Μπορεί να διαθέτουν την απαραίτητη τεχνολογική ωριμότητα και την καινοτόμο δυναμική, ωστόσο, η πρόσβασή τους στις δημόσιες συμβάσεις παραμένει περιορισμένη. Ο λόγος τις εγχώριες startups, οι οποίες, σε μια χρονική συγκυρία που τα ψηφιακά έργα του Ταμείου Ανάκαμψης -και όχι μόνο- απαιτούν «εθνική πανστρατιά», για να ολοκληρωθούν έγκαιρα και άρτια, δεν καταφέρνουν να φτάσουν στους διαγωνισμούς του Δημοσίου.
Τα αποτελέσματά έρευνας πανελλαδικής έρευνας της «Κοινωνίας της Πληροφορίας» (ΚτΠ), σε συνεργασία με το περιοδικό Startupper, είναι αποκαλυπτικά: πάνω από τα 2/3 (το 67,9%) των ελληνικών startups δεν έχουν συμμετάσχει ποτέ σε δημόσιο διαγωνισμό. Όχι γιατί δεν επιθυμούν -το ενδιαφέρον υπάρχει και μάλιστα είναι έντονο- αλλά επειδή το ισχύον θεσμικό και διαδικαστικό πλαίσιο λειτουργεί αποτρεπτικά για τη συμμετοχή τους.
Αν και οι περισσότερες από τις startups που συμμετείχαν στην έρευνα διαθέτουν ώριμα προϊόντα, με το 79,2% να δηλώνει ότι βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο ανάπτυξης, η αξιοποίησή τους από τον δημόσιο τομέα παραμένει σχεδόν ανύπαρκτη. Η έρευνα δείχνει ότι δεν πρόκειται για ζήτημα ανωριμότητας της αγοράς, αλλά για εμπόδια που το ίδιο το κράτος ορθώνει απέναντι στην καινοτομία με το πλέον ανυπέρβλητο εξ αυτών να είναι η βαθιά ριζωμένη γραφειοκρατία που εξακολουθεί να αποθαρρύνει τη συμμετοχή των startups στους διαγωνισμούς του Δημοσίου.
Πιο αναλυτικά, οι λόγοι που φρενάρουν τη στενότερη επαφή των startups με το Δημόσιο σχετίζονται με την πολυπλοκότητα των διαδικασιών, τις χρονοβόρες εγκρίσεις, το δυσνόητο νομοθετικό πλαίσιο και – ίσως πιο σημαντικά – το μακρύ χρονοδιάγραμμα αποπληρωμών που συνεπάγεται προχρηματοδότηση από τους ίδιους τους επιχειρηματίες.
Τεχνολογικό υπόβαθρο
Η έρευνα δείχνει ότι οι μισές startups του δείγματος (το 47%) διαθέτουν τεχνολογικό υπόβαθρο, ώστε, αν όχι να αναλάβουν από μόνες τους, τουλάχιστον να συμμετάσχουν σε ψηφιακά έργα του Δημοσίου, ακόμη και σύνθετα.
Το 47% των startups δραστηριοποιείται σε τεχνολογίες αιχμής όπως η Τεχνητή Νοημοσύνη και η Μηχανική Μάθηση, με άλλες σημαντικές παρουσίες στους τομείς του E-commerce, του Fintech, των Big Data και του Cloud Computing.
Ωστόσο, η υψηλή τεχνογνωσία δεν μεταφράζεται σε πρόσβαση σε δημόσια έργα, λόγω του διοικητικού και οικονομικού βάρους που συνεπάγεται η συμμετοχή.
Όπως δείχνει η έρευνα, η =αποχή των startups από τις δημόσιες προκηρύξεις δεν στερεί μόνο από τις ίδιες την ευκαιρία να επεκταθούν και να ενισχύσουν τη βιωσιμότητά τους. Στερεί και από το Δημόσιο τη δυνατότητα να αντλήσει λύσεις που προσφέρουν ταχύτητα, προσαρμοστικότητα και τεχνολογική αρτιότητα.
Ειδικά σε κρίσιμους τομείς όπως η ψηφιοποίηση των υπηρεσιών, η κυβερνοασφάλεια ή η διαχείριση δεδομένων, ο ιδιωτικός τομέας και ειδικά οι startups διαθέτουν συχνά πιο σύγχρονα και αποτελεσματικά εργαλεία από εκείνα που αναπτύσσονται εσωτερικά.
Τι ζητούν οι εταιρείες
Οι ίδιες οι νεοφυείς επιχειρήσεις της χώρας προτείνουν κάποια μέτρα υποστήριξης, που θα τους επέτρεπαν να πάρουν αυτές μέρος στην ψηφιακή κοσμογονία που συντελείται στο ελληνικό Δημόσιο. Οι εταιρείες ζητούν, για παράδειγμα, προκηρύξεις έργων με στόχευση στις νεοφυείς επιχειρήσεις (70%), ταχύτερη πληρωμή και καθιέρωση προκαταβολών (69%), υποστήριξη για την προετοιμασία φακέλου (55%), πιο ευέλικτους μηχανισμούς εγγυητικών επιστολών (51%).
Οι νεοφυείς επιχειρήσεις δεν ζητούν ευνοϊκή μεταχείριση, αλλά ένα νέο, ρεαλιστικότερο θεσμικό πλαίσιο, με έμφαση στη διαφάνεια, την ευελιξία και τη δυνατότητα ουσιαστικής αξιολόγησης της καινοτομίας. Ένα πλαίσιο που δεν θα βασίζεται μόνο στην εμπειρία και τη «γραφειοκρατική συμμόρφωση», αλλά στη δυναμική των λύσεων που προτείνουν.
Χάρτης του οικοσυστήματος
Η έρευνα της ΚτΠ προσφέρει και μια χρήσιμη χαρτογράφηση του ελληνικού οικοσυστήματος καινοτομίας. Η Αττική συγκεντρώνει το 51% των startups που συμμετείχαν, ενώ η Θεσσαλονίκη έρχεται δεύτερη με 13%. Ακολουθούν το εξωτερικό με 9%, η Πάτρα (5%) και η Κρήτη (3%).
Ιδιαίτερη σημασία έχει το γεγονός ότι μία στις δέκα startups έχει μεταφέρει την έδρα της εκτός Ελλάδας, αναζητώντας ευνοϊκότερα περιβάλλοντα για καινοτομία και επιχειρηματική ανάπτυξη.
Η έρευνα της ΚτΠ -όπως σχολιάζουν στο powergame.gr αναγνώστες της με εμπειρία της τρέχουσας κατάστασης- λειτουργεί ως καμπανάκι: αν θέλουμε ένα Δημόσιο πιο σύγχρονο, ψηφιακό, λειτουργικό και φιλικό προς την καινοτομία, τότε οφείλουμε να χτίσουμε ένα νέο μοντέλο δημοσίων συμβάσεων. Ένα μοντέλο με απλοποιημένες διαδικασίες, σαφή κριτήρια, πρότυπα έγγραφα, γρήγορη εκκαθάριση πληρωμών και πραγματική στήριξη σε μικρές, αλλά υποσχόμενες επιχειρήσεις.
