THEPOWERGAME
Φώτης Γούσιας
Κτηνίατρος, Υποψήφιος διδάκτωρ στο ΑΠΘ, μεταπτυχιακό στο Wageningen University and Research
H Κοινή Γεωργική Πολιτική (ΚΑΠ) της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) ιστορικά ήταν στο επίκεντρο της πολιτικής λήψης αποφάσεων της ΕΕ, λόγω του κρίσιμου ρόλου της στη διατήρηση της τροφικής ασφάλειας, των εισοδημάτων των αγροτών και της διαχείρισης των φυσικών πόρων. Με τις τρέχουσες μεταρρυθμίσεις, η νέα ΚΑΠ ετοιμάζεται να προκαλέσει σημαντικές αλλαγές στο ευρωπαϊκό γεωργικό τοπίο. Αυτές οι αλλαγές στοχεύουν σε μια βιώσιμη και φιλική προς το περιβάλλον ευρωπαϊκή γεωργία, αλλά ταυτόχρονα συνεπάγονται πιθανές επιπτώσεις στο κόστος παραγωγής και τις τιμές των καταναλωτών.
Η βιωσιμότητα στο προσκήνιο
Στο πλαίσιο της νέας ΚΑΠ, η οποία αναμένεται να τεθεί σε ισχύ από το 2023 και μετά, μεγάλο μέρος των άμεσων πληρωμών προς τους αγρότες θα εξαρτάται από την υιοθέτηση οικολογικών σχημάτων καλλιέργειας. Αυτές οι περιβαλλοντικές πρακτικές περιλαμβάνουν την οργανική γεωργία, τη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα και τα μέτρα διατήρησης της βιοποικιλότητας. Με την ενθάρρυνση τέτοιων πρακτικών, η ΚΑΠ έχει ως στόχο να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, να βελτιώσει τη διαχείριση των υδάτων και να ενισχύσει τη γονιμότητα του εδάφους.
Επιπτώσεις στο κόστος παραγωγής
Μια τέτοια μετάβαση προς πιο πράσινες πρακτικές αρχικά θα οδηγήσει σε αύξηση του κόστους παραγωγής για τους αγρότες. Οι βιώσιμες γεωργικές τεχνικές συχνά συνεπάγονται υψηλότερες αρχικές επενδύσεις και μερικές φορές μικρότερες αποδόσεις, ειδικά κατά τη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου. Οι αγρότες μπορεί να χρειαστεί να αγοράσουν νέο εξοπλισμό, να επενδύσουν σε κατάρτιση για να μάθουν νέες γεωργικές τεχνικές ή να μεταβούν σε λιγότερο επιβαρυντικές αλλά περισσότερο εργατοβόρες γεωργικές μεθόδους. Επιπλέον, η μεταρρύθμιση της ΚΑΠ περιλαμβάνει πιο αυστηρούς κανονισμούς για τη χρήση φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων, που πιθανά οδηγούν σε αυξημένο κόστος διαχείρισης της καλλιέργειας, καθώς και σε μεγαλύτερη εξάρτηση από το χειρωνακτικό ξεχόρτιασμα και από τεχικές ελέγχου των εντόμων. Στα πλαίσια της ζωικής παραγωγής, η ανάγκη συμμόρφωσης με τα νέα πρότυπα ευημερίας των ζώων μπορεί επίσης να αυξήσει τα έξοδα. Οι κτηνοτρόφοι μπορεί να χρειαστεί να τροποποιήσουν τα συστήματα κατοίκησης, να υιοθετήσουν νέες πρακτικές χειρισμού και να προσαρμόσουν τη μεταφορά των προς σφαγή ζώων στα πλαίσια αυστηρών προτύπων.
