Σήμερα ολοκληρώνεται η εκλογική αναμέτρηση στην Τσεχία που επικεντρώνεται, κυρίως, ανάμεσα στον κεντροδεξιό συνασπισμό Spolu την ηγεσία του νυν πρωθυπουργού, Πετρ Φιάλα, και το φιλολαϊκό κόμμα ANΟ του δισεκατομμυριούχου και πρώην πρωθυπουργού, Αντρέι Μπάμπις. Οι Βρυξέλλες παρακολουθούν με αγωνία αυτήν την πολιτική μάχη καθώς απεύχεται να προστεθεί η Τσεχία στην ομάδα των κρατών-μελών της Ε.Ε με αντιευρωπαϊκές και φιλορωσικές θέσεις μαζί με τον Βίκτορ Όρμπαν της Ουγγαρίας και τον Ρόμπερτ Φίτσο της Σλοβακίας.
Ο 71χρόνος Μπάμπις είναι ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους στην Τσεχία και ιδρυτής της Agrofert, μιας από τις ισχυρότερες εταιρείες αγροχημικών της χώρας. Ίδρυσε το ΑΝΟ – που σημαίνει «Δράση Δυσαρεστημένων Πολιτών»- προ 14ετίας και υπηρέτησε ως πρωθυπουργός της χώρας κατά την περίοδο 2017-2021. Προ τριετίας έχασε έφεση που είχε ασκήσει σε δικαστήριο της Σλοβακίας για να αντικρούσει κατηγορίες πως συνεργάζονταν με τις μυστικές υπηρεσίες επί Σοβιετικής Ένωσης, σύμφωνα με το Euronews.
Ένα από κεντρικά θέματα στην ατζέντα του ANO είναι η μείωση της στρατιωτικής στήριξης στην Ουκρανία. Ενώ αναζητείται συνοχή και ενότητα στην ΕΕ για τη θωράκιση της άμυνας των κρατών-μελών και την υποστήριξη του Κιέβου, το ANO του Μπάμπις αντιτίθεται στην αποστολή στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία, με κίνδυνο εάν εκλεγεί να περιθωριοποιηθεί η Πολωνία από την τετράδα της «Βίσεγραντ 4 (V4) απέναντι στην Ουγγαρία, την Σλοβακία και την Τσεχία. Βέβαια, αν και το κόμμα του Μπάμπις αναμένεται να νικήσει στις εκλογές της Τσεχίας, θεωρείται απίθανο να καταφέρει να διαμορφώσει αυτόνομη κυβέρνηση.
Η Βίσεγκραντ 4 (V4) είναι μια πολιτική και οικονομική συμμαχία τεσσάρων χωρών της Κεντρικής Ευρώπης: Τσεχίας, Ουγγαρίας, Πολωνίας και Σλοβακίας. Ιδρύθηκε το 1991 με σκοπό την προώθηση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης των μελών, την υποστήριξη της στρατιωτικής, οικονομικής και ενεργειακής συνεργασίας τους. Η Πολωνία, η οποία έχει υποστεί την παραβίαση του εναέριου χώρου της από πολεμικά αεροσκάφη της Ρωσίας, τονίζει την ανάγκη να ενισχύσουν και να συντονίσουν τα ευρωπαϊκά κράτη-μέλη την άμυνα τους. Η Ουγγαρία τηρεί μια αντιευρωπαϊκή στάση σε σημείο που δέχτηκε δριμεία κριτική από τη Γερμανία στο πλαίσιο της συνόδου κορυφής της Ε.Ε που πραγματοποιήθηκε στην Κοπεγχάγη νωρίτερα αυτήν την εβδομάδα.
Μπορεί, δε, ο Μπάμπις να κατηγορεί τον κυβερνητικό συνασπισμό της Τσεχίας ότι σπαταλά πολύτιμους πόρους προς όφελος της άμυνας της Ουκρανίας, υπάρχει όμως και μια διαφορετική εκδοχή των γεγονότων. Αν και η Πράγα έλαβε την «πρωτοβουλία πυρομαχικών» υπέρ της Ουκρανίας τον Μάιο του 2024, την οποία τίμησαν μεγαλύτερα κράτη-μέλη της Ε.Ε, η Τσεχία δεν έχει συνεισφέρει παρά στο 2% του συνόλου.
