THEPOWERGAME
Μαρία Λύρα
MSc Public Management, Συνεργάτης Ειδικού Γραμματέα Μακροπρόθεσμου Σχεδιασμού
Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερες κυβερνήσεις εθνών έχουν κατανοήσει ότι είναι κρίσιμο να ακολουθήσουν μια δομημένη προσέγγιση στον τρόπο σκέψης για το μέλλον, προκειμένου να οικοδομήσουν καλύτερα τις κοινωνίες τους, με ευμάρεια και με δυνατότητα να αντεπεξέλθουν σε κρίσιμες και απρόσμενες καταστάσεις, όπως για παράδειγμα αυτή της πανδημίας. Είναι γεγονός πως έχει αρχίσει μια συντονισμένη και οργανωμένη προσπάθεια, από κυβερνήσεις κυρίως αναπτυγμένων χωρών, για τη λήψη πολιτικών πρωτοβουλιών με προσανατολισμό στο μέλλον, κυρίως μέσω της ίδρυσης σχετικών φορέων και οργανισμών.
Η πρώτη θεσμική κίνηση για υιοθέτηση Στρατηγικής Διερεύνησης πραγματοποιήθηκε το 1916 από το Cabinet Office του Ηνωμένου Βασιλείου, το οποίο υποστηρίζει τον εκάστοτε πρωθυπουργό, προκειμένου να διασφαλιστεί η αποτελεσματική λειτουργία της κυβέρνησης. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι το Cabinet Office, αν και δημόσιος φορέας, παρέχει εξειδικευμένες υπηρεσίες υποστήριξης σε δημόσιους φορείς άλλων κυβερνήσεων, βάσει συμβολαίων. Το 1921 οι ΗΠΑ προχώρησαν στην υιοθέτηση της Στρατηγικής Διερεύνησης από το Γραφείο Λογοδοσίας της Κυβέρνησης (US Government Accountability Office – USGAO), το οποίο παρέχει επίβλεψη των ομοσπονδιακών δαπανών, εικόνα για τις βέλτιστες πρακτικές και προνοητικότητα για τον εντοπισμό και τη διερεύνηση αναδυόμενων ζητημάτων που αντιπροσωπεύουν σημαντικές ευκαιρίες ή κινδύνους για τις ΗΠΑ. Έπειτα από δεκαετίες κάνουν τα πρώτα βήματα και οι κυβερνήσεις της Φινλανδίας και της Ιαπωνίας.
Η Ελλάδα, υιοθετώντας τις τάσεις της εποχής και ακολουθώντας το παράδειγμα ανεπτυγμένων χωρών ανά τον κόσμο, προχώρησε στη σύσταση της Ειδικής Γραμματείας Μακροπρόθεσμου Σχεδιασμού το 2022, αναβαθμίζοντας με αυτόν τον τρόπο την προσπάθεια της πρώτης Ομάδας Μακροπρόθεσμου Σχεδιασμού & Έρευνας για το Μέλλον, η οποία είχε συσταθεί τον Φεβρουάριο 2021, δηλαδή μετά την εμφάνιση της πανδημίας του COVID-19. Στο πλαίσιο της λειτουργίας της, έχουν ήδη υπογραφεί Μνημόνια Συνεργασίας με Ερευνητικούς και άλλους Φορείς, συνεργάζεται με άλλα υπουργεία για υιοθέτηση της στρατηγικής διερεύνησης σε λήψη αποφάσεων, καθώς επίσης εκπροσωπεί την Ελλάδα στην ομάδα της ΕΕ για θέματα στρατηγικής διερεύνησης. Επιπλέον, έχουν υλοποιηθεί Future Labs, στο πλαίσιο των οποίων έχουν αναπτυχθεί προβλέψεις και σενάρια μελλόντων βάσει μεγατάσεων. Τέλος, συμμετέχει στην εκπόνηση σχετικών μελετών.
Στον παρακάτω πίνακα συγκεντρώθηκαν και παρουσιάζονται ενδεικτικά ανά χώρα οι ενέργειες που έχουν γίνει για την ανάπτυξη Στρατηγικής Μακροπρόθεσμου Σχεδιασμού στον δημόσιο τομέα, μέσω της ίδρυσης σχετικών οργανισμών και τη θεσμοθέτηση ανάλογων προγραμμάτων.
