Η JPMorgan είναι εδώ και χρόνια πολλά περισσότερα από μια τράπεζα: Είναι θεσμός. Εντός και εκτός ΗΠΑ. Η πρόκληση για το μέλλον, σύμφωνα με τη συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης του Τζέιμι Ντάιμον στον Economist, δεν είναι μόνο η διατήρηση της κυριαρχίας της αλλά και η διαχείριση του τεράστιου αποτυπώματός της στον παγκόσμιο χρηματοοικονομικό χάρτη.
Υπό την ηγεσία του Ντάιμον η JPMorgan Chase εξελίχθηκε στη μεγαλύτερη και ισχυρότερη τράπεζα των ΗΠΑ, με κεφαλαιοποίηση 730 δισ. δολαρίων και παρουσία σε όλες τις πολιτείες της χώρας. Ο Dimon εμπνεύστηκε από τον κόσμο του αθλητισμού, προωθώντας την πειθαρχία, την απόδοση και την αποφυγή της γραφειοκρατίας. Η στρατηγική του ενίσχυσε την τεχνολογική υπεροχή της τράπεζας, με επενδύσεις 18 δισ. δολαρίων ετησίως, επιτρέποντάς της παράλληλα να εκμεταλλευτεί κρίσεις, διογκώνοντας ακόμα περισσότερο την απόστασή της από τον ανταγωνισμό με επιθετικές κινήσεις επέκτασης.
Ωστόσο, παρ’ όλο που η JPMorgan παραμένει αποδοτική και ευέλικτη, η κυριαρχία της δημιουργεί σειρά προκλήσεων: πολιτική κριτική, ρυθμιστικά εμπόδια και εξωτερικός ανταγωνισμός από fintech, οι οποίοι στην ψηφιακή εποχή μεγαλώνουν ταχύτητα το μερίδιο αγοράς τους. Την ίδια στιγμή, ζητούμενο παραμένει η διαδοχή του Ντάιμον, ο οποίος αρχίζει να ατενίζει τα δεύτερα -ήντα. Ικανοί εσωτερικοί υποψήφιοι υπάρχουν, ωστόσο «τω κρατίστω» που θα καταλήξει το δαχτυλίδι της διαδοχής, δεν συνοδεύεται από συγκεκριμένο όνομα μέχρι στιγμής. Η μετά-Ντάιμον εποχή εγκυμονεί κινδύνους, καθώς κανένας από τους υποψήφιους «δελφίνους» δεν δείχνει ικανός να φέρει το βάρος, το κύρος και την επιρροή του «Mr JP Morgan».
Η JPMorgan του Ντάιμον: Από Τράπεζα, Αυτοκρατορία
Ο Τζέιμι Ντάιμον, διευθύνων σύμβουλος της JPMorgan Chase από το 2006, έχει μετατρέψει την τράπεζα στον αδιαμφισβήτητο ηγέτη του χρηματοπιστωτικού τομέα παγκοσμίως, καθιστώντας την το τραπεζικό αντίστοιχο θρύλων του αθλητισμού, όπως η Σερένα Γουίλιαμς στο τένις, ο Τομ Μπρέιντι στο αμερικανικό μπέιζμπολ και ο Στέφεν Κάρι στο NBA. Εμπνευσμένος από την πειθαρχία και τη νοοτροπία των κορυφαίων αθλητών, ο «Mr JP Morgan» επέβαλε μια κουλτούρα υψηλής απόδοσης, που απέτρεψε τη γραφειοκρατία και την εσωστρέφεια που χαρακτηρίζει συχνά μεγάλες εταιρείες.
Από τότε που ανέλαβε τα ηνία, η κεφαλαιοποίηση της JPMorgan εκτοξεύτηκε από το 12% στο 30% της συνολικής αξίας των μεγάλων αμερικανικών τραπεζών. Η αμερικανική τράπεζα πλέον διαθέτει προσωπικό άνω των 317.000 εργαζομένων και έχει διπλασιάσει το μερίδιό της στις καταθέσεις στις ΗΠΑ στο 12%. Το 2021 έγινε η πρώτη τράπεζα με φυσική παρουσία σε όλες τις 48 όμορες πολιτείες της Αμερικής.
