Σημάδια κόπωσης δείχνει η ευρωπαϊκή αγορά venture capital το 2025, με τη συνολική αξία των συμφωνιών το πρώτο εξάμηνο να διαμορφώνεται στα 29,2 δισ.ευρώ, καταγράφοντας πτώση κατά 13% το β’ τρίμηνο του έτους. Εφόσον αυτοί οι ρυθμοί διατηρηθούν, εκτιμάται ότι συνολικά οι χρηματοδοτήσεις προς το ευρωπαϊκό νεοφυές οικοσύστημα θα μειωθούν σε ποσοστό άνω του 5%.
Παρ’ ότι τα μεγέθη παραμένουν υψηλότερα από τα προ πανδημίας επίπεδα, η αβεβαιότητα στις αγορές και οι γεωπολιτικές εξελίξεις επιδρούν καθοριστικά στις προθέσεις των επενδυτών. Μάλιστα, κάποιοι κλάδοι, όπως το space tech και το defense tech, εξακολουθούν να κάνουν γερό «κλικ» στους επενδυτές, παρά τη γενική χρηματοδοτική απροθυμία.
Η Τεχνητή Νοημοσύνη εξακολουθεί να κυριαρχεί, απορροφώντας το 34,5% της συνολικής επενδυτικής αξίας, που μεταφράζεται σε περίπου 10,1 δισ. ευρώ σε επίπεδο εξαμήνου. Ωστόσο, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, όπου η AI ξεπερνά το 59% των επενδύσεων, η Ευρώπη δείχνει πιο συγκρατημένη, θέτοντας το ερώτημα αν όλα τα «AI startups» διαθέτουν πραγματικό καινοτομικό βάθος ή απλώς προσθέτουν λειτουργικά εργαλεία σε υπάρχουσες εφαρμογές.
Την ίδια στιγμή, ιδιαίτερη δυναμική καταγράφεται στον κλάδο της αεροδιαστημικής και άμυνας, ο οποίος συγκέντρωσε 1,5 δισ. ευρώ επενδύσεων μόνο στο πρώτο εξάμηνο, ξεπερνώντας ήδη το σύνολο του 2024.
Η πρωτοβουλία ReArm Europe της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ύψους 800 δισ. ευρώ έως το 2030, αλλά και η αύξηση των αμυντικών δαπανών σε χώρες όπως η Γερμανία και η Πολωνία, ωθούν τις επενδύσεις σε startups που αναπτύσσουν τεχνολογίες AI για στρατιωτική χρήση, drones και προηγμένα συστήματα επιτήρησης.
Γεωγραφικές ανισότητες
Η εικόνα διαφοροποιείται ανά περιοχή: η Νότια Ευρώπη παρουσίασε άνοδο, με τη μεγάλη χρηματοδότηση της πορτογαλικής TEKEVER και σημαντικά deals στην Ισπανία. Αντίθετα, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιρλανδία κινήθηκαν χαμηλότερα από τα περσινά επίπεδα, ενώ η Γαλλία και η περιοχή της Benelux κατέγραψαν πτώση 25,8%, σύμφωνα με τα στοιχεία των Pitchbook και JP Morgan.
Στα exits, η αξία εξόδων στο εξάμηνο διαμορφώθηκε στα 26,8 δισ. ευρώ, καταγράφοντας πτώση 12,3% σε ετήσια βάση. Οι περισσότερες κινήσεις έγιναν μέσω εξαγορών (70%), με ελάχιστες εισαγωγές στο χρηματιστήριο, επιβεβαιώνοντας τη δυσκολία των IPOs στην Ευρώπη σε σχέση με τις ΗΠΑ.
Στο μέτωπο του venture fundraising, η εικόνα είναι πιο ανησυχητική: μόλις 5,2 δισ.ευρώ αντλήθηκαν στο πρώτο εξάμηνο, οδηγώντας σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα και σε ετήσια πτώση 53,1%. Το χάσμα είναι εμφανές: το κεφάλαιο που κατευθύνεται σε startups είναι σχεδόν εξαπλάσιο από αυτό που αντλούν τα ευρωπαϊκά funds, γεγονός που υπονομεύει τη μελλοντική δυναμική του οικοσυστήματος.
