Τον Μάρτιο του 2000, καθώς η φούσκα των dotcom πλησίαζε την κορύφωσή της, η Cisco έγινε για λίγες ημέρες η πιο πολύτιμη εταιρεία στον κόσμο, καθώς ειδικευόταν στα πιο προηγμένα τότε συστήματα τηλεπικοινωνιών, επαγγελματικών software και networking, μας θυμίζει ο Economist, σε μια ιστορία που πιθανώς είναι έτοιμη να επαναληφθεί.
Παρότι συνεχίζει να είναι επιτυχημένη, με τα πραγματικά της κέρδη ανά μετοχή σήμερα να είναι πάνω από τέσσερις φορές μεγαλύτερα σε σχέση με τότε, αποτελεί πλέον προειδοποιητικό καμπανάκι για όσους επενδύουν στην τεχνολογία.
Η απογοήτευση των επενδυτών, οι οποίοι την αποτίμησαν σε περισσότερες από 200 φορές τα ετήσια κέρδη της (περίπου 1 τρισ. δολάρια σε σημερινές τιμές), ήταν τεράστια. Η τρέχουσα χρηματιστηριακή της αξία φτάνει «μόλις» τα 280 δισ. δολάρια σε ρεαλιστική αποτίμηση, σύμφωνα με ρεπορτάζ του Economist.
H περίπτωση της Palantir σήμερα
Η Palantir από την άλλη (ειδικεύεται σε πλατφόρμες λογισμικού για εξόρυξη δεδομένων/data mining) δεν κατηγορείται για αργή ανάπτυξη. Μόνο το δεύτερο τρίμηνο του 2025, ανακοίνωσε έσοδα 1 δισ. δολάρια — 48% πάνω από το αντίστοιχο τρίμηνο του 2024 και τετραπλάσια σε σχέση με το 2020.
Σύμφωνα με τoυς κανόνες της Silicon Valley (σύνολο λειτουργικού περιθωρίου και ετήσιας ανάπτυξης πάνω από 40%), η Palantir πετυχαίνει σκορ 94 — υψηλότερο από κάθε άλλη εταιρεία λογισμικού με αντίστοιχα ή μεγαλύτερα έσοδα. Από τις 25 μεγαλύτερες εταιρείες παγκοσμίως σε κεφαλαιοποίηση, μόνο η Nvidia τα πάει καλύτερα.
Η αποτίμηση, όμως, της Palantir έχει ήδη εκτοξευτεί στα 430 δισ. δολάρια — πάνω από 600 φορές τα ετήσια κέρδη της και σχεδόν τριπλάσιο πολλαπλασιαστή σε σχέση με την Cisco ή τη Nvidia στις δικές τους κορυφώσεις. Αντίστοιχα, ο λόγος τιμής μετοχής προς πωλήσεις βρίσκεται στο αστρονομικό 120. Για σύγκριση, το 2005, πριν ακόμα το ρήμα «γκουγκλάρω» προστεθεί στο λεξικό, η Google είχε φτάσει σε αντίστοιχο δείκτη μόλις 22.
Ο Άνταμ Πάρκερ της Trivariate Research χαρακτήρισε την Palantir «την καλύτερη short ιδέα της αγοράς». Ανέλυσε τον δείκτη αξίας επιχείρησης προς προβλεπόμενες πωλήσεις, ο οποίος τον Μάιο βρισκόταν στο 73 και σήμερα στο 104.
Από το 2000 και μετά, μόνο 14 εισηγμένες εταιρείες (εκτός του χρηματοπιστωτικού τομέα και με έσοδα άνω των 50 εκατ.) έχουν αγγίξει παρόμοιο δείκτη. Η μεγαλύτερη από αυτές είναι η Strategy (πρώην MicroStrategy), μια εταιρεία που «πουλάει» κυρίως την κατοχή της σε bitcoin και όχι το λογισμικό της.
Ο Πάρκερ προχώρησε περαιτέρω, εξετάζοντας την απόδοση των μετοχών αυτών μετά την πρώτη φορά που ξεπέρασαν δείκτη 30. Ένα χρόνο μετά, η μέση απόδοση ήταν 22% χαμηλότερη από τον δείκτη S&P 500, με τον δείκτη να υποχωρεί στο 18.
Η δύναμη της Palantir είναι η πρόσβαση σε άκρως απόρρητες πληροφορίες
Τι θα μπορούσε, λοιπόν, να δικαιολογήσει την υψηλή αποτίμηση της Palantir; Η εταιρεία βοηθά κυβερνητικές υπηρεσίες, επιχειρήσεις εστίασης και άλλους οργανισμούς να αξιοποιήσουν τα δεδομένα τους μέσω λογισμικού και τεχνητής νοημοσύνης.
Η μεγαλύτερη δύναμή της, όμως, είναι η πρόσβασή της σε άκρως απόρρητες πληροφορίες από τις υπηρεσίες άμυνας και πληροφοριών των ΗΠΑ, κάτι που δημιουργεί ένα «τείχος προστασίας» από τους ανταγωνιστές.
Όμως, για να θεωρηθεί η σημερινή αποτίμηση της μετοχής εύλογη, θα πρέπει να πολλαπλασιάσει τα έσοδά της επί 5,6, ώστε ο δείκτης τιμής προς πωλήσεις να πέσει στα επίπεδα της Google το 2005. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να διατηρήσει ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης άνω του 40% για πέντε χρόνια – κάτι εφικτό, αλλά σπάνιο – και εξαιρετικά απίθανο σύμφωνα με τον Economist.
Ακόμα και οι πιο επιτυχημένες εταιρείες όπως η Meta, η Alphabet και η Nvidia δεν αποτιμήθηκαν ποτέ με την προσδοκία τέτοιας ανάπτυξης εκ των προτέρων.
Η Palantir, από την άλλη, πρέπει να την πετύχει για να μην απογοητεύσει τους μετόχους της. Δεν υπάρχει περιθώριο για σκάνδαλο, αποτυχία, ή ακόμα και απλή επιβράδυνση. Αν κάτι τέτοιο συμβεί, η ιστορία της Cisco μπορεί να αντικατασταθεί από αυτή της Palantir ως το νέο παράδειγμα φούσκας της εποχής μας.
