Σήμερα το βράδυ ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, από το βήμα του Athens Innovation Summit, με φόντο το Ηρώδειο, θα καθίσει απέναντι στον Έλληνα «πατέρα» της τεχνητής νοημοσύνης, συνιδρυτή της Google DeepMind, Demis Hassabis, ανοίγοντας μια ατζέντα συζήτησης για για θέματα τεχνολογίας, ηθικής και καινοτομίας. Είχε προηγηθεί αντίστοιχη συζήτηση με τον CEO του κολοσσού της OpenAI, Sam Altman.
Οι κινήσεις του Μεγάρου Μαξίμου στο πεδίο της τεχνητής νοημοσύνης και οι συναντήσεις του Κ. Μητσοτάκη, μέσα σε μία εβδομάδα, με δύο από τις σημαντικότερες προσωπικότητες στον κόσμο της ΑΙ, πέραν από τον ισχυρό συμβολισμό (σ.σ. της Ελλάδας που αλλάζει σελίδα και από τα σκάνδαλα του ΟΠΕΚΕΠΕ και την αδράνεια της γραφειοκρατίας περνά στην επόμενη τεχνολογική ημέρα) έχουν και καθαρά πρακτικό χαρακτήρα, αφού συνοδεύονται από έμπρακτη εισαγωγή της ΑΙ στο ελληνικό Δημόσιο.
Από τον υπερυπολογιστή «Δαίδαλο» και -ένα από τα πρώτα 13 εργοστάσια τεχνητής νοημοσύνης στην Ευρώπη- τον Pharo, μέχρι το mega project των 47,4 εκατ. ευρώ που θα βάλει ΑΙ στο Δημόσιο και τη συμφωνία με την OpenAI για τεχνητή νοημοσύνη στην ελληνική εκπαίδευση, η Ελλάδα διεκδικεί ρόλο-πρωταγωνιστή στο hot topic της τεχνολογίας, την ΑΙ.
Η διπλή εικόνα -Altman και Hassabis στο ίδιο κάδρο- αποτελεί το δημόσιο σήμα ότι η κυβέρνηση, με εμπροσθοφυλακή το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, επιχειρεί να μετατρέψει την τεχνητή νοημοσύνη από πεδίο εντυπωσιασμού σε πεδίο πολιτικής.
Επταπλασιάστηκε η χρήση
Το σχέδιο ξεδιπλώνεται σε τρεις ταυτόχρονες κατευθύνσεις: υποδομές υψηλής ισχύος (υπερυπολογιστής «Δαίδαλος» και «AI Factory» Pharos), εφαρμογές στο Δημόσιο με ένα πρόγραμμα που ενσωματώνει ΑΙ στις κρατικές υπηρεσίες, και συμπράξεις με την ιδιωτική πρωτοβουλία από την εκπαίδευση (OpenAI for Greece, ChatGPT Edu) έως την επιχειρηματικότητα (Greek AI Accelerator).
Και έρχεται σε μια χρονική συγκυρία που η Ελλάδα έχει μπει για τα καλά στην εποχή του GenAI, αφού η χρήση του μέσα σε έναν χρόνο έχει επταπλασιαστεί στη χώρα μας, με το 60% εξ αυτών να είναι κάτω των 35 ετών.
Από τον Δαίδαλο, στον Pharo
Στο επίπεδο των υποδομών, ο «Δαίδαλος» και ο Pharos λειτουργούν ως «δίδυμος άξονας»: ο πρώτος παρέχει ισχύ και πρόσβαση σε δεδομένα, το δεύτερο οργανώνει παραγωγή μοντέλων και υπηρεσιών πάνω από αυτή την ισχύ. Με τον «Δαίδαλο», που έχει ορίζοντα λειτουργίας το δεύτερο εξάμηνο του 2026, η χώρα φιλοδοξεί να διαθέτει εθνική υποδομή που θα εξυπηρετεί ανάγκες από την υγεία και τον πολιτισμό έως το περιβάλλον, με ανοιχτά, ανωνυμοποιημένα δεδομένα προς επαναχρησιμοποίηση.
Ο Pharos, από την άλλη, ως «εργοστάσιο τεχνητής νοημοσύνης», ανατίθεται στον τεχνολογικό βραχίονα του Δημοσίου (ΕΔΥΤΕ/GRNET) με στρατηγική επίβλεψη από το Υπερταμείο. Η στόχευση είναι τριπλή: υγεία (προβλεπτικά μοντέλα, υποστήριξη κλινικών αποφάσεων), γλώσσα–πολιτισμός (ανάπτυξη ελληνικού LLM, ψηφιακή κληρονομιά), βιωσιμότητα (αξιοποίηση δορυφορικών δεδομένων). Η σύζευξη ακαδημαϊκής έρευνας με την πραγματική οικονομία και η πρόσβαση ΜμΕ–startups σε υπολογιστικούς πόρους υπόσχονται να μετατρέψουν την Ελλάδα από «καταναλωτή» σε «παραγωγό» λύσεων ΑΙ.
