Κάθε Δεκέμβριο, το περιοδικό TIME στρέφει τους προβολείς του στον άνθρωπο ή την ομάδα που επηρέασε περισσότερο τον πλανήτη για τη χρονιά που φεύγει (Person of the Year). Για το 2025, επέλεξε μια ομάδα 8 ανθρώπων που κρατούν στα χέρια τους τα κλειδιά του μέλλοντος: Τους «Αρχιτέκτονες της Τεχνητής Νοημοσύνης». Πρόκειται για τους ηγέτες που μετέτρεψαν την Τεχνητή Νοημοσύνη από ένα πείραμα εργαστηρίου στην κινητήριο δύναμη της παγκόσμιας οικονομίας.
Ωστόσο, η φετινή επιλογή δεν συνοδεύτηκε μόνο από χειροκροτήματα, αλλά και από θύελλα αντιδράσεων που αντικατοπτρίζει τον βαθύ φόβο και την αβεβαιότητα της εποχής, καθώς φαίνεται ότι διαβήκαμε το σημείο «χωρίς επιστροφή», όπου η Τεχνητή Νοημοσύνη μετατράπηκε από τεχνολογική τάση σε καθοριστική δύναμη της ανθρώπινης ύπαρξης.
Το πρόσωπο της χρονιάς (Person of the Year)
Το πρόσωπο της χρονιάς (Person of the Year) είναι μια παράδοση του περιοδικού TIME που χρονολογείται από το 1927, αν και πολλές φορές αφορά πολλά πρόσωπα ή ανώνυμα άτομα (όπως ο Αμερικανός στρατιώτης το 2003) ή ακόμα και άψυχα αντικείμενα (όπως ο Υπολογιστής – Μηχανή της Χρονιάς, το 1982).
Αν και τις περισσότερες φορές ο χαρακτηρισμός πρόσωπο της χρονιάς θεωρείται τιμή και αναφέρεται ως βραβείο ή έπαθλο, πολύ συχνά υπάρχουν αντιδράσεις που πολλές φορές είναι βάσιμες, καθώς τον τίτλο έχουν πάρει ο Αδόλφος Χίτλερ (1938), ο Ιωσήφ Στάλιν (1942), ο Νικίτα Χρουστσόφ (1957), ο Αγιατολάχ Χομεϊνί (1979), ο Βλαντίμιρ Πούτιν (2007) και άλλοι.
Το ίδιο το TIME, ξεκαθαρίζει ότι το εξώφυλλο δεν είναι βραβείο, αλλά αναγνώριση επιρροής καθώς σύμφωνα με τα αυστηρά κριτήρια του περιοδικού επιλέγεται το πρόσωπο που πιστεύεται ότι είχε την ισχυρότερη επιρροή στην παγκόσμια ιστορία αντιπροσωπεύοντας το έτος.
Η επιλογή του 2025 «The Architects of AI»
Φέτος το TIME επέλεξε για το εξώφυλλό του, 8 ανθρώπους που μετέτρεψαν την Τεχνητή Νοημοσύνη από ένα πανεπιστημιακό πείραμα στην κινητήριο δύναμη της παγκόσμιας οικονομίας.
Το εξώφυλλο με τίτλο «Αρχιτέκτονες της Τεχνητής Νοημοσύνης (The Architects of AI)» παρουσιάζει τους 8 πάνω σε μια μεταλλική δοκό αιωρούμενη πάνω από την πόλη, παραφράζοντας την εμβληματική φωτογραφία του 1932 «Γεύμα στην κορυφή του ουρανοξύστη (Lunch Atop a Skyscraper)» αντικαθιστώντας τους εργάτες της εποχής της Μεγάλης Ύφεσης με τους 8, οι οποίοι φορούν σύγχρονα επιχειρηματικά ρούχα και κρατούν φορητούς υπολογιστές και smartphones.
