Η πυραυλική επίθεση του Ιράν κατά αμερικανικής βάσης στο Κατάρ σηματοδοτεί μια επικίνδυνη κλιμάκωση στη Μέση Ανατολή. Για πρώτη φορά μετά από χρόνια, η κρίση μεταξύ Ιράν και ΗΠΑ μεταφέρεται με τέτοια ευθύτητα εντός του Κόλπου, αγγίζοντας το κέντρο της αμερικανικής στρατηγικής παρουσίας στην περιοχή. Οι σειρήνες που ήχησαν σχεδόν ταυτόχρονα σε Κουβέιτ και Μπαχρέιν, λειτουργούν ως ηχητική προαναγγελία μιας νέας φάσης στην αναμέτρηση.
Η ενέργεια της Τεχεράνης δεν αποτελεί μόνο στρατιωτική πρόκληση. Αποτελεί επίσης πολιτικό μήνυμα, και ίσως απελπισμένη προσπάθεια εξαγωγής της εσωτερικής κρίσης του θεοκρατικού καθεστώτος. Μετά τον θάνατο του Ραϊσί και την επιτάχυνση των εσωτερικών διεργασιών διαδοχής, το Ιράν επιχειρεί να συσπειρώσει τον πληθυσμό του γύρω από την εθνική αφήγηση της «αντίστασης» απέναντι στις ΗΠΑ και το Ισραήλ.
Η Ουάσιγκτον, από την πλευρά της, καλείται να διαχειριστεί έναν εξαιρετικά λεπτό συσχετισμό: την υπεράσπιση των στρατηγικών της συμφερόντων και την ασφάλεια των βάσεών της, χωρίς να παρασυρθεί σε μια ανεξέλεγκτη περιφερειακή σύρραξη. Ο Ντόναλντ Τραμπ, ευρισκόμενος ήδη στο Κέντρο Επιχειρήσεων του Λευκού Οίκου, έχει μπροστά του ένα δίλημμα: να ανταποδώσει με στρατιωτική ισχύ ή να επιλέξει έναν τακτικό διάλογο υπό απειλή αντιποίνων.
Ωστόσο, η χθεσινή επίθεση ενδέχεται να μην είναι ένα μεμονωμένο επεισόδιο, αλλά η απαρχή ενός παρατεταμένου πολέμου φθοράς. Το μέτωπο Ιράν–ΗΠΑ–Ισραήλ είναι πλέον ενεργό, με τη Σαουδική Αραβία, τα Εμιράτα και άλλες χώρες του Κόλπου σε κατάσταση ύψιστου συναγερμού. Η αποσταθεροποίηση απειλεί να επεκταθεί και σε χώρες όπως ο Λίβανος, η Συρία και το Ιράκ, ενεργοποιώντας δίκτυα πληρεξουσίων δυνάμεων (proxies) και δημιουργώντας ένα εξαιρετικά περίπλοκο πολεμικό σκηνικό.
Η Ελλάδα και η ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου δεν μένουν ανεπηρέαστες. Η μεταφορά της σύγκρουσης πιο κοντά στα ευρωπαϊκά σύνορα, η απειλή για την ελεύθερη ναυσιπλοΐα, η πίεση στις ενεργειακές ροές, και η πιθανότητα νέων μεταναστευτικών κυμάτων καθιστούν αναγκαία μια ευρωπαϊκή διπλωματική πρωτοβουλία αποκλιμάκωσης. Η απουσία στρατηγικής αυτονομίας της ΕΕ γίνεται για άλλη μια φορά αισθητή, ενώ ο ρόλος της Ελλάδας ως γέφυρας διαλόγου μεταξύ Δύσης και Μέσης Ανατολής αποκτά ιδιαίτερη σημασία.
Η διεθνής κοινότητα οφείλει να δράσει άμεσα. Η αποτροπή ενός γενικευμένου πολέμου είναι κρίσιμη όχι μόνο για τη σταθερότητα της περιοχής, αλλά για την παγκόσμια ασφάλεια. Αν δεν υπάρξει ανάσχεση τώρα, ο κόσμος ίσως εισέλθει σε μια νέα εποχή συγκρούσεων χωρίς σαφή τέλη, σε ένα γεωπολιτικό περιβάλλον όπου οι κανόνες της μεταπολεμικής περιόδου έχουν πια εξαντλήσει την ισχύ τους.
Η σημερινή ημέρα μπορεί να καταγραφεί ως το ξεκίνημα μιας παρατεταμένης κρίσης ή ως το τελευταίο καμπανάκι πριν την παγκόσμια αφύπνιση. Η επιλογή ανήκει στους ηγέτες – και στο θάρρος τους να σταθούν πάνω από τα γεγονότα, όχι απλώς να τα ακολουθούν.
