Eιδική αναφορά στη Λιβύη, τόσο για το μεταναστευτικό όσο και για το τουρκολιβυκό μνημόνιο, έκανε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, προσερχόμενος στη Συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις Βρυξέλλες, ενώ υπογράμμισε ότι θα πρέπει να υπάρξουν «ρητές αναφορές και για το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο». Ο πρωθυπουργός επεσήμανε την ανάγκη να διατηρηθεί η εκεχειρία, η οποία επιτεύχθηκε μεταξύ Ιράν και Ισραήλ και να επανέλθουν όλα τα μέρη στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Αναλυτικά η δήλωση του Κυριάκου Μητσοτάκη
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το οποίο ξεκινάει σε λίγο λαμβάνει χώρα αμέσως μετά τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στην οποία αποφασίστηκε μία δραστική αύξηση των αμυντικών δαπανών σε ορίζοντα δεκαετίας για όλα τα μέλη της Συμμαχίας. Είναι φυσικό, λοιπόν, ότι σε μεγάλο βαθμό τα θέματα εξωτερικής πολιτικής θα μονοπωλήσουν το ενδιαφέρον μας.
Θα έχω την ευκαιρία να αναφερθώ στις πάγιες ελληνικές θέσεις όσον αφορά την ευρύτερη περιοχή μας, τη Μέση Ανατολή, την ανάγκη να διατηρηθεί η εκεχειρία η οποία επιτεύχθηκε μεταξύ Ιράν και Ισραήλ. Να επανέλθουν όλα τα μέρη στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, έτσι ώστε η πυρηνική απειλή του Ιράν να αντιμετωπισθεί όχι με στρατιωτικό αλλά με διπλωματικό τρόπο.
Θα επαναλάβω και πάλι την πάγια θέση της Ελληνικής Κυβέρνησης ότι τώρα είναι η ώρα να επαναφέρουμε στη δημόσια συζήτηση το ζήτημα της εκεχειρίας, της άμεσης εκεχειρίας στη Γάζα, με την ταυτόχρονη απελευθέρωση όλων των ομήρων, ώστε να σταματήσει αυτή η πρωτοφανής ανθρωπιστική κρίση.
Θα αναφερθούμε, επίσης, στα θέματα τα οποία έχουν να κάνουν με τη Συρία. Θα καταδικάσουμε, θέλω να ελπίζω, ως Ευρωπαϊκό Συμβούλιο την αποτροπιαστική τρομοκρατική επίθεση η οποία έλαβε χώρα πριν από λίγες ημέρες με στόχο ελληνορθόδοξους χριστιανούς. Και να στείλουμε ένα σαφές μήνυμα στη μεταβατική κυβέρνηση της Συρίας ότι απαιτούμε την προστασία όλων των θρησκευτικών μειονοτήτων.
Και φυσικά, θα μας απασχολήσουν και τα θέματα τα οποία σχετίζονται με τη Λιβύη, στην οποία Λιβύη τέμνονται προτεραιότητες εξωτερικής και μεταναστευτικής πολιτικής όλης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Θα έχω την ευκαιρία να ενημερώσω τους συναδέλφους μου για τη σημαντική αύξηση των μεταναστευτικών ροών από την ανατολική Λιβύη και να ζητήσω την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, έτσι ώστε άμεσα να αντιμετωπιστεί το ζήτημα αυτό.
Θέλω να εκφράσω την ικανοποίησή μου για το γεγονός ότι η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ανταποκρίθηκε άμεσα. Ο αρμόδιος Ευρωπαίος Επίτροπος μαζί με Υπουργούς από την Ιταλία, την Ελλάδα και τη Μάλτα θα βρεθεί στην ανατολική και στη δυτική Λιβύη στις αρχές Ιουλίου, έτσι ώστε να μεταφέρουμε το μήνυμα στις λιβυκές αρχές ότι αυτή η πρακτική δεν μπορεί να γίνει άλλο ανεχτή.