Κατά το περιοδικό, το 2025 χαρακτηρίστηκε ως η χρονιά της «άνθησης» της Τεχνητής Νοημοσύνης, που συνοδεύτηκε από μαζικές επενδύσεις σε data centers και τεράστιες προόδους σε μοντέλα LLMs (Large Language Models) και εφαρμογές σε τομείς από την ιατρική έως την οικονομία. Η επιλογή αντικατοπτρίζει την άποψη ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη από το 2025 και μετά δεν είναι το μέλλον, αλλά το παρόν που επηρεάζει τη ζωή όλων μας.
Τα πρόσωπα της χρονιάς:
Ο Jensen Huang: CEO της NVIDIA από το 1993, γνωστός για την ανάπτυξη των Μονάδων Επεξεργασίας Γραφικών (GPUs) που είναι απαραίτητες στους υπολογιστές που τρέχουν τις εφαρμογές της Τεχνητής Νοημοσύνης. Η εταιρεία του κυριαρχεί στην αγορά hardware για data centers. Το 2025 η Nvidia χαρακτηρίστηκε ως η πολυτιμότερη εταιρεία στον κόσμο, καθώς με τα δικά της τσιπ εκπαιδεύτηκαν τα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα. Χωρίς τον Huang, η επανάσταση της Τεχνητής Νοημοσύνης απλά δεν θα είχε μηχανή.
Ο Sam Altman: CEO της OpenAI, την εταιρία που δημιούργησε το ChatGPT, που πριν τρία ακριβώς χρόνια έκανε την Τεχνητή Νοημοσύνη προσιτή σε εκατομμύρια χρήστες. Θεωρείται ο κύριος υπεύθυνος για την εμπορική έκρηξη της τεχνητής νοημοσύνης, με επιρροή που εκτείνεται μέχρι τον Λευκό Οίκο. Είναι αναμφισβήτητα ο κεντρικός «αρχιτέκτονας» της εμπορικής και κοινωνικής εξάπλωσης της τεχνητής νοημοσύνης
Ο Elon Musk: Ο εκκεντρικός Ιδρυτής της xAI, που μπήκε δυναμικά στην κούρσα της τεχνητής νοημοσύνης με το δημοφιλές μοντέλο Grok. Είναι γνωστός για τις προειδοποιήσεις του σχετικά με υπαρξιακούς κινδύνους από την τεχνητή νοημοσύνη. Η παρουσία του στο «person of the year» υπογραμμίζει τη σύνδεση της Τεχνητής Νοημοσύνης με την πολιτική ισχύ και την ιδεολογική μάχη για το «ποιος ελέγχει την αλήθεια» των αλγορίθμων. Η συνεισφορά του στην Τεχνητή Νοημοσύνη είναι πολυδιάστατη, καθώς συνδυάζει την ανάπτυξη μοντέλων επόμενης γενιάς, τη δημιουργία γιγαντιαίων υποδομών και την ενσωμάτωση της στην αυτοκίνηση και τη ρομποτική.
Ο Mark Zuckerberg: CEO της Meta, που επενδύει σε open-source μοντέλα όπως το Llama και ενσωματώνει την τεχνητή νοημοσύνη σε πλατφόρμες όπως το Facebook και το metaverse. Δίνοντας δωρεάν τα εργαλεία της τεχνητής νοημοσύνης σε προγραμματιστές παγκοσμίως, άλλαξε τις ισορροπίες δύναμης απέναντι στα «κλειστά» μοντέλα της Google και της OpenAI. Η συνεισφορά του στην Τεχνητή Νοημοσύνη χαρακτηρίζεται από την προσπάθεια να εκδημοκρατίσει την πρόσβαση στην υψηλή τεχνολογία, μετατρέποντας την από ένα εργαλείο για λίγους σε μια καθημερινή υπηρεσία για το ευρύ κοινό.
H Lisa Su: CEO της AMD από το 2014, η οποία κατάφερε να κάνει την AMD τον μοναδικό ουσιαστικό ανταγωνιστή της Nvidia στο hardware. Θεωρείται η αρχιτέκτονας της «δημοκρατικοποίησης» της επεξεργαστικής ισχύος, προσφέροντας εναλλακτικές λύσεις που εμποδίζουν το απόλυτο μονοπώλιο στην αγορά των τσιπ καθώς και επιτρέπουν τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κόμβων εκπαίδευσης της Τεχνητής Νοημοσύνης.
