Ορισμένοι από τους γερασμένους σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με άνθρακα και φυσικού αερίου στην Ευρώπη φαίνεται πως έχουν μέλλον – και μάλιστα υψηλής τεχνολογίας – καθώς μεγάλοι τεχνολογικοί όμιλοι όπως η Microsoft και η Amazon επιδιώκουν να τους μετατρέψουν σε data center, αξιοποιώντας την υφιστάμενη πρόσβαση σε ηλεκτρικό ρεύμα και νερό.
Εταιρείες κοινής ωφέλειας όπως η γαλλική Engie, η γερμανική RWE και η ιταλική Enel προσβλέπουν σε οφέλη από την εκτίναξη της ζήτησης ενέργειας λόγω τεχνητής νοημοσύνης, μετατρέποντας παλιά ενεργειακά πάρκα σε data centers και εξασφαλίζοντας προσοδοφόρες μακροπρόθεσμες συμφωνίες παροχής ενέργειας με τους διαχειριστές τους.
Η λύση των data centers προσφέρει στις εταιρείες ενέργειας έναν τρόπο να αντισταθμίσουν το υψηλό κόστος της παύσης λειτουργίας των σταθμών, ενώ παράλληλα μπορεί να χρηματοδοτήσει μελλοντικές επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές.
Για τις τεχνολογικές εταιρείες, αυτοί οι σταθμοί αποτελούν γρήγορη λύση για την εξασφάλιση σύνδεσης με το ηλεκτρικό δίκτυο και πρόσβασης σε εγκαταστάσεις ψύξης με νερό – δύο βασικά εμπόδια για τη βιομηχανία της τεχνητής νοημοσύνης.
«Έχετε όλα τα κομμάτια του παζλ μαζί – υποδομές ύδρευσης, ανάκτηση θερμότητας», δήλωσε στο Reuters ο Bobby Hollis, αντιπρόεδρος ενέργειας της Microsoft.
Η Lindsay McQuade, διευθύντρια ενέργειας της Amazon για την περιοχή ΕΜΕΑ, σημείωσε ότι οι διαδικασίες αδειοδότησης για data centers στα παλιά αυτά σημεία μπορούν να προχωρήσουν ταχύτερα, αφού μεγάλο μέρος των υποδομών είναι ήδη εγκατεστημένο.
Οι εταιρείες ενέργειας μπορούν είτε να νοικιάσουν την έκταση, είτε να κατασκευάσουν και να λειτουργήσουν οι ίδιες τα data centers, εξασφαλίζοντας μακροπρόθεσμες συμβάσεις παροχής ρεύματος με τις τεχνολογικές εταιρείες.
Οι συμφωνίες αυτές προσφέρουν πολύ περισσότερα από την απλή πώληση αδρανούς γης, καθώς περιλαμβάνουν ευκαιρίες για σταθερά έσοδα υψηλού περιθωρίου κέρδους, σύμφωνα με τον Simon Stanton, επικεφαλής διεθνών συνεργασιών της RWE.
«Πρόκειται περισσότερο για μια μακροπρόθεσμη επιχειρηματική σχέση, η οποία σας επιτρέπει να μειώσετε τον κίνδυνο και να χρηματοδοτήσετε τις υποδομές σας», σημείωσε.
Βάσει στοιχείων της περιβαλλοντικής οργάνωσης Beyond Fossil Fuels, η πλειονότητα των 153 μονάδων σκληρού άνθρακα και λιγνίτη της Ε.Ε. και της Βρετανίας αναμένεται να κλείσει έως το 2038 για την επίτευξη των κλιματικών στόχων, προστιθέμενη στις 190 που έχουν ήδη κλείσει από το 2005.
Στο παιχνίδι έχει μπει και η ΔΕΗ με επενδύσεις 5,75 δισ. σε πράσινη ενέργεια & data centers σε πράσινες ενεργειακές υποδομές και mega data centers επόμενης γενιάς στα πρώην λιγνιτωρυχεία της εταιρείας στην Ελλάδα.
