Η Ευρώπη στρέφει το βλέμμα της στις εργοστασιακού επιπέδου εγκαταστάσεις παραγωγής Τεχνητής Νοημοσύνης (gigawatt factories), σε μια προσπάθεια να ενισχύσει τον υστερούντα κλάδο της Τεχνητής Νοημοσύνης και να ανταποκριθεί στις προκλήσεις ενός ταχέως μεταβαλλόμενου τομέα. Το ενδιαφέρον γύρω από την έννοια εργοστασίων που βιομηχανοποιούν την παραγωγή AI έχει αυξηθεί τους τελευταίους μήνες, ιδίως αφότου ο διευθύνων σύμβουλος της Nvidia, Τζένσεν Χουάνγκ, τόνισε τη σημασία αυτής της υποδομής σε εκδήλωση τον Ιούνιο. Ο Χουάνγκ χαρακτήρισε την εποχή μας ως μια νέα «βιομηχανική επανάσταση» κατά τη διάρκεια του συνεδρίου GTC στο Παρίσι και ανέφερε ότι η εταιρεία του εργάζεται, για να βοηθήσει χώρες να χτίσουν εργοστάσια AI που αποφέρουν έσοδα, μέσω συνεργασιών στη Γαλλία, την Ιταλία και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Από την πλευρά της, η Ευρωπαϊκή Ένωση περιγράφει τα εργοστάσια αυτά ως ένα «δυναμικό οικοσύστημα» που φέρνει κοντά υπολογιστική ισχύ, δεδομένα και ταλέντο για τη δημιουργία μοντέλων και εφαρμογών Τεχνητής Νοημοσύνης. Η ΕΕ εδώ και καιρό υστερεί έναντι των ΗΠΑ και της Κίνας στην προσπάθεια κλιμάκωσης της Τεχνητής Νοημοσύνης. Με 27 κράτη-μέλη, η περιοχή δρα πιο αργά όσον αφορά την επίτευξη συναίνεσης για νέες νομοθεσίες. Επιπλέον, το υψηλότερο ενεργειακό κόστος, οι καθυστερήσεις στην αδειοδότηση και ένα ηλεκτρικό δίκτυο που χρειάζεται εκσυγχρονισμό μπορούν επίσης να εμποδίσουν την πρόοδο.
Η Χένα Βίρκουνεν, εκτελεστική αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την τεχνολογική κυριαρχία, δήλωσε στο CNBC ότι στόχος της Ένωσης είναι να φέρει σε ένα μέρος σύνολα ποιοτικών δεδομένων, υπολογιστική ικανότητα και ερευνητές. «Έχουμε, για παράδειγμα, 30% περισσότερους ερευνητές ανά κάτοικο από τις ΗΠΑ, οι οποίοι ασχολούνται με την Τεχνητή Νοημοσύνη. Επίσης, έχουμε περίπου 7.000 νεοφυείς επιχειρήσεις που αναπτύσσουν AI, αλλά το βασικό τους εμπόδιο είναι ότι διαθέτουν πολύ περιορισμένη υπολογιστική ισχύ. Γι’ αυτό αποφασίσαμε, μαζί με τα κράτη-μέλη μας, να επενδύσουμε σε αυτήν την κρίσιμη υποδομή», ανέφερε.
«Έχουμε όλα όσα χρειάζονται για να είμαστε ανταγωνιστικοί σε αυτόν τον τομέα, αλλά ταυτόχρονα θέλουμε να οικοδομήσουμε την τεχνολογική μας κυριαρχία και την ανταγωνιστικότητά μας».
Μέχρι στιγμής, η ΕΕ έχει διαθέσει 10 δισεκατομμύρια ευρώ για τη δημιουργία 13 εργοστασίων Τεχνητής Νοημοσύνης (AI factories) και 20 δισεκατομμύρια ευρώ ως αφετηρία επενδύσεων για τα λεγόμενα gigafactories, σε μια πρωτοβουλία που χαρακτηρίζει ως τη «μεγαλύτερη δημόσια επένδυση στην Τεχνητή Νοημοσύνη παγκοσμίως». Όπως δήλωσε η Βίρκουνεν, η Ένωση έχει ήδη λάβει 76 εκδηλώσεις ενδιαφέροντος για τα gigafactories από 16 κράτη-μέλη, σε συνολικά 60 τοποθεσίες. Η ανταπόκριση στην πρόσκληση για τα gigafactories ήταν «τεράστια» και ξεπέρασε κάθε προσδοκία, σημείωσε η Βίρκουνεν. Ωστόσο, για να συμβάλουν ουσιαστικά αυτές οι εγκαταστάσεις στην υπολογιστική ισχύ της Ευρώπης, θα χρειαστούν σημαντικά μεγαλύτερες επενδύσεις από τον ιδιωτικό τομέα, προκειμένου να χρηματοδοτηθεί αυτή η πολυδάπανη υποδομή.
