Η συμφωνία των κοινωνικών εταίρων μετά από έναν δύσκολο, επτάμηνο διάλογο, κατέληξε σε ένα αποτέλεσμα που δίδει τη δυνατότητα να ανοίξει ο δρόμος για την αποκατάσταση ελεύθερων συλλογικών διαπραγματεύσεων, μετά από 12 άγονα χρόνια μνημονιακής ξηρασίας. Δεν είναι το τέρμα της διαδρομής, είναι η εκκίνηση μιας διαδικασίας με στόχο να «ξεκολλήσουμε» από το 24%, το χαμηλότατο αυτό ποσοστό κάλυψης εργαζόμενων από ΣΣΕ, και να φθάσουμε σταδιακά στο 80% κάλυψης που ζητά η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Πρέπει να τονιστεί ότι δεν αρμόζουν στην περίπτωση ξέφρενοι πανηγυρισμοί, όπως επίσης είναι ακατανόητοι οι αφορισμοί κάποιων που ενδεχομένως δεν έχουν κατανοήσει το περιεχόμενο της συμφωνίας. Ιστορική θα μπορούσε να χαρακτηριστεί, εάν επέστρεφε η δυνατότητα στους κοινωνικούς εταίρους να συνυπογράψουν την Εθνική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας, όμως είναι μια σημαντική συμφωνία, ένα θετικό πρώτο βήμα για να καλυφθούν πολύ περισσότεροι εργαζόμενοι από κλαδικές και ομοιοεπαγγελματικές συμβάσεις.
Θα σταθώ σε δύο σημεία της συμφωνίας. Πρώτον, στην ενίσχυση της επεκτασιμότητας των συμβάσεων, όχι μόνο μέσω της μείωσης του ποσοστού των εργοδοτικών οργανώσεων από 50% που απαιτείται σήμερα σε 40% για την επέκταση μιας σύμβασης στο σύνολο του κλάδου, αλλά και με τη δυνατότητα παρέμβασης των τριτοβάθμιων οργανώσεων. Αν η ΓΣΕΕ κληθεί από μια δευτεροβάθμια οργάνωση να συνυπογράψει μια σύμβαση και αντιστοίχως κληθεί και ο τριτοβάθμιος εργοδοτικός φορέας, αυτομάτως η σύμβαση επεκτείνεται χωρίς να απαιτείται ποσοστό. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο χώρος του μετάλλου. Η σύμβαση που πρόσφατα υπογράφηκε, καλύπτει 30.000 εργαζόμενους. Αν επικαιροποιηθεί με την συνεπικουρία της ΓΣΕΕ και του αντίστοιχου εργοδοτικού φορέα, η σύμβαση αυτόματα επεκτείνεται και θα καλύπτει 150.000 εργαζόμενους.
Δεύτερον, στην επαναφορά της πλήρους μετενέργειας, της δυνατότητας δηλαδή να κρατά ο εργαζόμενος τα οφέλη μιας σύμβασης και μετά τη λήξη της, μέχρι να υπογραφεί η νέα. Η κατάργηση της μετενέργειας το 2012 φτωχοποίησε χιλιάδες μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα, καθώς από το μισθό της σύμβασης κατρακύλησαν στον βασικό συν δύο επιδόματα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το ωρομίσθιο των εκπαιδευτικών στα φροντιστήρια και στα κέντρα ξένων γλωσσών που από 11 ευρώ περίπου ωρομίσθιο, καταβαραθρώθηκαν στα 2,92 ευρώ, αποδοχές θλιβερές για επιστήμονες εργαζόμενους.
Φυσικά, δεν είναι όλα τέλεια. Υπάρχουν ακόμη σημεία που δεν μας ικανοποιούν, που παραμένουν ως απομεινάρια της μνημονιακής νομοθεσίας. Όμως η συμφωνία αυτή θα κριθεί στο πεδίο. Αν δεν λειτουργήσει, αν δηλαδή το ποσοστό κάλυψης εργαζόμενων από ΣΣΕ δεν μεγαλώνει, θα απαιτηθούν νέα, ενισχυτικά μέτρα. Μην ξεχνούμε ότι ο αριθμός των εργαζόμενων που αμείβονταν με τον κατώτατο μισθό ήταν 150.000 περίπου και σήμερα έχει εκτοξευθεί στους 600.000. Αυτό δείχνει πόσο καταστροφική ήταν για την αγορά εργασίας και για τους εργαζόμενους η απουσία ενός συνεκτικού πλαισίου συλλογικών διαπραγματεύσεων.
Όπως προανέφερα, είμαστε ακόμη στην αφετηρία μιας μακράς διαδρομής. Δεν υποστέλλουμε τη σημαία του αγώνα, δεν εγκαταλείπουμε τις προσπάθειες για να βελτιώσουμε ακόμη περισσότερο το πλαίσιο. Θα αναμείνουμε το κείμενο του νόμου για να τοποθετηθούμε αναλυτικά και να εξηγήσουμε στον κόσμο της εργασίας τι είναι και τι περιλαμβάνει η συμφωνία των κοινωνικών εταίρων. Όσο για αυτούς που έχουν ως οδηγό τους το δόγμα «όλα ή τίποτα», τους καλώ να αναρωτηθούν. Είναι καλύτερο να μένεις έξω από το χορό ή να αδράξεις την ευκαιρία να αρχίσεις να χτίζεις κάτι καλύτερο, να κερδίζεις μικρές νίκες μέχρι να πετύχεις τον τελικό στόχο; Άλλωστε, όλα κρίνονται, όχι από την συγκυρία, αλλά από την ιστορία.