Η τιμή για τους καταναλωτές
Τελικά, το αυξημένο κόστος παραγωγής είναι πιθανό να επιβληθεί στους καταναλωτές σε μορφή υψηλότερων τιμών τροφίμων. Ωστόσο, η έκταση της αύξησης των τιμών στα ράφια των σούπερ μάρκετ είναι θέμα μεγάλης συζήτησης. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι οι καταναλωτές είναι όλο και περισσότερο διατεθειμένοι να πληρώσουν ένα επιπρόσθετο ποσό για προϊόντα που είναι βιώσιμα και παράγονται με ετικέτες ηθικής. Άλλοι ανησυχούν για την προσιτότητα των τροφίμων, ειδικά για νοικοκυριά με χαμηλά εισοδήματα. Η νέα ΚΑΠ περιλαμβάνει μέτρα για να υποστηρίξει τους αγρότες κατά τη διάρκεια αυτών των μεταβάσεων, τα οποία μπορεί να μειώσουν τον συνολικό αντίκτυπο στις τιμές των καταναλωτών. Οι άμεσες πληρωμές, σε συνδυασμό με τα κονδύλια αγροτικής ανάπτυξης, στοχεύουν στο να ανακουφίσουν το οικονομικό βάρος στους παραγωγούς και μπορεί να βοηθήσουν στην εξομάλυνση των τιμών μακροπρόθεσμα. Ωστόσο η έκταση ενίσχυσης των αγροτών επηρεάζεται σημαντικά και από τη δημοσιονομική κατάσταση κάθε κράτους.
Δυνητικά μακροπρόθεσμα οφέλη
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οποιαδήποτε αύξηση στις τιμές των τροφίμων πρέπει να ληφθεί υπόψη σε συνδυασμό με τα μακροπρόθεσμα οφέλη ενός βιώσιμου γεωργικού συστήματος. Αν επιτευχθούν οι γεωπεριβαλλοντικές πρακτικές που προωθεί η νέα ΚΑΠ, αυτό θα οδηγήσει σε πιο υγιή οικοσυστήματα που μπορούν καλύτερα να αντιμετωπίσουν επιθέσεις εντόμων και κλιματικές πιέσεις, μειώνοντας ενδεχομένως το κόστος στο μέλλον. Η βελτιωμένη υγεία του εδάφους μπορεί να ενισχύσει την ανθεκτικότητα των καλλιεργειών, την παραγωγικότητα του εδάφους και τη διατήρηση των θρεπτικών ουσιών, συντελώντας στη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα.
Προσαρμογή των Καταναλωτών
Η πρόκληση για την ΕΕ θα είναι να ισορροπήσει τις άμεσες οικονομικές επιπτώσεις τόσο στους παραγωγούς όσο και στους καταναλωτές με τα μακροπρόθεσμα οικολογικά και κοινωνικά οφέλη. Αναμένεται επίσης οι καταναλωτές να προσαρμοστούν στις νέες αγοραστικές συνθήκες. Καθώς οι τιμές αλλάζουν, η ζήτηση για διάφορα είδη τροφίμων ενδέχεται να αλλάξει αντίστοιχα, και οι καταναλωτές μπορεί να γίνουν πιο επιλεκτικοί, μειώνοντας τις ποσότητες τροφίμων που απορρίπτουν συγκριτικά με το παρελθόν. Επιπλέον, η νέα ΚΑΠ μπορεί να διεγείρει την καινοτομία στον τομέα των τροφίμων, προωθώντας την ανάπτυξη νέων προϊόντων και αγορών και πιθανότατα οδηγώντας σε μειωμένα κόστη μέσω της βελτιωμένης αποδοτικότητας.
Συμπεράσματα
Καταλήγοντας, ενώ η νέα ευρωπαϊκή ΚΑΠ πιθανότατα θα αυξήσει τα κόστη παραγωγής στον αγροδιατροφικό τομέα βραχυπρόθεσμα, με αποτέλεσμα να αυξηθούν οι τιμές των τροφίμων για τους καταναλωτές, αυτή η αλλαγή πολιτικής αποτελεί μια στρατηγική κίνηση προς ένα πιο βιώσιμο και πιθανώς ανθεκτικό γεωργικό σύστημα. Οι αρχικές οικονομικές προκλήσεις αξιολογούνται έναντι των αναμενόμενων μακροπρόθεσμων περιβαλλοντικών οφελών και της προοπτικής διαρκούς θετικής αλλαγής στον τρόπο παραγωγής και κατανάλωσης τροφίμων σε όλη την Ευρώπη. Καθώς η υλοποίηση της πολιτικής εξελίσσεται, η επιτυχία του εγχειρήματος θα εξαρτηθεί από την προσαρμοστικότητα των αγροτών, των καταναλωτών και της συνολικής αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων σε αυτήν τη φιλόδοξη μεταστροφή.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