Όπως ξέρετε, η Ελλάδα έχει ήδη κινητοποιήσει και τις Ένοπλες Δυνάμεις της, έτσι ώστε να υπάρχει μία αποστολή επιτήρησης των λιβυκών αρχών, έξω από τα χωρικά ύδατα της Λιβύης, στέλνοντας με αυτόν τον τρόπο ένα σαφές μήνυμα ότι θέλουμε, απαιτούμε να συνεργαστούμε με τις λιβυκές αρχές, ώστε αυτά τα σκάφη των δουλεμπόρων είτε να μη φεύγουν από τις ακτές είτε να επιστρέφουν στις ακτές της Λιβύης πριν αυτά εξέλθουν των χωρικών τους υδάτων.
Επίσης, η Ελλάδα θα ζητήσει -και πιστεύω ότι θα το πετύχει- να συμπεριληφθούν στα συμπεράσματα ρητές αναφορές στο παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο του 2019. Κρίνουμε ότι η επανάληψη αυτού του ευρωπαϊκού μηνύματος στην τρέχουσα συγκυρία είναι απολύτως απαραίτητη, έτσι ώστε να καταστεί σαφές και στην Τουρκία αλλά και στη Λιβύη ότι το μνημόνιο αυτό το οποίο υπεγράφη δεν έχει ουσιαστικά καμία πρακτική και νομική αξία.
Ταυτόχρονα, θα συζητήσουμε και θέματα τα οποία έχουν να κάνουν με την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα. Θα δώσουμε για ακόμα μία φορά έμφαση στα ζητήματα της ενέργειας: στον τρόπο με τον οποίον η Ευρώπη μπορεί και πρέπει να έχει πιο προσιτή ενέργεια, πώς θα δουλέψει καλύτερα η ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας για όλους τους καταναλωτές, πώς θα αυξήσουμε τη διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έτσι ώστε να γίνουμε πιο αυτάρκεις και να μην είμαστε εξαρτημένοι από ακριβές εισαγωγές υδρογονανθράκων από τρίτες χώρες.
Και βέβαια, στα ζητήματα της ανταγωνιστικότητας θα τονίσουμε, επίσης, τη βούλησή μας να στηρίξουμε οποιαδήποτε προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κινείται στη λογική της απλοποίησης και του περιορισμού της ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας, που δημιουργεί πολύ μεγάλο πρόβλημα ανταγωνιστικότητας σε όλες τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις.
Δημοσιογράφος: Ποιες είναι οι προσδοκίες σας από τη σημερινή Σύνοδο όσον αφορά τη μεταναστευτική πολιτική;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Θα συζητήσουμε για άλλη μια φορά στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το ζήτημα της μετανάστευσης. Όπως γνωρίζετε, η προσοχή τώρα, εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, επικεντρώνεται στο να διασφαλίσουμε ότι θα εφαρμόσουμε μια νέα πολιτική όσον αφορά τις επιστροφές. Αυτό μου φαίνεται ότι λείπει από το ισχύον Σύμφωνο για τη Μετανάστευση.
Και βέβαια, θα έχω επίσης την ευκαιρία να ενημερώσω τους συναδέλφους μου για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε τώρα με τη Λιβύη και να στείλω ένα πολύ σαφές μήνυμα για να ενθαρρύνω τις λιβυκές αρχές, τόσο στην ανατολική όσο και στη δυτική Λιβύη, ότι πρέπει να συνεργαστούν με τις ευρωπαϊκές χώρες και με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έτσι ώστε αυτά τα σκάφη που διαχειρίζονται διακινητές να μην αποπλέουν καν από τις λιβυκές ακτές. Σας ευχαριστώ.
Οι ηγέτες της ΕΕ συνεδριάζουν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να συζητήσουν τις συγκρούσεις που περιβάλλουν την περιοχή, μία ημέρα μετά την ιστορική απόφαση του ΝΑΤΟ για αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ, στο πλαίσιο της προσαρμογής της Συμμαχίας στη νέα εποχή πολέμων. Στις Βρυξέλλες βρίσκεται ήδη από το απόγευμα της Τετάρτης ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Η συμφωνία στο ΝΑΤΟ την Τετάρτη αποτέλεσε θρίαμβο για τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος είχε πιέσει τις ευρωπαϊκές χώρες να αυξήσουν τις συνεισφορές τους. Όμως η απόφαση ήταν εξίσου σημαντική και για τις ευρωπαϊκές χώρες, οι οποίες χρησιμοποίησαν βασιλικά πρωτόκολλα και γενναιόδωρες φιλοφρονήσεις για να πείσουν τον Τραμπ για τη σημασία του ΝΑΤΟ, σχολιάζει το Politico.