Ο Demis Hassabis: CEO της Google DeepMind, βραβευμένος με Νόμπελ Χημείας το 2024 για το AlphaFold, για τις προβλέψεις του σχετικά με τη δίπλωση των πρωτεϊνών. Γεννημένος στο Λονδίνο από πατέρα ελληνοκυπριακής και μητέρα κινεζικής καταγωγής, η παρουσία του εκπροσωπεί τις μεγαλύτερες επιστημονικές επιτυχίες της Τεχνητής Νοημοσύνης καθώς συνδύασε τη νευροεπιστήμη με τη μηχανική μάθηση, θέτοντας τις βάσεις για εφαρμογές που μπορούν να “σκέφτονται” και να ανακαλύπτουν νέες γνώσεις.
Ο Dario Amodei: CEO της Anthropic, που είναι η εταιρία δημιουργός του «Claude» που εστιάζει στην «υπεύθυνη Τεχνητή Νοημοσύνη» που είναι «συνταγματικά δεσμευμένη» να μην βλάπτει τον άνθρωπο. Η παρουσία του εκπροσωπεί την ηθική συνείδηση του κλάδου και θεωρείται ο «ηθικός αντίποδας» στον ανταγωνισμό της Silicon Valley, επιμένοντας ότι η ταχύτητα ανάπτυξης δεν πρέπει ποτέ να θυσιάζει την ασφάλεια της ανθρωπότητας.
Η Fei-Fei Li: Καθηγήτρια στο Stanford και «νονά της Τεχνητής Νοημοσύνης». Με τη δημιουργία του ImageNet πριν χρόνια, έθεσε τα θεμέλια για να μπορούν οι υπολογιστές να «βλέπουν» (computer vision). Το έργο της θεωρείται ο καταλύτης που επέτρεψε στα νευρωνικά δίκτυα να εκπαιδευτούν σε κλίμακα, οδηγώντας στην τρέχουσα έκρηξη της τεχνολογίας. Σήμερα, ηγείται της προσπάθειας για μια Τεχνητή Νοημοσύνη που κατανοεί τον τρισδιάστατο φυσικό κόσμο (Spatial Intelligence).
Οι Υποστηρικτές της επιλογής του περιοδικού βλέπουν την επιλογή ως δίκαιη αναγνώριση της Τεχνητής Νοημοσύνης ως κινητήριας δύναμης του 2025, αν και αναγνωρίζουν ότι «δεν είναι πια μόνο τεχνολογία, αλλά εξουσία και πολιτική». Ο ίδιος ο αρχισυντάκτης του TIME, Sam Jacobs, παραδέχτηκε ότι η επιλογή αντανακλά το γεγονός ότι «ποτέ στο παρελθόν τόση πολλή δύναμη δεν ήταν συγκεντρωμένη σε τόσο λίγα άτομα», κάτι που ενέτεινε τις ανησυχίες για την επιρροή αυτών των ατόμων στην κοινωνία, τη δημοκρατία αλλά και τη γενικότερη ασφάλεια.
Οι αντιδράσεις
Αν και πολλοί ενθουσιάστηκαν με την επιλογή πιστεύοντας ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη λύνει προβλήματα, ενισχύει την παραγωγικότητα και υπόσχεται μια νέα χρυσή εποχή για την επιστήμη και την κοινωνία, πολλοί εξέφρασαν τον σκεπτικισμό τους πιστεύοντας ότι η συγκέντρωση τόσης δύναμης στα χέρια λίγων ιδιωτικών εταιρειών προκαλεί τρόμο για το μέλλον της δημοκρατίας και της ανθρωπότητας. Το TIME, όπως πάντα υπενθύμισε ότι το εξώφυλλο δεν είναι βραβείο και δεν είναι πάντα θετικό, αλλά αναγνώριση επιρροής.
