Ο παιδικός; και ο νεανικός αθλητισμός στις ΗΠΑ έχει εξελιχθεί σε μια χρυσοφόρα αγορά, αποφέροντας περίπου 40 δισ. δολάρια σε ετήσια έσοδα, σύμφωνα με μελέτη του Ινστιτούτο Aspen. Αυτό το ποσό επισκιάζει κατά πολύ άλλες μορφές ψυχαγωγίας, όπως το εγχώριο box office του κινηματογράφου που απέφερε περίπου 8,7 δισ. δολάρια πέρυσι.
Περίπου 60 εκατομμύρια παιδιά συμμετέχουν σε αθλητικές δραστηριότητες στις Ηνωμένες Πολιτείας, με τις οικογένειές τους να δαπανούν σημαντικά ποσά. Το 2024 η μέση αθλητική οικογένεια στις ΗΠΑ ξόδεψε 1.016 δολάρια για το κύριο άθλημα του παιδιού της, ποσό αυξημένο κατά 46% από το 2019. Αυτά τα στοιχεία προέρχονται από την πιο πρόσφατη έρευνα σε γονείς που διεξήγαγε το Ινστιτούτο Aspen, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Γιούτα και το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο της Λουιζιάνα. Η εξέλιξη αυτή σηματοδοτεί μια τεράστια αλλαγή από την εποχή που τα νεανικά αθλήματα κυριαρχούνταν από τοπικούς μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς. Πλέον μεταβαίνουμε στην εποχή όπου οι μεγάλοι επενδυτές στρέφουν το ενδιαφέρον τους σε αυτή την αγορά.
«Τα χρήματα κυνηγούν τα χρήματα», δηλώνει ο Τομ Φάρεϊ στους The New York Times, ιδρυτής και εκτελεστικός διευθυντής του Προγράμματος Αθλητισμού και Κοινωνίας του Ινστιτούτου Aspen. «Υπάρχει μεγάλη ζήτηση για παιδιά που ασχολούνται με τον αθλητισμό και οι γονείς ξοδεύουν χρήματα που δεν έχουν», επισήμανε.
Σύμφωνα με τους αναλυτές δεν είναι καθόλου περίεργο που μπαμπάδες νεαρών αθλητών έχουν τραβήξει την προσοχή των επενδυτών της Wall Street. Οι κολοσσοί των ιδιωτικών κεφαλαίων, Τζος Χάρις και Ντέιβιντ Μπλίτζερ, είναι μεταξύ εκείνων που βλέπουν σε αυτή την αγορά μια μεγάλη ευκαιρία. Τα τελευταία τρία χρόνια, οι Χάρις και Μπλίτζερ χρησιμοποίησαν χρήματα για να ξεκινήσουν την Unrivaled Sports, μια εταιρεία που αγοράζει εγκαταστάσεις μπέιζμπολ, γήπεδα ποδοσφαίρου και νεανικές διοργανώσεις, με στόχο να γίνει μια από τις μεγαλύτερες εταιρείες ακινήτων για αθλήματα νέων στη χώρα. Μεταξύ των εξαγορών τους είναι ένα συγκρότημα μπέιζμπολ στο Κούπερσταουν, όπου 12χρονοι παίκτες του μπέιζμπολ συρρέουν κάθε καλοκαίρι.
Ο παιδικός αθλητισμός προσελκύει μεγάλα κεφάλαια από επενδυτές
Η εμμονή των Αμερικανών με τον παιδικό αθλητισμό ήταν λογικό να προσελκύει επενδύσεις από ιδιωτικά κεφάλαια και άλλους μεγάλους επενδυτές απ’ όλο τον κόσμο. Πέρυσι, η KKR αγόρασε την Varsity Brands, η οποία φτιάχνει αθλητικές στολές και διοργανώνει αγώνες μαζορετών, για 4,5 δισ. δολάρια. Επίσης, η Waud Capital Partners επένδυσε στην TeamSnap, μια πλατφόρμα που χρησιμοποιούν προπονητές, παίκτες και γονείς για να επικοινωνούν και να προγραμματίζουν μεμονωμένους αγώνες, τουρνουά και πληρωμές.