«Παρακολουθώντας τον τεράστιο μετασχηματισμό που είναι σε εξέλιξη στον ψηφιακό κόσμο, βλέπουμε ότι υπάρχει μια ολοένα και μεγαλύτερη αλληλεξάρτηση του ψηφιακού κόσμου με τον κόσμο της ενέργειας. Η εξέλιξη της Τεχνητής Νοημοσύνης, που απαιτεί πολύ περισσότερη παραγωγή ενέργειας, σε μαζική κλίμακα, είναι ένα ζήτημα που πρέπει να επιλυθεί και να αντιμετωπιστεί από τις επιχειρήσεις κοινής ωφελείας. Οι ανάγκες των data centers είναι τόσο μεγάλες που απαιτούν λύσεις σε επίπεδο κλάδου κοινής ωφελείας», ανέφερε ο πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος του Ομίλου ΔΕΗ, Γεώργιος Στάσσης, κατά την παρουσίαση του σχεδίου.
Το επενδυτικό σχέδιο της ΔΕΗ, ύψους 5,75 δισ. ευρώ, στις πρώην λιγνιτικές εκτάσεις στη Δυτική Μακεδονία, περιλαμβάνει πάνω από 3.000 MW εγκατεστημένης ισχύος από ΑΠΕ, νέες σύγχρονες μονάδες συμβατικής και εναλλακτικής παραγωγής και 860 MW αποθήκευσης. Αυτή η πράσινη ενέργεια, εκτός από τις ανάγκες της χώρας, θα μπορεί να τροφοδοτεί και το μεγαλύτερο data center στην Ελλάδα και ένα από τα μεγαλύτερα στην Ευρώπη που θα δημιουργηθεί στην περιοχή, καθώς το πλάνο της ΔΕΗ είναι να συμβάλλει στην ανάπτυξη της Τεχνητής Νοημοσύνης στην Ευρώπη με τη δημιουργία ενός νέου mega data center 300 MW (επεκτάσιμο μέχρι και 1.000 MW) στον ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου.
Νέα ροή εσόδων από data center για τις εταιρείες ενέργειας
Οι συμφωνίες με data centers ενδέχεται να είναι ιδιαίτερα συμφέρουσες για τις εταιρείες ενέργειας, που μπορούν να διαπραγματευτούν μακροχρόνια συμβόλαια παροχής ρεύματος ώστε να χρηματοδοτήσουν μελλοντικά έργα ΑΠΕ.
Σύμφωνα με τον Gregory LeBourg, διευθυντή περιβαλλοντικών προγραμμάτων στην OVH (γαλλική εταιρεία λειτουργίας data centers), οι τεχνολογικές εταιρείες καταβάλλουν premium έως και 20 ευρώ ανά μεγαβατώρα για ηλεκτρική ενέργεια χαμηλών εκπομπών.
Η κατανάλωση ενέργειας σε τέτοιες μονάδες μπορεί να κυμαίνεται από μερικές εκατοντάδες μεγαβάτ έως και άνω του 1 γιγαβάτ. Συνεπώς, το ετήσιο “πράσινο premium” — δηλαδή η επιπλέον τιμή για καθαρή ενέργεια — μπορεί να μεταφραστεί σε συμβόλαια αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων ή και δισεκατομμυρίων ευρώ, σύμφωνα με υπολογισμούς του Reuters.
Μία μακροπρόθεσμη λύση που εξετάζεται είναι η δημιουργία ενεργειακών πάρκων (energy parks), όπου το data center θα συνδέεται απευθείας με νέο έργο ΑΠΕ και θα καταφεύγει στο δίκτυο μόνο σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης – πρόκειται πάντως για μια ακόμη νέα ιδέα, λένε πηγές του κλάδου.