Αυτό το μέγεθος της προσφέρει ένα πανίσχυρο πλεονέκτημα: μπορεί να επενδύει μαζικά στην τεχνολογία (18 δισ. δολάρια μόνο το 2025, 40% περισσότερο από την Bank of America), να απολαμβάνει φθηνή χρηματοδότηση λόγω της μεγάλης βάσης καταθέσεων που διατηρεί και να λειτουργεί σαν «καταφύγιο» σε περιόδους αβεβαιότητας, όπως αποδείχτηκε στην πράξη μετά την πανδημία covid.
Οι επιθετικές εξαγορές και η μάχη με τις fintech
Η JPMorgan συνεχίζει να επεκτείνει το φυσικό της αποτύπωμα στις ΗΠΑ, με παρουσία σε 25 νέες πολιτείες τα τελευταία έξι χρόνια. Η Marianne Lake, ένας από τους «δελφίνους» του Ντάιμον έχει θέσει τον φιλόδοξο στόχο να φτάσει το 15% του μεριδίου των καταθέσεων.
Στο εξωτερικό, η ψηφιακή επέκταση έχει ήδη ξεκινήσει: Στην Αγγλία έχει αποκτήσει 2 εκατ. πελάτες και επόμενος στόχος είναι η Γερμανία. Η στρατηγική πλέον θεωρεί την Ευρώπη πιο ελκυστική χάρη στις ψηφιακές πλατφόρμες. Η JPMorgan συνεχίζει να επενδύει σταθερά και στρατηγικά σε νέες τεχνολογίες, προσπαθώντας να ανταγωνιστεί όχι μόνο τις παραδοσιακές τράπεζες αλλά και τις fintech και τις πλατφόρμες συναλλαγών όπως η Stripe ή η Citadel Securities.
Παράλληλα, ο ισχυρός ισολογισμός της JPMorgan της επιτρέπει να εκμεταλλεύεται κρίσεις προς όφελός της, ακόμα και όταν επενδυτικές κινήσεις της προκάλεσαν πολιτικές αντιδράσεις. Το 2008 απέκτησε τις Bear Stearns και Washington Mutual.Το 2023 εξαγόρασε μεγάλο μέρος της First Republic, κάτι που κανονικά θα απαγορευόταν λόγω του μεριδίου αγοράς της, αλλά κατέστη δυνατό λόγω της κατάρρευσης της άλλης τράπεζας, υπό τις ευλογίες της Fed η οποία ήθελε να αποφύγει μια επανάληψη των γεγονότων του 2008, έστω και σε επίπεδο περιφερειακών τραπεζών στην επικράτεια των ΗΠΑ. Την ίδια χρονιά η αποτυχία της Silicon Valley Bank (SVB) προσέφερε στην JPMorgan πολύτιμα διδάγματα για τη βελτίωση των σχέσεών της με τον τεχνολογικό κλάδο. Προς αυτήν την κατεύθυνση, η πρόσληψη του John D China (πρώην επικεφαλής της SVB Capital) ήταν ένα στρατηγικό βήμα για τη δημιουργία του νέου τμήματος «οικονομίας καινοτομίας».
