Μια διπλωματική και πολιτική «ναυμαχία» είναι σε εξέλιξη στο Λιβυκό Πέλαγος, με πολλά και διαφορετικά εμπλεκόμενα μέρη: Τον πρωθυπουργό της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας της Λιβύης, Αμπντούλ Χαμίντ Ντμπέιμπα, που μάχεται για την εξουσία στη χώρα με τον Στρατάρχη Χαλίφα Χάφταρ, την Τουρκία που επιδιώκει να αυξήσει το στρατιωτικό, εμπορικό και οικονομικό της αποτύπωμα στη Λιβύη, την Ευρωπαϊκή Ένωση που θέλει να περιορίσει άμεσα τις μεταναστευτικές ροές και φυσικά την Ελλάδα, που βλέπει εκατοντάδες πρόσφυγες και μετανάστες να φτάνουν καθημερινά πλέον στις νότιες ακτές της Κρήτης.
Χθες, σε μια επίδειξη δύναμης και ισχύος, ο Χάφταρ έδιωξε ουσιαστικά από τη Λιβύη το κλιμάκιο της Ε.Ε. με τον Ευρωπαίο Επίτροπο Μετανάστευσης Μάγκνους Μπρούνερ, τον Έλληνα υπουργό Μετανάστευσης και Ασύλου Θάνο Πλεύρη και τους ομολόγους του από την Ιταλία και τη Μάλτα. Το έκανε μάλιστα λίγο αφότου προσγειώθηκαν στη Βεγγάζη, προερχόμενοι από την Τρίπολη, όπου ήταν προγραμματισμένο να συναντήσουν (μόνο) τον ίδιο.
Ο έτερος πρωθυπουργός – που επιθυμεί την αναγνώριση με αυτό τον τίτλο – Οσάμα Σαάντ Χαμάντ κατηγόρησε τους τρεις υπουργούς και τον Αυστριακό Επίτροπο για «κατάφωρη παραβίαση των διπλωματικών ηθών και των διεθνών συμφωνιών» και για «έλλειψη σεβασμού προς την εθνική κυριαρχία της Λιβύης» και τους ζήτησε «να εγκαταλείψουν άμεσα το Διεθνές Αεροδρόμιο Βεγγάζης και το έδαφος της Λιβύης, καθώς θεωρούνται ανεπιθύμητοι». Χάφταρ και Χαμάντ ήθελαν μια κίνηση έστω και συμβολικής αναγνώρισης από την Ε.Ε. της δικής τους κυβέρνησης, που ελέγχει το ανατολικό κομμάτι της χώρας και την οποία όπως ήταν αναμενόμενο δεν έλαβαν.
Η αντίδραση της Αθήνας ήταν άμεση, με τον Κωστή Χατζηδάκη να κάνει λόγο (στην ΕΡΤ) για χαοτική κατάσταση δεδομένου ότι δύο σχήματα διεκδικούν την ιδιότητα της κυβέρνησης της χώρας. «Δεν νομίζω ότι ήταν μία θετική στάση. Η Ευρωπαϊκή Ένωση προσπαθεί μέσα σε αυτή την εξαιρετικά περίεργη κατάσταση να βρει μία λύση, όπως έχει επιχειρήσει και με άλλους γείτονες στα νότια και στα ανατολικά, σε ένα περίπλοκο θέμα όπως το μεταναστευτικό. Η Λιβύη πρέπει να κατανοήσει ότι δεν μπορεί να αγνοήσει τον παράγοντα Ευρωπαϊκή Ένωση. Επίσης, πρέπει να είναι ξεκάθαρο ότι ο δρόμος για την όποια οικονομική στήριξη της Λιβύης περνάει και από την Αθήνα», επεσήμανε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα έχει μάλιστα σήμερα στις 12:00 προγραμματισμένη συνάντηση με τον κ. Πλεύρη, στο Μέγαρο Μαξίμου και θα ενημερωθεί αναλυτικά για όσα έλαβαν χώρα χθες, ενώ θα συζητήσουν και τα επόμενα βήματα.
«Πρωτοφανές» χαρακτήρισε το περιστατικό με την ευρωπαϊκή αποστολή στη Λιβύη ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης και πρόσθεσε ότι η Αθήνα εξετάζει πιο αυστηρά και αποτελεσματικά μέτρα. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος επισήμανε ότι η στάση της Λιβύης καταδεικνύει έλλειψη πρόθεσης για συνεργασία. «Η Ελλάδα δεν θα μπορέσει να διαχειριστεί μόνη της την νέα φάση και θα ζητήσει βοήθεια από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ώστε να διαχειριστεί τη νέα κρίση», είπε. «Ανοικτό είναι το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσουμε κλειστά κέντρα για τις μεταναστευτικές ροές, εξετάζουμε όλα τα σενάρια», τόνισε ο κ. Μαρινάκης, προσθέτοντας: «Η ροή μεταναστών είναι αυξανόμενη και συνεχιζόμενη. Από τη στιγμή που η άλλη πλευρά δεν συνεργάζεται, η κοινή λογική λέει ότι δεν μπορούμε να αποκλείσουμε τα κλειστά κέντρα».
