Λευκός καπνός βγήκε το απόγευμα της Πέμπτης από την Καπέλα Σιξτίνα φέρνοντας δάκρυα χαράς σε χιλιάδες πιστούς που περίμεναν τον νέο Πάπα, έπειτα από μία εκλογή που αποδείχθηκε η πιο σύντομη από το 1900. Πλέον, ο Ρόμπερτ Φράνσις Πρεβόστ, ή αλλιώς Πάπας Λέων ΙΔ’, είναι ο 267ος προκαθήμενος της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας και ο πρώτος Αμερικανός στην ιστορία του θεσμού που καταλαμβάνει τον παπικό θρόνο. Γεννημένος στο Σικάγο το 1955 από γονείς με ισπανική και φραγκοϊταλική καταγωγή, ο Πρεβόστ μεγάλωσε σε ένα αυστηρά καθολικό περιβάλλον και χειροτονήθηκε το 1982. Μόλις τρία χρόνια μετά, μετακόμισε στο Περού για να υπηρετήσει ως ιεραπόστολος, κάτι που επηρέασε βαθιά την κοσμοθεωρία του. Από τότε, απέκτησε και την περουβιανή υπηκοότητα, ενώ υπηρέτησε ως εφημέριος, καθηγητής σε ιερατικό σεμινάριο και επίσκοπος στο Τσικλάγιο.
Η εκλογή του Πάπα Λέοντα ΙΔ έγινε με εντυπωσιακή ταχύτητα, μόλις στην τέταρτη ψηφοφορία, και γιορτάστηκε με δάκρυα χαράς και συγκίνησης στην πλατεία του Αγίου Πέτρου. Παρά τις προβλέψεις που ήθελαν τον Ιταλό καρδινάλιο Παρολίν ως φαβορί, ο Πρεβόστ αποτέλεσε τη μεγάλη έκπληξη, καταδεικνύοντας μια σαφή πρόθεση της Συνόδου των Καρδιναλίων να επιλέξει μια προσωπικότητα συμβιβαστική, προοδευτική και προσηλωμένη στο πνεύμα της καθολικής αποστολής, όπως το διαμόρφωσε ο Πάπας Φραγκίσκος.
Ο νέος Πάπας δείχνει αποφασισμένος να συνεχίσει το έργο του προκατόχου του, δίνοντας έμφαση στην ειρήνη, τη συμπερίληψη, την περιβαλλοντική δικαιοσύνη και την ενίσχυση των φτωχών και αποκλεισμένων. Το μήνυμά του περιείχε λέξεις-κλειδιά όπως «αποστολή» και «ενότητα», δείγμα ενός πνευματικού ηγέτη που θέτει ως στόχο του να γεφυρώσει θρησκευτικά, κοινωνικά και πολιτισμικά χάσματα. Ο ίδιος έχει δηλώσει πως μεγάλωσε σε οικογένεια μεταναστών, με βαθιά πίστη και ενοριακή συμμετοχή, κάτι που τον έκανε ευαίσθητο σε ζητήματα περιθωριοποίησης και μετανάστευσης.
Η θητεία του ως επικεφαλής της Διευθύνσεως για τους Επισκόπους στη Λατινική Αμερική ήταν καθοριστική: γνωρίζει άριστα τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Εκκλησία παγκοσμίως, και έχει υποστηρίξει ενεργά τη συμμετοχή γυναικών σε κρίσιμα πόστα εντός του Βατικανού. Μάλιστα, υπογράμμισε ότι η συνεισφορά τους στον εντοπισμό των καταλληλότερων επισκόπων ήταν «σημαντική και πολύτιμη». Ταυτόχρονα, έχει εκφραστεί με σαφήνεια υπέρ της ανάγκης να περάσουμε από τα λόγια στις πράξεις όσον αφορά την κλιματική αλλαγή, ενώ έχει προτείνει πρακτικά βήματα, όπως η χρήση ηλιακής ενέργειας και ηλεκτρικών οχημάτων στο Βατικανό.
Ο Λέων ΙΔ έχει υιοθετήσει μετριοπαθή στάση και ως προς τα ζητήματα φύλου και οικογένειας. Ενώ έχει στηρίξει τη διακήρυξη του Πάπα Φραγκίσκου που επιτρέπει ευλογίες για ομόφυλα ζευγάρια, έχει επισημάνει την ανάγκη οι επίσκοποι να προσαρμόζουν τέτοιες οδηγίες στα πολιτισμικά και κοινωνικά πλαίσια κάθε περιοχής.
Ο Πάπας Λέων ΙΔ’ © EPA/ANDREA SOLERO
Ο λόγος του, ειρηνικός και καθολικός με την έννοια της καθολικότητας και της αποδοχής, έγινε δεκτός με ενθουσιασμό από πιστούς και πολιτικούς ηγέτες. Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι τόνισε την ανάγκη ο νέος Πάπας να γίνει φορέας ειρήνης, ενώ ο Ντόναλντ Τραμπ μίλησε για «μεγάλη τιμή» της Αμερικής. Παρ’ όλα αυτά, δεν παραβλέπεται το γεγονός πως ο Πρεβόστ έχει αποφύγει την ευθυγράμμιση με τις σκληροπυρηνικές πολιτικές θέσεις των Ρεπουμπλικάνων.
Η επιλογή του ονόματος Λέων δεν είναι τυχαία. Φέρει μνήμες των Πάπα Λέοντα Α’ που απέτρεψε την καταστροφή της Ρώμης από τον Αττίλα και του Λέοντα ΙΓ’ που υπερασπίστηκε τα δικαιώματα των εργαζομένων εν μέσω της βιομηχανικής επανάστασης. Ο Λέων ΙΔ φαίνεται να ενστερνίζεται αυτό το κοινωνικό και ιστορικό βάρος, υποσχόμενος να σταθεί δίπλα στους κατατρεγμένους του 21ου αιώνα.
Με φωνή ταπεινή αλλά σταθερή, ο νέος Ποντίφικας καλείται να θεραπεύσει πληγές, να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη και να καθοδηγήσει ένα δύσκολο μετασχηματισμό, διατηρώντας την πίστη ζωντανή και ανοικτή σε έναν κόσμο που αλλάζει.