Η Engie στοχεύει να διπλασιάσει την εγκατεστημένη ισχύ ΑΠΕ έως το 2030, από τα σημερινά 46 GW. Όπως δήλωσε στο Reuters ο Σεμπαστιέν Αρμπόλα, επικεφαλής του τομέα data centers της εταιρείας, έχουν εντοπιστεί 40 τοποθεσίες παγκοσμίως — πολλές από αυτές στην Ευρώπη — που προωθούνται σε developers data centers. Ανάμεσά τους βρίσκεται και ο παλιός σταθμός Hazelwood στην Αυστραλία, που έκλεισε το 2017.
Άλλες εταιρείες όπως η πορτογαλική EDP, η γαλλική EDF και η ιταλική Enel, δήλωσαν ότι επίσης διαθέτουν πρώην μονάδες άνθρακα και φυσικού αερίου για πιθανή μετατροπή σε data centers.
«Πρόκειται για διαφοροποίηση του επιχειρηματικού μοντέλου», δήλωσε ο Michael Kruse, εταίρος στη συμβουλευτική Arthur D. Little. Οι επιχειρήσεις ενέργειας δημιουργούν έναν νέο τύπο δραστηριότητας και νέες ροές εσόδων, πρόσθεσε.
«Speed to power»
Το βασικό δέλεαρ για τις τεχνολογικές εταιρείες είναι η ταχύτητα. Οι καθυστερήσεις στις συνδέσεις με το δίκτυο στην Ευρώπη μπορεί να φτάσουν και τη δεκαετία, ενώ οι ανακαινισμένοι σταθμοί προσφέρουν ταχύτερη πρόσβαση σε ενέργεια και νερό.
«Έχετε πραγματικά τη δυνατότητα να κινηθείτε ταχύτερα», σημείωσε ο Hollis της Microsoft. Η χωρητικότητα data centers στην Ευρώπη είναι πολύ μικρότερη από εκείνη στις ΗΠΑ και την Ασία, εξαιτίας των αργών διαδικασιών αδειοδότησης και σύνδεσης, σύμφωνα με στοιχεία της Synergy Research Group.
Οι operators μπορούν είτε να αγοράσουν απευθείας καθαρή ενέργεια μέσω συμβολαίων με τις εταιρείες ενέργειας, είτε να την προμηθευτούν από την αγορά.
Η εταιρεία ακινήτων JLL εργάζεται ήδη σε αρκετές μετατροπές, ανάμεσά τους ένα data center ισχύος 2,5 GW σε πρώην γερμανικό σταθμό άνθρακα και τέσσερις τοποθεσίες στη Βρετανία για λογαριασμό μεγάλου τεχνολογικού πελάτη, σύμφωνα με τον Tom Glover της JLL.
Οι developers σπάνια δίνουν στη δημοσιότητα λεπτομέρειες για τα έργα, για λόγους ασφαλείας. Η βρετανική Drax αναζητά συνεργάτη για την αξιοποίηση ανενεργών τμημάτων πρώην λιθανθρακικού σταθμού στο Γιόρκσαϊρ, ο οποίος λειτουργεί εν μέρει με βιομάζα. Διαθέτει εγκαταστάσεις ψύξης με νερό, σύμφωνα με τον Richard Gwilliam, διευθυντή του προγράμματος άνθρακα της εταιρείας.
Η Drax προσφέρει μοντέλο “behind-the-meter”, δηλαδή απευθείας παροχή ρεύματος από τον σταθμό στο data center, με δυνατότητα προσφυγής στο δίκτυο εάν χρειαστεί.
Η EDF έχει επίσης επιλέξει developers για δύο τοποθεσίες σε σταθμούς φυσικού αερίου στη Γαλλία.
Οι τεχνολογικές εταιρείες είναι πρόθυμες να πληρώσουν περισσότερα για έργα που μπορούν να ξεκινήσουν νωρίτερα, σε μια αγορά που αναπτύσσεται ραγδαία, σύμφωνα με τον Sam Huntington της S&P Global Commodity Insights.
«Το μόνο που ακούμε ξανά και ξανά είναι το: speed to power», κατέληξε.