Πριν από δύο χρόνια, ένα fund που κατείχε η EQT, μια σουηδική εταιρεία ιδιωτικών κεφαλαίων, απέκτησε την IMG Academy, ένα οικοτροφείο στο Μπράντεντον της Φλόριντα το οποίο επικεντρώνεται στον αθλητισμό, με edeal αξίας 1,25 δισ. δολαρίων. Μια άλλη εταιρεία ιδιωτικών κεφαλαίων, η Patricof, αγόρασε ένα μικρότερο μερίδιο στην IMG για λογαριασμό περισσότερων από 50 αστέρων αθλητών, συμπεριλαμβανομένων του Τζέισον Κέλσι, Ντακ Πρέσκοτ και της Μισέλ Γουί.
Εκτεταμένη σε 400 στρέμματα, η ακαδημία διαθέτει 63 γήπεδα τένις, 32 γήπεδα, 73 γήπεδα μπάσκετ και βόλεϊ και περισσότερους από 100 ψυχολόγους, διατροφολόγους, γυμναστές και επιπλέον ειδικό προσωπικό. Το σχολείο έχει 1.500 μαθητές και το κόστος φοίτησης είναι περίπου 85.000 δολάρια ετησίως. Το IMG διοργανώνει επίσης λιγότερο δαπανηρές καλοκαιρινές κατασκηνώσεις και διαδικτυακά προγράμματα προπονητικής που απευθύνονται σε δεκάδες χιλιάδες νεαρούς αθλητές.
Οι αντιδράσεις για τις μπίζνες στον παιδικό αθλητισμό
Όμως, όπου υπάρχει πολύ χρήμα υπάρχει και κερδοσκοπία και εξ αφορμής αυτού, η ραγδαία ανάπτυξη της βιομηχανίας του παιδικού αθλητισμού στις ΗΠΑ έχει προκαλέσει και έντονες αντιδράσεις. Οι επικριτές υποστηρίζουν ότι αυτή η τάση διευρύνει το χάσμα μεταξύ των οικογενειών: από τη μία εκείνες οι οικογένειες που διαθέτουν αρκετούς οικονομικούς πόρους και από την άλλη τα εκατομμύρια παιδιά που εξαρτώνται από τις δημόσιες υποδομές οι οποίες συχνά αντιμετωπίζουν ελλείψεις σε χρηματοδότηση και προπονητές.
Μια πρόσφατη μελέτη από ερευνητές των Πανεπιστημίων του Οχάιο και του Όρεγκον έδειξε ότι η επιτυχία στα ανταγωνιστικά αθλήματα νέων συνδέεται περισσότερο με τα χρήματα και τις ευκαιρίες παρά με το έμφυτο ταλέντο και τη σκληρή δουλειά. Ειδικότερα, διαπιστώθηκε ότι το 70% των μαθητών λυκείου από οικογένειες υψηλού κοινωνικοοικονομικού επιπέδου συμμετείχαν σε σχολικά αθλήματα, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για μαθητές από χαμηλό κοινωνικοοικονομικό επίπεδο ήταν μόλις 43%.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της τάσης είναι το Ripken Experience στο Αμπερντίν του Μέριλαντ, ένα συγκρότημα γηπέδων μπέιζμπολ για νέους, το οποίο αποκτήθηκε το 2023 από εταιρεία των κ.κ. Χάρις και Μπλίτζερ. Οι ομάδες καλούνται να πληρώσουν 3.145 δολάρια για να συμμετάσχουν σε τετραήμερα τουρνουά, στα οποία λαμβάνουν μέρος 48 ομάδες από όλη τη χώρα.
Πέρα από το κόστος συμμετοχής, οι οικογένειες επωμίζονται επιπλέον δαπάνες για διαμονή – ένα δωμάτιο σε ξενοδοχείο δίπλα στο αντίγραφο των Camden Yards μπορεί να κοστίζει 300 δολάρια ή και περισσότερο τη βραδιά – καθώς και για γεύματα, βενζίνη, διόδια και εκδρομές.