«Επανάσταση της νοημοσύνης»
Η ΕΕ περιγράφει τις εν λόγω εγκαταστάσεις ως «σημεία εξυπηρέτησης μιας στάσης» για εταιρείες Τεχνητής Νοημοσύνης. Ο στόχος είναι να προσομοιάζουν τις διαδικασίες των βιομηχανικών εργοστασίων, τα οποία μετατρέπουν πρώτες ύλες σε προϊόντα και υπηρεσίες. Αντίστοιχα, στα εργοστάσια AI, τα «πρώτα υλικά» είναι τα δεδομένα και το τελικό αποτέλεσμα είναι προηγμένα προϊόντα Τεχνητής Νοημοσύνης.
Σύμφωνα με τον Andre Kukhnin, αναλυτή μετοχών της UBS, πρόκειται ουσιαστικά για ένα κέντρο δεδομένων, το οποίο διαθέτει επιπλέον υποδομές σχετικές με την εφαρμογή της τεχνολογίας. «Η ιδέα είναι να δημιουργηθεί χωρητικότητα GPU (μονάδες επεξεργασίας γραφικών), δηλαδή να χτιστούν data centers με GPUs που να μπορούν να εκπαιδεύουν μοντέλα και να τρέχουν inference… και στη συνέχεια να δημιουργηθεί μια υποδομή που να τα καθιστά προσβάσιμα σε ΜΜΕ και φορείς που διαφορετικά δεν θα είχαν τη δυνατότητα να κατασκευάσουν τις δικές τους εγκαταστάσεις». εξηγεί ο Kukhnin. Η χρήση της εγκατάστασης είναι καθοριστικός παράγοντας για τον χαρακτηρισμό της ως εργοστάσιο AI, προσθέτει ο Martin Wilkie, αναλυτής της Citi.
«Δημιουργείς μια πλατφόρμα με αυτά τα chips που έχουν απίστευτη υπολογιστική ισχύ,» είπε. «Κι αν αυτή είναι συνδεδεμένη σε ένα δίκτυο ικανό να της παρέχει την απαιτούμενη ενέργεια ώστε να λειτουργεί στο μέγιστο, τότε έχεις τον κόσμο στα πόδια σου. Η επιτυχία, ωστόσο, θα εξαρτηθεί από το πώς θα χρησιμοποιηθεί αυτή η δύναμη».
Η εταιρεία τηλεπικοινωνιών Telenor ήδη εξετάζει πιθανά σενάρια χρήσης τέτοιων εγκαταστάσεων, εγκαινιάζοντας το δικό της εργοστάσιο AI στη Νορβηγία τον Νοέμβριο του περασμένου έτους. Η εταιρεία διαθέτει προς το παρόν μια μικρή συστοιχία GPU που λειτουργεί, καθώς δοκιμάζει την αγορά πριν προχωρήσει σε κλιμάκωση.
«Το ταξίδι ξεκίνησε με μια πεποίθηση -η Nvidia πίστευε ότι κάθε χώρα πρέπει να παράγει τη δική της νοημοσύνη», δήλωσε η Kaaren Hilsen, διευθύντρια Καινοτομίας της Telenor και επικεφαλής του AI Factory της εταιρείας, στο CNBC. Η Hilsen υπογράμμισε ότι η κυριαρχία επί των δεδομένων είναι κρίσιμη. «Αν θέλεις να χρησιμοποιήσεις την Τεχνητή Νοημοσύνη για καινοτομία και για να κάνεις πιο αποδοτική τη λειτουργία μιας επιχείρησης, τότε δυνητικά εισάγεις κρίσιμες και ευαίσθητες πληροφορίες αυτής της επιχείρησης στα μοντέλα AI», ανέφερε.
Η εταιρεία συνεργάζεται με την BabelSpeak, την οποία η Hilsen περιέγραψε ως τη νορβηγική εκδοχή του ChatGPT. Η τεχνολογία μεταφράζει ευαίσθητους διαλόγους, όπως για παράδειγμα στο πιλοτικό πρόγραμμα με τη συνοριοφυλακή, η οποία δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει δημόσιες υπηρεσίες μετάφρασης, λόγω ζητημάτων ασφαλείας.
«Βιώνουμε μια “επανάσταση της νοημοσύνης”, και τα κυρίαρχα εργοστάσια Τεχνητής Νοημοσύνης μπορούν πραγματικά να συμβάλουν στην πρόοδο της κοινωνίας», είπε η Hilsen.