Οι αντιδράσεις το τελευταίο διάστημα της Λιβύης, όπως έχει τονίσει ο πρωθυπουργός, «σ’ ένα βαθμό οφείλονται ακριβώς στο γεγονός ότι η Ελλάδα ασκεί στο πεδίο τα κυριαρχικά της δικαιώματα, με έρευνες για κοιτάσματα εντός της ελληνικής ΑΟΖ, με τη δρομολόγηση του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού -μία εκκρεμότητα η οποία έρχεται από το παρελθόν- και βέβαια και με την παρουσία μας, μέσω και των Ενόπλων Δυνάμεων, στην προστασία των νοτίων θαλασσίων συνόρων της πατρίδας μας από τις συμμορίες των διακινητών».
Πώς αντιδρά η Αθήνα
Η στρατηγική της κυβέρνησης κινείται πλέον σε τρία επίπεδα: Πρώτον, επαφές και με τις δύο κυβερνήσεις στην Λιβύη, στο μέτρο του εφικτού. Ο Υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης ταξίδεψε προ ημερών στη Βεγγάζη και συναντήθηκε με τον Στρατάρχη Χάφταρ και με τους γιους του, υπό τη θεσμική τους ιδιότητα και συζήτησαν για το μεταναστευτικό, τις θαλάσσιες ζώνες και τη διμερή συνεργασία. Ο Θάνος Πλεύρης, πριν την επεισοδιακή αναχώρηση από τη Βεγγάζη, βρέθηκε στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής αντιπροσωπείας στην Τρίπολη, συναντήθηκε με την Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας και έστειλαν σαφές μήνυμα, ότι θα βοηθήσουν τη Λιβύη να κρατήσει τους παράνομους μετανάστες, να αποτρέψει τις αναχωρήσεις προς την Ε.Ε. και παράλληλα να επιστρέψουν οι παράνομοι μετανάστες πίσω στην πατρίδα τους.
Το δεύτερο επίπεδο είναι το επιχειρησιακό, με όλο και πιο έντονη παρουσία του Λιμενικού και με τη συνδρομή του Πολεμικού Ναυτικού, για τη διαχείριση μιας κατάστασης που γίνεται πλέον εμφανές ότι εξελίσσεται με την ανοχή αν όχι την υποστήριξη της Λιβύης, που εργαλειοποιεί τους πρόσφυγες και τους μετανάστες από το Σουδάν, την Αίγυπτο και άλλες χώρες προκειμένου να διεκδικήσει και να κερδίσει ευρωπαϊκά κονδύλια και διεθνή αναγνώριση. Το τρίτο επίπεδο είναι η διαχείριση επί του ελληνικού εδάφους, ώστε να μετριαστεί η όποια ζημία μπορεί να έχει ο τουρισμός στην Κρήτη και η καθημερινότητα των πολιτών. «Ελπίζουμε όλα αυτά τα μέσα να πιάσουν τόπο, αλλιώς θα εξαντλήσουμε αυστηρότερα και άλλης κλίμακας μέτρα, έτσι ώστε στο τέλος της ημέρας να προστατευθεί η χώρα, πάντοτε με σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο», τόνισε χαρακτηριστικά ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης.
Υπάρχει βέβαια ένα ακόμα κομμάτι της ελληνικής στρατηγικής, που αφορά τη μεγαλύτερη δυνατή εμπλοκή των Βρυξελλών. Θυμίζουμε ότι πρόσφατα, μετά από έντονο διπλωματικό παρασκήνιο, στο κείμενο με τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, επιβεβαιώνεται η θέση της Ε.Ε. ότι το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο «παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών, δεν συνάδει με το Δίκαιο της Θάλασσας και δεν μπορεί να παράγει έννομες συνέπειες για τρίτα κράτη». Σε ό,τι αφορά το μεταναστευτικό, η Ε.Ε. έχει αναγνωρίσει τον κίνδυνο παγίωσης της νέας μεταναστευτικής οδού από τη Λιβύη προς την Κρήτη και φαίνεται διατεθειμένη να πάρει μέτρα.
