Για περισσότερες από πέντε δεκαετίες, ο Κλάους Σβαμπ διοικούσε το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ με απόλυτο έλεγχο, μετατρέποντας το ετήσιο συνέδριο του Νταβός σε σημείο αναφοράς για την παγκόσμια ελίτ. Ωστόσο, η εποχή του φαίνεται να κλείνει με έντονη εσωτερική αναταραχή, καταγγελίες για κακοδιαχείριση και κρίση ηγεσίας που απειλεί τη φήμη και τη λειτουργία του οργανισμού που ο ίδιος ίδρυσε.
Η αρχή του τέλους ήρθε με μία σειρά αποκαλύψεων από τη Wall Street Journal το 2024, οι οποίες έφεραν στο φως στοιχεία για τοξικό εργασιακό περιβάλλον, διακρίσεις κατά γυναικών και μαύρων εργαζομένων, καθώς και περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης. Ακολούθησαν εσωτερικές έρευνες και διαφωνίες με τους επικεφαλής του διοικητικού συμβουλίου, οδηγώντας σε μία σειρά γεγονότων που κορυφώθηκαν με την αιφνιδιαστική παραίτηση του Σβαμπ, τον Απρίλιο του 2025.
Με την ίδρυση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ το 1971, ο Σβαμπ κατάφερε να δημιουργήσει έναν θεσμό με επιρροή, που συγκέντρωνε πολιτικούς ηγέτες, CEO και προσωπικότητες από όλο τον κόσμο. Παρά τη φαινομενικά ουδέτερη ακαδημαϊκή προσέγγιση, ασκούσε έντονο προσωπικό έλεγχο στη λειτουργία του Φόρουμ. Όμως η παλιά φρουρά των μετόχων και οι νέες φωνές για διαφάνεια συγκρούστηκαν με την αυταρχική του ηγεσία.
Το 2024, ο Σβαμπ ανακοίνωσε ότι θα αποχωρούσε από την εκτελεστική προεδρία για να αναλάβει μη εκτελεστικά καθήκοντα. Το κλίμα επιβαρύνθηκε περαιτέρω όταν η ανεξάρτητη έρευνα, υπό την εποπτεία του πρώην Υπουργού Δικαιοσύνης των ΗΠΑ, Έρικ Χόλντερ, εντόπισε σοβαρές παραλείψεις, με επίκεντρο τον γιο του, Ολιβιέ Σβαμπ. Ο τελευταίος κατηγορήθηκε ότι απέκρυψε περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης από υφιστάμενό του. Η διοίκηση του WEF ζήτησε την απομάκρυνσή του. Ο Κλάους Σβαμπ αντέδρασε έντονα, απειλώντας με παραίτηση και αμφισβητώντας την εγκυρότητα των πορισμάτων. Η κόρη του, Νικόλ, είχε ήδη αποχωρήσει από τη δομή του Φόρουμ, αφήνοντας τον Σβαμπ να υπερασπίζεται μόνος την οικογενειακή του κληρονομιά.
Λίγο μετά την αναταραχή με την παραίτηση του γιου του, οι καταγγελίες εντάθηκαν. Ανώνυμη επιστολή «εκ μέρους τρεχόντων και πρώην εργαζομένων» αποκάλυπτε 11 κατηγορίες, όπως κατάχρηση πόρων του Φόρουμ, απρεπή συμπεριφορά προς γυναίκες και αδιαφανείς δαπάνες, περιλαμβανομένης της ανακαίνισης της έπαυλης Villa Mundi κοντά στα κεντρικά γραφεία του WEF στη Γενεύη.
Η εν λόγω βίλα αγοράστηκε το 2018 έναντι 30 εκατ. δολαρίων και ανακαινίστηκε με επιπλέον 20 εκατ. δολάρια, υπό την επίβλεψη της συζύγου του Χίλντε Σβαμπ, η οποία επέβαλλε περιορισμούς στη χρήση της από το προσωπικό. Η επιστολή περιέγραφε ακόμη απόπειρες του Σβαμπ να χρησιμοποιήσει το Φόρουμ για την προσωπική του προώθηση σε υποψηφιότητα για το Νόμπελ Ειρήνης.
Ο ίδιος και η σύζυγός του διέψευσαν όλες τις κατηγορίες, χαρακτηρίζοντάς τις αβάσιμες και υποκινούμενες από ανώνυμες πηγές.
Η αποχώρηση του Κλάους Σβαμπ και η σύγκρουση
Στις 18 Απριλίου 2025, η Επιτροπή Ελέγχου του WEF, με επικεφαλής τον CEO της AXA, Τόμας Μπύμπερλ, ειδοποίησε το Διοικητικό Συμβούλιο ότι ξεκινά νέα ανεξάρτητη έρευνα. Η αντίδραση του Σβαμπ ήταν έντονη: έστειλε email στο οποίο απειλούσε με ποινικές διώξεις όσους αμφισβητούν τη φήμη του και απαιτούσε την απόσυρση της απόφασης εντός 24 ωρών. Το μήνυμα προκάλεσε σοκ στους επιτρόπους, οι οποίοι το προώθησαν στο σύνολο του Συμβουλίου.
Το Σάββατο 19 Απριλίου, ο Σβαμπ υπέβαλε τελικά την παραίτησή του με email. Σε αυτό υπερασπίστηκε το έργο του και υπογράμμισε την παγκόσμια αναγνώριση που έχει λάβει. Στις 21 Απριλίου, το WEF ανακοίνωσε επίσημα την αποχώρησή του από την προεδρία με άμεση ισχύ.
Το μέλλον του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ
Παρά την κρίση, το Φόρουμ δηλώνει πως παραμένει προσηλωμένο στην αποστολή του. Οι διοργανώσεις σε Τιαντζίν και Σαν Φρανσίσκο συνεχίζονται, αλλά οι επιπτώσεις από τη διαμάχη είναι ορατές. Με ετήσια έσοδα κοντά στα 500 εκατ. δολάρια και πλήθος χορηγών όπως η Pfizer, η Mastercard και άλλοι, η διοικητική αστάθεια και τα ερωτήματα περί λογοδοσίας δημιουργούν πιέσεις για διαρθρωτικές αλλαγές.
Η αναζήτηση νέου προέδρου αναμένεται να ολοκληρωθεί έως τον Ιανουάριο του 2027. Μέχρι τότε, το WEF καλείται να αποδείξει ότι μπορεί να επιβιώσει χωρίς τον άνθρωπο που το ίδρυσε και το καθοδήγησε για πάνω από μισό αιώνα. Όμως η σκιά του Κλάους Σβαμπ και της οικογένειάς του θα συνεχίσει να αιωρείται πάνω από το Νταβός για πολύ καιρό ακόμη.