Διαπιστώνουμε, λοιπόν, ότι η Στρατηγική Προοπτικής Διερεύνησης δεν είναι κάτι που δημιουργήθηκε τις τελευταίες δεκαετίες, σίγουρα όμως τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερο επιβεβαιώνονται η χρησιμότητά της και το θετικό πρόσημο που επιφέρει η υιοθέτησή της στη χάραξη δημόσιας πολιτικής και λήψης σχετικών αποφάσεων. Είναι ξεκάθαρο ότι η χρήση της γίνεται κυρίως για τη χάραξη δημόσιας πολιτικής και τη λήψη σχετικών αποφάσεων, όπως για παράδειγμα στην οικονομία και το περιβάλλον, όμως υπάρχουν κι άλλοι τομείς που υιοθετείται, όπως αυτός της εθνικής άμυνας και ασφάλειας, καθώς και για την ανάπτυξη Επιστημονικής και Βιομηχανικής Έρευνας.
Στις 11-12 Οκτωβρίου έλαβε χώρα το 1ο Dubai Future Forum στο επιβλητικό Μουσείο του Μέλλοντος στο Ντουμπάι. Στο συνέδριο συγκεντρώθηκαν περισσότεροι από 400 εμπειρογνώμονες, ειδικοί στην έρευνα του μέλλοντος, καθώς και παγκοσμίως αναγνωρισμένοι επιστήμονες, επιχειρηματίες και συγγραφείς, όπως o Jerome Glenn (CEO, The Millennium Project), o dr Michio Kaku (θεωρητικός φυσικός) και η dr Nnedi Okorafor (συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας). (πηγή: Επαμεινώνδας Χριστοφιλόπουλος, Επικεφαλής Επιστημονικός Σύμβουλος της Ειδικής Γραμματείας Μακροπρόθεσμου Σχεδιασμού). Πραγματοποιήθηκαν 30 συνεδρίες με έμφαση σε τέσσερα βασικά θέματα: Το μέλλον του κόσμου μας, Μετριασμός του Υπαρξιακού Κινδύνου μέσω Προοπτικής Διερεύνησης, Αξία και Ανθρωπότητα και Αντιστάθμιση των στοιχημάτων μας μέσω της Προοπτικής Διερεύνησης.
Άξια αναφοράς είναι και η ίδρυση του «Millennium Project» to 1996, έπειτα από τριετή μελέτη σκοπιμότητας, ανάμεσα στο Πανεπιστήμιο των Ηνωμένων Εθνών, το Ίδρυμα Smithsonian, το Futures Group International και το Αμερικανικό Συμβούλιο για το UNU. Αφορά μια παγκόσμια, ανεξάρτητη, μη κερδοσκοπική, συμμετοχική, ερευνητική δεξαμενή (future research think tank), στην οποία συμμετέχει μια ομάδα άνω των 200 μελλοντολόγων, μελετητών, σχεδιαστών επιχειρηματικότητας και υπεύθυνων χάραξης πολιτικής, οι οποίοι εργάζονται σε διεθνείς οργανισμούς, κυβερνήσεις, εταιρείες, ΜΚΟ και ακαδημαϊκά Ιδρύματα, από περίπου 50 χώρες.
Είναι ξεκάθαρο, λοιπόν, πως η τάση πλέον δεν είναι μόνο η ίδρυση ενός φορέα ή η εκπαίδευση του δημόσιου φορέα σε θέματα υιοθέτησης στρατηγικής διερεύνησης, αλλά η ανάπτυξη δικτύων Στρατηγικής Διερεύνησης ανάμεσα σε κυβερνήσεις, ερευνητικούς φορείς, ακαδημαϊκά ιδρύματα, καθώς και από στελέχη υπεύθυνα για χάραξη πολιτικής. Αυτό είναι ένα μεγάλο στοίχημα, που πρέπει να κερδίσει η Ελλάδα, και τα πρώτα βήματα που έχουν γίνει είναι προς αυτήν την κατεύθυνση.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