Πηγές του Balkan Insight αποκαλύπτουν πως οι αρχικές «δωρεές» πυρομαχικών της Ουκρανίας αναπληρώθηκαν γενναιόδωρα από τους δυτικούς συμμάχους της χώρας. Την ίδια ώρα, οι κατασκευαστές όπλων της χώρας επωφελήθηκαν από αυτήν την πρωτοβουλία της Πράγας και τη γενικότερη αύξηση της παγκόσμιας ζήτησης για όπλα. Αρκετά από αυτά τα έσοδα «γύρισαν πίσω» στην εγχώρια οικονομία με υψηλότερες επενδύσεις, αύξηση των θέσεων εργασίας και τόνωση των φορολογικών εσόδων. Τα έσοδα του Czechoslavak Group τριπλασιάστηκαν από το 2021, η Colt CZ Group κατέγραψε ιστορικά υψηλά έσοδα το 2023. Πληροφορίες θέλουν την STV Arms να έχει δεκαπλασιάσει την παραγωγή πυρομαχικών την τελευταία διετία.
Ο 61χρόνος Φιάλα, ωστόσο, δεν κρύβει τις προθέσεις του να συνεχίσει να στηρίζει την Ουκρανία, η οποία μάχεται την ρωσική εισβολή από τον Φεβρουάριο του 2022. Πρόσφατα, ο υφιστάμενος κυβερνητικός συνασπισμός παρέτεινε ένα πρόγραμμα για την ευρύτερη στήριξη του Κιέβου στο ένα εκατ. κορώνες Τσεχίας ή λίγο παραπάνω από 41 εκατ. ευρώ για την περίοδο 2026-2030, με προβλέψεις για την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας και τη στήριξη της ανοικοδόμησης της χώρας.
Ο Αντρέι Μπάμπις ασκεί επίσης δριμεία κριτική στην μεταναστευτική και πράσινη πολιτική της Ε.Ε αλλά αρνείται πως το κόμμα του είναι φιλορωσικό. Ας σημειωθεί ότι η Τσεχία φιλοξενεί τον μεγαλύτερο αριθμό προσφύγων από την Ουκρανία κατά κεφαλή. Σύμφωνα με το Politico, το ANO προηγείται στις δημοσκοπήσεις με ένα 29% και ο συνασπισμός Spolu (Μαζί) – δηλαδή του Δημοκρατικού Κόμματος των Πολιτών του Φιάλα (ODS), της Χριστιανικής και Δημοκρατικής Ένωσης (KDU-CSL) και του φιλελεύθερου συντηρητικού (ΤΟP 09) – ακολουθεί με ένα 20%. Αναλυτές κάνουν λόγο για μια κυβέρνηση με τη χαμηλότερη στήριξη της κοινής γνώμης από το 2013. Βασικός λόγος είναι τα μέτρα λιτότητας που έχουν υιοθετηθεί από το 2023, συμπεριλαμβανομένων μειώσεων στους μισθούς του δημόσιου τομέα, περικοπές δαπανών και αυξήσεις φόρων, συμπεριλαμβανομένων των εταιρικών από το 19% στο 21% που τέθηκε σε ισχύ το 2025.
Μετά την εκλογική νίκη του φιλοευρωπαϊκού κόμματος στη Μολδαβία προ μιας εβδομάδας, όπου ηττήθηκε το φιλορωσικό μπλοκ και δεν επικράτησε η ρητορική κατά της ένταξης της χώρας στην Ε.Ε, γίνεται σαφές πως οι πολιτικές ισορροπίες στην ανατολική και κεντρική Ευρώπη παίζουν κρίσιμο ρόλο για την απόκρουση της ρωσικής επιθετικότητας.