Πολλές οικογένειες ξοδεύουν χιλιάδες δολάρια ετησίως για ταξίδια σε τουρνουά, ξέχωρα με τα δεδομένα πολλά έξοδα που κάνουν για την αγορά των ακριβών εξοπλισμών. «Είναι το μοναχοπαίδι μου και, όπως οι περισσότεροι γονείς, θέλεις να κάνεις ό,τι μπορείς για το παιδί σου», σημειώνει ο κ. Μπας, ο οποίος διατηρεί ένα εστιατόριο στην Άνω Ανατολική Πλευρά του Μανχάταν και ο γιος του έχει πραγματοποιεί κατά μέσο όρο 70 παιχνίδια ετησίως. Το κόστος όλων των προπονήσεων, των τουρνουά και του εξοπλισμού έχει αυξηθεί για τον κ. Μπας, αλλά δεν μετανιώνει που ξόδεψε χρήματα κυνηγώντας τα όνειρα του γιου του για το μπέιζμπολ, δηλώνει στους The New York Times.
Τι συμβαίνει στην Ευρώπη με τον παιδικό και νεανικό αθλητισμό
Ενώ στις Ηνωμένες Πολιτείες ο παιδικός και νεανικός αθλητισμός έχει εξελιχθεί σε μια τεράστια βιομηχανία, με εκτιμώμενα έσοδα 40 δισ. δολαρίων ετησίως, η κατάσταση στην Ευρώπη παρουσιάζει ένα κάπως διαφορετικό τοπίο. Εδώ, δεν υπάρχει μια αντίστοιχη, ενιαία χρυσοφόρα αγορά, ούτε διαθέσιμα συγκεντρωτικά οικονομικά στοιχεία που να αντικατοπτρίζουν ένα τέτοιο μέγεθος. Ο λόγος έγκειται στις θεμελιώδεις διαφορές του ευρωπαϊκού αθλητικού μοντέλου.
Ο ευρωπαϊκός παιδικός και νεανικός αθλητισμός χαρακτηρίζεται από έναν υψηλό βαθμό κατακερματισμού. Οι δομές του οργανώνονται σε εθνικό, περιφερειακό ή ακόμα και τοπικό επίπεδο, μέσω αθλητικών σωματείων και ομοσπονδιών. Η χρηματοδότηση προέρχεται συχνά από δημόσιους πόρους, όπως κρατικές επιχορηγήσεις, φορολογία (για παράδειγμα στην Ελλάδα, όπου δεκάδες εκατομμύρια ευρώ από φόρους τυχερών παιχνιδιών κατευθύνονται ετησίως στις ερασιτεχνικές αθλητικές ομοσπονδίες) ή συνδρομές μελών.
Σε αντίθεση με την εμπορευματοποίηση που παρατηρείται στις ΗΠΑ, το ευρωπαϊκό μοντέλο δίνει έμφαση στις κοινωνικές, εκπαιδευτικές και αναπτυξιακές αξίες του αθλητισμού. Ο εθελοντισμός, η κοινωνική ενσωμάτωση και η αλληλεγγύη μεταξύ επαγγελματικού και ερασιτεχνικού αθλητισμού αποτελούν βασικές αρχές. Αυτό σημαίνει ότι ο παιδικός και νεανικός αθλητισμός στην Ευρώπη αντιμετωπίζεται περισσότερο ως κοινωνικό αγαθό και μέσο διαμόρφωσης χαρακτήρων, παρά ως μια πρωτογενής πηγή κερδοφορίας για ιδιωτικές επενδύσεις. Ως εκ τούτου, ενώ ο επαγγελματικός αθλητισμός, ειδικά το ποδόσφαιρο, εμφανίζει τεράστια οικονομικά μεγέθη, ο ερασιτεχνικός αθλητισμός παραμένει σε μεγάλο βαθμό εκτός αυτής της εμπορικής λογικής.