Όπως αναφέρθηκε και νωρίτερα, η JP Morgan δεν διστάζει να προκαλέσει και πολιτικές διαφωνίες με τις στρατηγικές της κινήσεις στο εξωτερικό. Η εμπλοκή της σε κινεζικές συμφωνίες (π.χ. με την CATL) δέχτηκε πυρά τόσο από Ρεπουμπλικάνους όσο και από Δημοκρατικούς, με την αμερικανική τράπεζα να μη σταματά να επαναλαμβάνει ότι τηρεί πλήρως τη νομοθεσία. Ο ίδιος ο Ντάιμον, σε πρόσφατες δηλώσεις του στο Bloomberg, υπεραμύνθηκε εκ νέου τη συγκεκριμένη επενδυτική κίνηση, υπενθυμίζοντας το μότο του για την ανάγκη να υπάρχουν μεγάλες και παγκόσμιες τράπεζες. «Δανείζουμε σε χώρες. Δανείζουμε 35 δισ. δολάρια σε εταιρείες για συμφωνίες. Οι άνθρωποι δεν καταλαβαίνουν πάντα πόσο απαραίτητη είναι μια μεγάλη τράπεζα που λειτουργεί σε 100 χώρες» ανέφερε χαρακτηριστικά.
Και μετά τον Ντάιμον, τι;
Ωστόσο, το μέγεθος και η επιτυχία ενέχουν και κινδύνους, συνεχίζει το δημοσίευμα. Οι μεγάλες τράπεζες είναι περισσότερο εκτεθειμένες σε λάθη, εσωτερικές εντάσεις και πολιτικές επιθέσεις. Η JPMorgan, ως η μεγαλύτερη τράπεζα σε μια χώρα που γενικά ευνοεί τις μικρές επιχειρήσεις, αντιμετωπίζει συχνά κριτική από όλες τις πολιτικές κατευθύνσεις. Επιπλέον, ο προβληματισμός για τη διαδοχή του Ντάιμον είναι έντονος και διαρκής. O «Mr JP Morgan» διανύει το 69ο έτος της ηλικίας του.
Η JPMorgan έχει οικοδομηθεί γύρω από το όραμα, την ηγεσία και την επιρροή του Ντάιμον. Από την επιτυχία του στην αντιμετώπιση κρίσεων μέχρι τη δυνατότητά του να επηρεάζει ακόμη και προέδρους (όπως τον Τραμπ), η παρουσία του είναι καταλυτική. Παρότι έχουν αναδειχθεί πολλοί υποψήφιοι διάδοχοι, όλοι είτε αποχώρησαν είτε δεν κατάφεραν να σταθούν στο ύψος του. Η διαδοχή του παραμένει το μεγαλύτερο ερώτημα για το μέλλον της τράπεζας.
Ο ίδιος ο Ντάιμον λέει ότι ένα στέλεχος που ανεβαίνει στην κορυφή χάνει τη δυνατότητα να μεταθέτει την ευθύνη. «Δεν υπάρχει πλέον σιωπηρή έγκριση. Η απόφαση είναι δική σου» συνηθίζει να λέει. Με δεδομένο, λοιπόν, το μέγεθος της JPMorgan, το «στέμμα» της είναι το πιο βαρύ στη Wall Street.
Προς αυτήν την κατεύθυνση, η αποχώρηση του Ντάιμον είναι κάτι που τίθεται επί τάπητος στα «πηγαδάκια» της Wall Street, αποτελώντας ωστόσο έναν πραγματικό γρίφο, μια εξίσωση για δυνατούς λύτες, την ώρα που δεν υπάρχει καμία ένδειξη για αλλαγή ηγεσίας εν ευθέτω χρόνω ή κάποιο χρονοδιάγραμμα. Πιθανοί διάδοχοι υπάρχουν. Πρόκειται για 4 στελέχη με μακρά θητεία στον αμερικανικό κολοσσό. Συγκεκριμένα:
- Troy Rohrbaugh (επικεφαλής επενδυτικής τραπεζικής)
- Douglas Petno (επίσης επικεφαλής επενδυτικής),
- Mary Erdoes (επικεφαλής διαχείρισης πλούτου),
- Marianne Lake (επικεφαλής λιανικής τραπεζικής).
Όλοι έχουν αποδείξει πίστη, συνεργασία και αποτελεσματικότητα, αλλά κανείς δεν έχει ακόμη την ακτινοβολία του Ντάιμον, του οποίου κάθε δήλωση ανεβαίνει ψηλά στην επικαιρότητα, πυροδοτώντας ανακατατάξεις στις μετοχές.
