Υποτίθεται ότι στην αντιπροσωπευτική δημοκρατία δυτικού τύπου η επιτυχημένη διακυβέρνηση είναι εκείνη που καταφέρνει να συμπεριλάβει την εκπροσώπηση μεγάλων κοινωνικών ομάδων, που αφορούν την πλειοψηφία της κοινωνίας.
Όσο η οικονομική ανάπτυξη προχωρεί και η τεχνολογική πρόοδος διαφοροποιεί όλο και περισσότερο τα συμφέροντα και τα ενδιαφέροντα ενός όλο και πιο σύνθετου κοινού, αυτό, η «συμπεριληπτικότητα» της διακυβέρνησης, γίνεται όλο και πιο δύσκολο και απαιτητικό.
Τα πολιτικά κόμματα είναι, υποτίθεται, φορείς εκπροσώπησης. Έτσι, σε πολλές κοινωνίες η διακυβέρνηση ασκείται μέσω συμμαχιών κομμάτων. Η λογική είναι ότι, παρά τις δυσκολίες στη συνεννόηση, αξίζει ο κόπος για την τελική «συμπεριληπτικότητα» στις αποφάσεις και τη διακυβέρνηση.
Στη χώρα μας τα πράγματα είναι ακόμα σε πιο αρχαϊκό και πρώιμο στάδιο. Τα πολιτικά κόμματα δεν έχουν τον βαθμό ωριμότητας για την πραγματική εκπροσώπηση συγκεκριμένων αιτημάτων και κοινωνικών ομάδων. Συνήθως, τα κόμματα εξουσίας θέλουν να περιλάβουν όλη την τελική «συμπεριληπτικότητα» της διακυβέρνησης εντός τους, στο όνομα της πολυσυλλεκτικότητας.
Το πολιτικό μας σύστημα ομνύει, συνολικά και ιστορικά, στην επιδίωξη αυτοδύναμων κυβερνήσεων.
Έχω ταχθεί, σε όλες μου τις πολιτικές προσπάθειες, υπέρ της σύνθεσης και την συνεννόησης των πολιτικών δυνάμεων, όσο κι αν αποκλίνουν οι ιδεολογίες και οι στρατηγικές τους. Ωστόσο, έχω καταλήξει στο ότι τα πράγματα είναι αρκετά γκρίζα.
Το θεσμικό πλέγμα που έχει εγκαθιδρυθεί στη χώρα μας -η πολυνομία, η γραφειοκρατία, η αλληλλοκάλυψη αρμοδιοτήτων- προκαλεί πολύ σημαντικές καθυστερήσεις, ετών, για να προχωρήσει οποιαδήποτε πρωτοβουλία, ακόμα κι αν υπάρχει όλη η πρόθυμη πολιτική βούληση για την άμεση νομοθέτηση ή κυβερνητική απόφαση. Όσο κι αν χτυπιέσαι, αυτό που θα νόμιζες ότι μπορεί να γίνει σε έξι μήνες θα πάρει τρία χρόνια.
Οι καθυστερήσεις σημαίνουν απώλεια σημαντικών πόρων, καθώς, ως γνωστόν, ο χρόνος είναι χρήμα.
Ας φανταστούμε σε αυτό το υπόβαθρο να προσθέσουμε έναν ακόμα βαθμό δυσκολίας, τις συνεννοήσεις μεταξύ των πιθανών συμμάχων/κυβερνητικών εταίρων, προκειμένου να συμφωνήσουν σε μια νέα κυβερνητική πρωτοβουλία.
Αν για μια αυτοδύναμη κυβέρνηση η υλοποίηση μιας δράσης παίρνει, αντικειμενικά, δυο, τρία χρόνια, σε μια κυβερνητική συμμαχία θα παίρνει τέσσερα, πέντε (ή και δεν θα γίνεται καθόλου). Και ας μην έχουμε την προηγούμενη εμπειρία της κυβέρνησης Σαμαρά – Βενιζέλου, γιατί τότε οι αποφάσεις επιβάλλονταν από το εξωτερικό, από την Τρόικα.
Έτσι, η επιδίωξη της αυτοδυναμίας αποτελεί μονόδρομο, αν θέλουμε μια αποτελεσματική διακυβέρνηση. Μπορεί αυτό να έχει κόστος (όπως βλέπουμε σχεδόν καθημερινά από τα μέτρα στήριξης της κοινωνίας), μπορεί να οδηγεί σε όξυνση και διχασμό που χαλάει τα στομάχια μας, αλλά είναι προτιμότερη από την παραλυσία μιας συμμαχίας. Όπου ο κάθε εταίρος θα προσπαθεί να μεγιστοποιήσει το δικό του όφελος και τη ζημιά του συμμάχου του.