Η κριτική είναι σφοδρή. Πολλοί κατηγόρησαν το TIME ότι «εξύμνησε» τις τεχνολογικές ελίτ (tech elites) που κοιτάνε μόνο το συμφέρον τους, αγνοώντας τα κοινωνικά κόστη, όπως α) την απώλεια θέσεων εργασίας, β) την κλοπή δεδομένων από καλλιτέχνες και δημιουργούς και γ) τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τις τεράστιες απαιτήσεις της Τεχνητής Νοημοσύνης για ενέργεια.
Οι αντιδράσεις διακρίνονται στις παρακάτω κατηγορίες:
- Κοινωνικές Αντιδράσεις: Πολλοί επικριτές επισήμαναν την ειρωνεία ενός εκδοτικού οίκου να εξυμνεί έναν κλάδο που απειλεί άμεσα τις θέσεις εργασίας εκατομμυρίων ανθρώπων αλλά και των ίδιων των δημοσιογράφων και των δημιουργών περιεχομένου
- Καλλιτεχνικές Αντιδράσεις για το Εξώφυλλο: Το εξώφυλλο (του Jason Seiler) που αποτελεί παραλλαγή της διάσημης φωτογραφίας «Lunch atop a Skyscraper», αντικαθιστώντας τους εργάτες που έχτισαν τη Νέα Υόρκη με τους δισεκατομμυριούχους μεγιστάνες της Τεχνητής Νοημοσύνης, θεωρήθηκε από πολλούς ως ασέβεια και «βεβήλωση της ιστορίας».
- Πολιτικές Αντιδράσεις: Στις ΗΠΑ, συντηρητικοί σχολιαστές εξέφρασαν δυσαρέσκεια, υποστηρίζοντας ότι άλλοι υποψήφιοι (όπως π.χ. ο Charlie Kirk ή ο Donald Trump) άξιζαν περισσότερο τον τίτλο καθώς η επιρροή τους στον κόσμο του 2025 ήταν τεράστια.
- Τεχνολογικές Αντιδράσεις: Πολλοί από τον χώρο της τεχνολογίας και της έρευνας κατηγόρησαν το TIME ότι εστιάζει σε CEOs και μεγιστάνες αντί για τους πραγματικούς εργάτες της Τεχνητής Νοημοσύνης (μηχανικούς και ερευνητές), βλέποντας την επιλογή ως “επιβράβευση των αφεντικών” που αγνοεί την καθημερινή εργασία των επιστημονικών ομάδων πίσω από τα επιτεύγματα.
- Γεωπολιτικές Αντιδράσεις: Πολλοί επικριτές επισήμαναν τη μονόπλευρη αμερικανική επιλογή που δεν περιέλαβε Κινέζους (από την Κίνα και όχι μόνο από την Ταϊβάν) που έχουν συνεισφέρει σημαντικά στην Τεχνητή Νοημοσύνη.
- Ηθικές και Περιβαλλοντικές Αντιδράσεις: Πολλοί επικριτές θυμίζουν ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη χτίστηκε πάνω σε πνευματική ιδιοκτησία τρίτων, χωρίς άδεια, και με τεράστιο περιβαλλοντικό κόστος
Συμπέρασμα
Η επιλογή των «Αρχιτεκτόνων της Τεχνητής Νοημοσύνης» από το TIME υπογραμμίζει το χαρακτηρισμό του 2025 σε «έτος Τεχνητής Νοημοσύνης». Επιλέγοντας μια ομάδα επιχειρηματιών, υπενθύμισε ότι η σύγχρονη ιστορία δεν γράφεται μόνο από πολιτικούς ηγέτες ισχυρών κρατών αλλά και από τη συλλογική εργασία και συνεργασία τεχνολογικών εταιριών και πανεπιστημίων. Οι αντιδράσεις που προκάλεσε η απόφαση, αντικατοπτρίζουν την ανησυχία ότι πέρα από τα ταχύτερα chips και τα μεγαλύτερα μοντέλα, απαιτείται διαφάνεια, λογοδοσία και δίκαιη κατανομή των οφελών.