Το ΝΑΤΟ και η δημοσιονομική επιβάρυνση
Ωστόσο, όπως έγραψε ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε σε προσωπικό μήνυμά του προς τον Τραμπ «η Ευρώπη θα πληρώσει βαρύ τίμημα, όπως πρέπει…». Μια αύξηση στρατιωτικών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ κάθε χρόνο για την επόμενη 10ετία σημαίνει ένα αστρονομικό ποσό κοντά στα 14 τρισ. ευρώ.
Μια τεράστια δηλαδή δημοσιονομική επιβάρυνση, σε ένα δύσκολο οικονομικό περιβάλλον για την ΕΕ που βρίσκεται ήδη σε στασιμότητα και αντιμέτωπη με την ύφεση, εγείροντας ξανά ζητήματα χρέους που θυμίζουν την κρίση του ευρώ και την περίοδο της λεγόμενης «ελληνικής τραγωδίας», που δεν αφορούσε βεβαίως μόνο την Ελλάδα και το υψηλό χρέος αλλά ολόκληρο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα.
Με επιπλέον αγκάθι την εκκρεμότητα της κόντρας με τον Τραμπ για τους δασμούς και την προοπτική αύξησης 10% για τις εξαγωγές προς ΗΠΑ, καθώς λήγει 9 Ιουλίου η προθεσμία αναστολής Του Λευκού Οίκου, χωρίς να γνωρίζει κάποιος τι θα γίνει με το παζάρι των νέων εμπορικών συμφωνιών, εάν δηλαδή οι δασμοί θα αυξηθούν περαιτέρω ή όχι.
Το ζήτημα της στήριξης στην Ουκρανία και η Μέση Ανατολή
Τώρα, οι ηγέτες της ΕΕ στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο προετοιμάζονται για μήνυμα έντονης στήριξης προς την Ουκρανία, παρά το γεγονός ότι η Ουγγαρία εμποδίζει την πρόοδο των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της εμπόλεμης χώρας. Η σύνοδος αναμένεται να εγκρίνει νέο πακέτο κυρώσεων κατά της Ρωσίας, αλλά πριν από αυτό, η Κομισιόν πρέπει να απαντήσει στις ανησυχίες Ουγγαρίας και Σλοβακίας σχετικά με τα σχέδια για πλήρη παύση των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου έως το 2027.
Ο στόχος της σημερινής συνόδου είναι σαφής. Η Ευρώπη πρέπει να αποτινάξει την αδράνεια και να εξελιχθεί σε παγκόσμια υπερδύναμη. Για να το πετύχει, οι ηγέτες θα χρειαστεί να αντιμετωπίσουν σειρά κρίσιμων εσωτερικών και διεθνών προκλήσεων, με κυρίαρχη την εύρεση χρηματοδότησης για την αύξηση των αμυντικών δαπανών — ύστερα από την (θεωρητική) δέσμευση για στόχο 5% του ΑΕΠ στη Χάγη.
Αγκάθια στην πορεία: Παράλληλα, θα πρέπει να χαράξουν πολιτική για τη Μέση Ανατολή, έπειτα από εσωτερική αξιολόγηση που διαπίστωσε παραβίαση ανθρωπιστικών υποχρεώσεων από το Ισραήλ και αυξανόμενη πίεση από κράτη-μέλη για ανάληψη δράσης. Επιπλέον, θα πρέπει να πείσουν Ουγγαρία και Σλοβακία να στηρίξουν την έξοδο από το ρωσικό ενεργειακό σύστημα και τις νέες κυρώσεις κατά των ρωσικών εσόδων. Εντάσεις αναμένονται και στο μέτωπο της πράσινης μετάβασης, καθώς η Γαλλία ζητά καθυστερήσεις σε βασικό κλιματικό ορόσημο.