Επενδύσεις δισεκατομμυρίων ευρώ
Η Virkkunen δήλωσε ότι το πρώτο εργοστάσιο AI της περιοχής θα τεθεί σε λειτουργία τις επόμενες εβδομάδες, με ένα από τα μεγαλύτερα έργα να εγκαινιάζεται στο Μόναχο στις αρχές Σεπτεμβρίου. Ωστόσο, η κατάσταση είναι διαφορετική για τα gigafactories.
«Αυτές είναι πολύ μεγάλες επενδύσεις, γιατί διαθέτουν τετραπλάσια υπολογιστική ισχύ σε σύγκριση με τα μεγαλύτερα υπάρχοντα εργοστάσια AI, και αυτό συνεπάγεται επενδύσεις δισεκατομμυρίων. Καθένα από αυτά τα εργοστάσια απαιτεί επένδυση 3 έως 5 δισεκατομμυρίων ευρώ», δήλωσε η επίτροπος, προσθέτοντας ότι η ΕΕ σκοπεύει να δημιουργήσει ένα κοινοπρακτικό σχήμα εταίρων και στη συνέχεια να ανακοινώσει επίσημα την πρόσκληση για επενδύσεις αργότερα φέτος.
Ο Bertin Martens, ανώτερος ερευνητής στο think tank Bruegel, εξέφρασε επιφυλάξεις για το αν τέτοιου είδους επενδύσεις πρέπει να επιδοτούνται με κρατικά κονδύλια.
«Δεν γνωρίζουμε ακόμη πόσες ιδιωτικές επενδύσεις έχουν προταθεί ως συμπλήρωμα στη δημόσια χρηματοδότηση, ούτε ποια θα είναι η υπολογιστική τους ικανότητα και το μέγεθος αυτών των εργοστασίων. Όλα αυτά παραμένουν ασαφή σε αυτό το στάδιο, οπότε είναι δύσκολο να εκτιμηθεί κατά πόσο θα ενισχύσουν την υπολογιστική ικανότητα της Ευρώπης», ανέφερε.
Η UBS προβλέπει ότι η τρέχουσα παγκόσμια εγκατεστημένη χωρητικότητα των data centers, που ανέρχεται σε 85 GW, θα διπλασιαστεί λόγω της εκρηκτικής αύξησης της ζήτησης. Βάσει της επένδυσης των 20 δισεκατομμυρίων ευρώ από την ΕΕ και του σχεδίου να λειτουργεί κάθε εργοστάσιο με 100.000 προηγμένους επεξεργαστές, η UBS εκτιμά ότι κάθε εργοστάσιο θα έχει ισχύ περίπου 100-150 MW, με συνολική χωρητικότητα για όλες τις εγκαταστάσεις γύρω στα 1,5-2 GW.
Αυτό θα μπορούσε να προσθέσει περίπου 15% στη συνολική χωρητικότητα της Ευρώπης -μια σημαντική ενίσχυση, ακόμα και σε σύγκριση με τις ΗΠΑ, που σήμερα κατέχουν περίπου το ένα τρίτο της παγκόσμιας χωρητικότητας, σύμφωνα με τα δεδομένα.
Μετά την ανακοίνωση του εμπορικού πλαισίου ΕΕ-ΗΠΑ, η επικεφαλής της ΕΕ, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε την Κυριακή ότι τα αμερικανικά τσιπ Τεχνητής Νοημοσύνης θα βοηθήσουν στην τροφοδοσία των gigafactories της ΕΕ, με στόχο να βοηθήσουν τις ΗΠΑ να «διατηρήσουν το τεχνολογικό τους προβάδισμα».
«Κάποιος θα μπορούσε να υποστηρίξει ότι είναι σχετικά εύκολο, εφόσον έχεις τα χρήματα. Είναι σχετικά εύκολο να αγοράσεις τους ημιαγωγούς από την Nvidia και να δημιουργήσεις αυτά τα εργοστάσια υλικού, αλλά το να λειτουργήσει και να γίνει οικονομικά βιώσιμο είναι μια εντελώς διαφορετική υπόθεση,» δήλωσε ο Martens στο CNBC.
Πρόσθεσε ότι η ΕΕ πιθανότατα θα πρέπει να ξεκινήσει σε μικρότερη κλίμακα, καθώς η περιοχή δεν μπορεί να κατασκευάσει άμεσα τα δικά της πιο προηγμένα μοντέλα AI λόγω του υψηλού κόστους. «Πιστεύω ότι με τον χρόνο η Ευρώπη μπορεί σταδιακά να αναπτύξει την υποδομή και τα επιχειρηματικά της μοντέλα γύρω από την AI, για να φτάσει σε αυτό το επίπεδο, αλλά αυτό δεν θα συμβεί άμεσα,» κατέληξε ο Martens.
