην φτάνουν στο σημείο που θα θέλαμε, αλλά τουλάχιστον αποδεικνύεται ότι αυτός ο εποικοδομητικός διάλογος μπορεί πραγματικά να είναι παραγωγικός.
Φυσικά, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι πέρα από τους μεγάλους παίκτες, αναδύεται στην Ευρώπη μια ολόκληρη κατηγορία νεοφυών επιχειρήσεων που επικεντρώνονται κυρίως σε εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης. Είμαι πολύ αισιόδοξος με αυτό που βλέπω αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα. Ο τομέας των νεοφυών επιχειρήσεων τεχνολογίας και τεχνητής νοημοσύνης έχει αλματώδη άνθιση. Ο αριθμός των κεφαλαίων επιχειρηματικών συμμετοχών που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα θα φάνταζε αδιανόητος και σε εμένα πριν από μια δεκαετία.
Είναι πολύ σημαντικό να προσφέρουμε σε αυτές τις εταιρείες μια ευρωπαϊκή πορεία. Διότι, τελικά, αυτό που δεν θα ήθελα είναι οι μεγάλες αμερικανικές εταιρείες τεχνολογίας να «σκανάρουν» την Ευρώπη και να εξαγοράσουν αμέσως αυτές τις εταιρείες με μια αποτίμηση που μπορεί να είναι αρκετά σημαντική για τους ιδρυτές τους, αλλά θα χάνεται και κάτι, με την έννοια ότι αυτές οι εταιρείες θα είχαν τη δυνατότητα να αναπτυχθούν περαιτέρω στην Ευρώπη.
Φυσικά, από αυτή την άποψη, τίθενται δύο προτεραιότητες από τη δική μου πλευρά, ως μέλος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου: η πρώτη είναι η ευρωπαϊκή ένωση κεφαλαιαγορών, που ονομάζουμε Ένωση Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων, δηλαδή η δυνατότητα να συγκεντρώνουμε κεφάλαια στην Ευρώπη αντί να απευθυνόμαστε στις ΗΠΑ.
Και αυτό που ονομάζουμε το «28ο καθεστώς» για τις νεοφυείς επιχειρήσεις, δηλαδή η δυνατότητα να δραστηριοποιούνται απρόσκοπτα σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες χωρίς νομικούς και γραφειοκρατικούς περιορισμούς. Αυτό είναι κάτι που έχει επισημανθεί επανειλημμένα από τους μελετητές της ενιαίας αγοράς.
Έχουμε μια ενιαία αγορά, αλλά στον τομέα των ψηφιακών υπηρεσιών δεν λειτουργεί όπως θα έπρεπε. Αν το εξετάσουμε, ουσιαστικά πρόκειται για έναν εσωτερικό δασμό που επιβάλλουμε στην ενιαία αγορά μας. Θα μπορούσαμε να επωφεληθούμε πολύ περισσότερο από την απλοποίηση των διαδικασιών και τη διασφάλιση ότι μια τεχνολογική εταιρεία στην Ελλάδα θα μπορούσε να λειτουργεί σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ χωρίς πρόσθετα ρυθμιστικά ζητήματα.
Πιστεύω ότι αυτές θα είναι δύο προτεραιότητες που θα ενισχύσουν σαφώς τη θέση μας στον τομέα της τεχνολογίας και θα επιτρέψουν σε περισσότερες ευρωπαϊκές εταιρείες να αναδυθούν, να αναπτυχθούν και να μεγαλώσουν στην Ευρώπη, χωρίς να διατρέχουν τον κίνδυνο να εξαγοραστούν σε πρώιμο στάδιο από αμερικανικές εταιρείες μεγάλης κλίμακας (hyperscalers).
Απαντώντας εν συντομία σε ερωτήσεις ο Πρωθυπουργός ανέφερε:
Ποιες θα είναι, με μία λέξη, οι δυνάμεις που θα διαμορφώσουν το μέλλον της Ευρώπης στο πεδίο της τεχνητής νοημοσύνης: «Θα ελεγα, φιλοδοξία και υπευθυνότητα».
Ποιος είναι ο τομέας όπου η τεχνητή νοημοσύνη θα επιδράσει ταχύτερα προς τον μετασχηματισμό της Ελλάδας: «Θα έλεγα η δημόσια διοίκηση, αλλά, γενικότερα, θα έλεγα ο τομέας της υγείας».
Τι πρέπει να κάνει άμεσα η Ευρώπη ώστε να παραμείνει ανταγωνιστική: «Να περάσει το πολυνομοσχέδιο για τον ψηφιακό τομέα. Το λέω αυτό επειδή όλοι μιλάμε για τη μείωση των ρυθμιστικών βαρών και, θεωρητικά, αυτό θα έπρεπε να είναι το πιο εύκολο να επιτευχθεί, όχι μόνο ως προς την ψηφιακή τεχνολογία, αλλά και όσον αφορά στην προσαρμογή της Πράσινης Συμφωνίας, ώστε να λαμβάνει περισσότερο υπόψη τη ρυθμιστική επιβάρυνση των μικρότερων εταιρειών. Ωστόσο, για κάποιο λόγο, έχουμε δυσκολίες να προχωρήσουμε από τις προθέσεις στο τελικό αποτέλεσμα».
Ποια είναι η ελληνική λέξη που θέλει να δει τα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης, όπως της Mistral, να χρησιμοποιούν σωστά: «“Φιλότιμο”, εάν μπορείτε να το μεταφράσετε».
Ποιο θα είναι το μέτρο επιτυχούς εφαρμογής, σε ορίζοντα διετίας, του μνημονίου κατανόησης που υπέγραψαν το πρωί η Ελληνική Κυβέρνηση και η Mistral AI: «Να έχουμε ένα εμβληματικό έργο, ας πούμε στον τομέα της Δικαιοσύνης, για το οποίο θα μπορείτε να πείτε ότι σε δύο χρόνια: “Η Ελλάδα το έκανε πρώτη”».