Η υποτονική δραστηριότητα των exits και οι περιορισμένες αποδόσεις βαραίνουν το επενδυτικό κλίμα, παρά τη σχετική βελτίωση της επίδοσης των VCs και την ελαφρά υπεραπόδοση έναντι των ΗΠΑ.
Το μέσο μέγεθος fund μειώθηκε στα 50 εκατ. ευρώ, το χαμηλότερο από το 2019, με τους νέους fundmanagers να κερδίζουν έδαφος, απορροφώντας το 65,1% των κεφαλαίων.
Συνολικά, 65 funds έκλεισαν στο α’ εξάμηνο, με σημαντικά closes από Hitachi Ventures, Greenfield Partners και Project A. Ωστόσο, η δυναμική παραμένει χαμηλή. Η DACH και το Ισραήλ ενίσχυσαν το μερίδιό τους εις βάρος του Ηνωμένου Βασιλείου & Ιρλανδίας, που για πρώτη φορά δεν ηγείται στο fundraising.
Κρίσιμη χρονιά
Οι αναλυτές επισημαίνουν ότι το 2025 αναδεικνύεται σε κρίσιμη χρονιά για το ευρωπαϊκό venture capital. Από τη μία πλευρά, η AI και η άμυνα δημιουργούν νέες εστίες ανάπτυξης, απορροφώντας τεράστια ποσά και ενισχύοντας τη στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης. Από την άλλη, η μείωση των exits και η κατάρρευση του fundraising προκαλούν ανησυχίες για τη βιωσιμότητα του οικοσυστήματος.
Το ερώτημα που τίθεται είναι αν οι επενδυτές θα παραμείνουν προσηλωμένοι στην καινοτομία μακροπρόθεσμα ή αν η αβεβαιότητα θα φρενάρει την αναπτυξιακή πορεία της ευρωπαϊκής τεχνολογίας.
Επενδυτικά στάδια: H εικόνα ανά φάση
Τα early-stage deals παραμένουν σχετικά ανθεκτικά, καθώς οι επενδυτές αναζητούν νέα projects με χαμηλότερες αποτιμήσεις. Αντίθετα, τα late-stage rounds έχουν μειωθεί αισθητά, καθώς οι αποτιμήσεις είναι υψηλές και η πιθανότητα κερδοφόρων exits περιορισμένη. Η τάση αυτή δημιουργεί «μπουκάλωμα» στο pipeline, με πολλές scale-ups να δυσκολεύονται να βρουν κεφάλαια ανάπτυξης.
Το 2025 αναδεικνύεται σε μεταβατική χρονιά για το ευρωπαϊκό venture capital. Η AI και η άμυνα αναδύονται ως τα δύο μεγάλα επενδυτικά αφηγήματα, απορροφώντας σημαντικά κεφάλαια και ενισχύοντας τη στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης. Ωστόσο, η συνολική εικόνα σκιάζεται από τη μείωση των exits και -κυρίως- την κατάρρευση του fundraising, που απειλεί να περιορίσει τις προοπτικές των επόμενων ετών.
Το ερώτημα είναι αν η Ευρώπη θα καταφέρει να διατηρήσει την επενδυτική δυναμική της, χτίζοντας ισχυρά οικοσυστήματα γύρω από την καινοτομία, ή αν οι κεφαλαιακές πιέσεις θα ανακόψουν την πορεία. Σε κάθε περίπτωση, οι αποφάσεις που λαμβάνονται σήμερα -σε επίπεδο funds, κρατικής πολιτικής και εταιρικής στρατηγικής- θα καθορίσουν την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής τεχνολογίας για την επόμενη δεκαετία.