Ο Αντόνιο Κόστα είναι αισιόδοξος. Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου δήλωσε αισιόδοξος σε συνέντευξή του πως μπορεί να υπάρξει συμφωνία στα πιο δύσκολα θέματα, προσθέτοντας: «Μετά τη συνεδρίαση, θα πω αν είμαι ικανοποιημένος ή όχι».
Στόχος η ενιαία στάση στην εξωτερική πολιτική: Ο Κόστα ανέφερε πως, παρά τους αρχικούς φόβους, κανένα κράτος-μέλος δεν επιχείρησε να προχωρήσει σε διμερείς διαπραγματεύσεις. Όλα στηρίζουν την Κομισιόν στη διαπραγμάτευση του υπό εξέταση εμπορικού συμφώνου με τις ΗΠΑ, αν και δεν αναμένεται ουσιαστική πρόοδος επί του θέματος κατά τη διάρκεια της συνόδου.
Το ευρώ ως αντίβαρο στο δολάριο
Σύμφωνα με προσχέδιο των συμπερασμάτων της Συνόδου που είδε το Politico, οι ηγέτες εξετάζουν τρόπους ενίσχυσης του «διεθνούς ρόλου του ευρώ». Η συγκυρία θεωρείται ευνοϊκή, καθώς η επιστροφή του Τραμπ ενισχύει την παγκόσμια αβεβαιότητα και δημιουργεί ρωγμές στο κύρος του δολαρίου.
Για τη Γαλλία και την Ιταλία, η ώθηση αυτή προσφέρει άλλοθι για παλιούς στόχους: απλούστευση των δημοσιονομικών κανόνων, ενοποίηση των κεφαλαιαγορών και δημιουργία μόνιμης αγοράς ευρωομολόγων. Αυτές οι πολιτικές, θεωρητικά, θα ενίσχυαν τις επενδύσεις και θα παρείχαν στα χρεωμένα κράτη καλύτερη πρόσβαση σε χρηματοδότηση.
Όμως, οι αντιρρήσεις από Γερμανία και Ολλανδία παραμένουν, με τα υπουργεία Οικονομικών τους να απορρίπτουν κατηγορηματικά την ιδέα του κοινού χρέους.
Το κοινό χρέος και η στάση της ΕΚΤ
Ο διοικητής της Τράπεζας της Λετονίας και στέλεχος της ΕΚΤ, Μάρτινς Καζάκς, δήλωσε στο Politico: «Η Ευρώπη χρειάζεται να γίνει γεωπολιτική υπερδύναμη — αυτή είναι μια καθοριστική στιγμή». Προειδοποίησε ωστόσο ότι «δεν πρόκειται να αντικαταστήσουμε το δολάριο», αλλά τα κεφάλαια που φεύγουν από αυτό πρέπει να βρουν αξιόπιστη εναλλακτική — και η Ευρώπη θα μπορούσε να την προσφέρει, αν αποκτήσει ασφαλή επενδυτικά προϊόντα.
Πάντως, όπως εκτιμάται από διπλωματικές πηγές, το θέμα δεν θα συζητηθεί ουσιαστικά στη σημερινή σύνοδο, αλλά πιθανότατα στην ευρωομάδα του Οκτωβρίου.
Το Ισραήλ στο στόχαστρο της ΕΕ
Η σύνοδος θα εξετάσει την έκθεση που καταγράφει σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Γάζα από το Ισραήλ. Το ερώτημα είναι εάν η ΕΕ θα αναστείλει τη Συμφωνία Σύνδεσης με το Ισραήλ, κάτι που απαιτεί ειδική πλειοψηφία.
Ο Νικ Φλιν, διευθυντής νομικών εκστρατειών της ΜΚΟ Avaaz, δήλωσε ότι η μη αναστολή θα σηματοδοτούσε «κυνισμό και υποκρισία» και θα υπονόμευε τη διεθνή νομιμότητα της ΕΕ.
