Σε μια περίοδο αυξανόμενης τεχνολογικής και στρατηγικής αντιπαράθεσης, η Κίνα φαίνεται να κερδίζει, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες μένουν πίσω. Ειδικοί αναλυτές προειδοποιούν ότι αν η Ουάσινγκτον δεν αλλάξει πορεία άμεσα, θα χάσει το πλεονέκτημά της όχι μόνο έναντι του Πεκίνου, αλλά και έναντι άλλων αναδυόμενων δυνάμεων παγκοσμίως.
Πριν λίγα χρόνια, η Αμερική προηγούνταν σε 60 από τις 64 τεχνολογίες αιχμής που είναι κρίσιμες για την άμυνα, την ενέργεια, την υπολογιστική και τη βιοτεχνολογία.
Σήμερα, η Κίνα ηγείται σε 57 από αυτές. Πρόκειται για μια κολοσσιαία μετατόπιση ισχύος, αποτέλεσμα μακροπρόθεσμης κρατικής στρατηγικής από το Πεκίνο και ταυτόχρονης αδυναμίας των ΗΠΑ να προστατεύσουν τις βάσεις της καινοτομίας τους.
Η τεχνολογία είναι το επόμενο πεδίο μάχης
Η Κίνα αύξησε τις αμυντικές της δαπάνες κατά 800% την τελευταία δεκαετία, υλοποιώντας τη μεγαλύτερη στρατιωτική ενίσχυση σε καιρό ειρήνης στην ιστορία. Διαθέτει πλέον μεγαλύτερο στόλο από τις ΗΠΑ, εκσυγχρονίζει το πυρηνικό της οπλοστάσιο και προβάλλει στρατιωτική ισχύ σε περιοχές που παραδοσιακά ελέγχονταν από την Ουάσινγκτον. Όμως η μεγαλύτερη απειλή δεν προέρχεται από τα όπλα, αλλά από τις τεχνολογίες.
Η Κίνα ηγείται πλέον σε τομείς όπως τα ηλεκτρικά οχήματα, οι μπαταρίες, η ρομποτική, οι επικοινωνίες κβαντικής τεχνολογίας και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Επιπλέον, ελέγχει σχεδόν το σύνολο της παγκόσμιας αλυσίδας σπάνιων γαιών, βασικών για την κατασκευή μικροτσίπ, συστημάτων άμυνας και πράσινων τεχνολογιών. Κατέχει το 50% των αποθεμάτων, το 70% της εξόρυξης και το 90% της παγκόσμιας επεξεργασίας σπάνιων γαιών, καθώς και σχεδόν το 100% της παραγωγής κρίσιμων μαγνητών.
Ακόμα και σε τομείς όπου οι ΗΠΑ διατηρούσαν το προβάδισμα, όπως η τεχνητή νοημοσύνη και η κβαντική υπολογιστική, η Κίνα πλησιάζει. Η κυκλοφορία του DeepSeek, ενός κινέζικου μοντέλου τεχνητής νοημοσύνης, εξέπληξε την παγκόσμια ερευνητική κοινότητα λόγω της ταχύτητας και της αποδοτικότητάς του. Οι ειδικοί θεωρούν πιθανό το επόμενο μοντέλο να ξεπεράσει τα πιο προηγμένα αμερικανικά.
Η πολιτική «Αmerica First» αποδυναμώνει πολύτιμες συμμαχίες
Οι ΗΠΑ έχουν ακόμα ένα μεγάλο πλεονέκτημα: τις συμμαχίες τους. Σε αντίθεση με την Κίνα που έχει πελάτες, η Αμερική έχει συμμάχους που μπορούν να συνενωθούν για να ανταγωνιστούν οποιαδήποτε απειλή. Όμως η πολιτική «America First» αποδυναμώνει αυτές τις σχέσεις. Οι σύμμαχοι της Αμερικής στη Βόρεια Αμερική, την Ευρώπη και την Ασία αισθάνονται πλέον παραγκωνισμένοι και στρέφονται ο ένας προς τον άλλο, μειώνοντας τις στρατιωτικές και οικονομικές τους εξαρτήσεις από την Ουάσινγκτον.
Παράλληλα, η κυβέρνηση Τραμπ έχει προχωρήσει σε πολιτικές που αποδυναμώνουν το επιστημονικό και τεχνολογικό οικοσύστημα της χώρας. Έχει μειώσει τη δημόσια χρηματοδότηση για βασική έρευνα, έχει μπλοκάρει χορηγίες σε κορυφαία πανεπιστήμια για ιδεολογικούς λόγους και έχει περιορίσει τη μετανάστευση φοιτητών και επιστημόνων. Μια δημοσκόπηση δείχνει ότι το 75% των ερευνητών στις ΗΠΑ εξετάζει το ενδεχόμενο να φύγει από τη χώρα.
Οι επιπτώσεις είναι ήδη ορατές: χιλιάδες ερευνητικά προγράμματα ακυρώνονται, καθηγητές απολύονται και πολλά εργαστήρια κλείνουν. Οι στενότεροι σύμμαχοι των ΗΠΑ προσφέρουν πλέον ευνοϊκές συνθήκες χρηματοδότησης και έρευνας για να προσελκύσουν το επιστημονικό δυναμικό που φεύγει από την Αμερική.
Αν η τάση αυτή συνεχιστεί, δεν πρόκειται απλώς για αυτοϋπονόμευση. Είναι σαν να πυροβολείς τον εαυτό σου στο κεφάλι. Και αν η Ουάσινγκτον δεν αντιδράσει άμεσα, κινδυνεύει όχι μόνο να μείνει πίσω από την Κίνα — αλλά και από τον υπόλοιπο κόσμο.