Το project μαμούθ των 47,4 εκατ. ευρώ
Ένα από τα μεγαλύτερα και πλέον φιλόδοξα έργα ψηφιοποίησες του Δημοσίου είναι αυτό που προκήρυξε η Κοινωνία της Πληροφορίας για λογαριασμό του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, ύψους 47,4 εκατ. ευρώ, που θέλει να βάλει το Κράτος σε ρυθμούς τεχνητής νοημοσύνης.
Το έργο θεωρείται ορόσημο για τον ψηφιακό μετασχηματισμό του Δημοσίου θα τρέξει μέσω συμφωνίας-πλαίσιο, προβλέπει τμηματική εκτέλεση, με εκτελεστικές συμβάσεις, και έχει κινητοποιήσει το ενδιαφέρον όλων των μεγάλων δυνάμεων της εγχώριας αγοράς τεχνολογίας.
Πρακτικά, το έργο, που χρηματοδοτείται από το «Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης 2021-2025», και έχει ορίζοντα υλοποίησης τα τέσσερα χρόνια, θα βάλει την ελληνική Δημόσια Διοίκηση στην εποχή του AI, με στόχο τον εκσυγχρονισμό των υπηρεσιών της και τη βελτίωση της εξυπηρέτησης πολιτών και επιχειρήσεων. Στόχος του έργου είναι η τεχνητή νοημοσύνη να αλλάξει ριζικά τη λειτουργία στους τομείς: έρευνα, εκπαίδευση και κατάρτιση, παροχή υπηρεσιών Υγείας, ηλεκτρονική διακυβέρνηση – συναλλαγές πολιτών και επιχειρήσεων με το Δημόσιο, διαχείριση των οικονομικών του κράτους, κοινωνική πολιτική, μεταφορές και επικοινωνίες, πολιτική προστασία και εσωτερική ασφάλεια.
Ενδεικτικά πεδία: έξυπνη δρομολόγηση αιτημάτων πολιτών, προγνωστική ανάλυση στην υγεία και την πολιτική προστασία, καθοδήγηση λειτουργών με εργαλεία copilot, και δημιουργία «ενιαίας γλώσσας» δεδομένων μεταξύ υπηρεσιών. Η υπόσχεση είναι σαφής: ταχύτερες αποφάσεις, διαφάνεια στη χρήση πόρων, καλύτερες υπηρεσίες πρώτης γραμμής.
Ο Altman, ο Hassabis και οι ισχυροί της ΑΙ
Το τρίτο σκέλος των πρόσφατων κυβερνητικών κινήσεων σε σχέση με την ΑΙ αφορά τον ανθρώπινο παράγοντα. Σε αυτό το πλαίσιο, στη Θεσσαλονίκη, ανακοινώθηκε προ ημερών η επίσημη έναρξη της πρωτοβουλίας «OpenAI for Greece». Μια στρατηγική αυτή σύμπραξη μεταξύ της OpenAI, της ελληνικής Κυβέρνησης, του Ιδρύματος Ωνάση και της Endeavor Greece, στοχεύει που στην ενσωμάτωση προηγμένων εργαλείων ΑΙ στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και την ταυτόχρονη επιτάχυνση της καινοτομίας στο εγχώριο οικοσύστημα των νεοφυών επιχειρήσεων.
Τη σημασία της κίνησης υπογράμμισε η παρουσία του Πρωθυπουργού και του Διευθύνοντος Συμβούλου της OpenAI, Sam Altman, οι οποίοι συμμετείχαν σε μια εφ’ όλης της ύλης συζήτηση για τον μετασχηματιστικό ρόλο της τεχνολογίας.
Η κυβερνητική σύμπραξη με την OpenAI εγκαινιάζει πιλοτική εφαρμογή του ChatGPT Edu σε 20 Λύκεια, με το Ίδρυμα Ωνάση να αναλαμβάνει κρίσιμες λειτουργίες ένταξης και υποστήριξης εκπαιδευτικών. Οι καθηγητές αποκτούν εργαλεία για σχεδιασμό μαθημάτων και αξιολογήσεων, ενώ οι μαθητές έρχονται σε επαφή με εξατομικευμένη μάθηση και ερευνητικές δεξιότητες.
Τον επόμενο χρόνο, το Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, εκτιμώντας την πρόοδο του προγράµµατος, θα αξιολογήσει τη σταδιακή επέκτασή του, έτσι ώστε όλο και περισσότεροι εκπαιδευτικοί και μαθητές να έχουν πρόσβαση σε αυτήν την τεχνολογία.
Παράλληλα, ο Greek AI Accelerator, σε συνεργασία με την Endeavor Greece, φιλοδοξεί να κρατήσει και να κλιμακώσει ταλέντο, παρέχοντας πρόσβαση σε υποδομές, τεχνική καθοδήγηση και διεθνή δικτύωση. Μέσα από το πρόγραμμα, οι ελληνικές νεοφυείς επιχειρήσεις θα αποκτήσουν πρόσβαση σε πολύτιµους πόρους, προηγµένες υποδοµές και εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό, που θα τις βοηθήσουν να αναπτυχθούν ταχύτερα και πιο στρατηγικά.
Το πολιτικό αφήγημα
Στο πολιτικό αφήγημα, η κυβέρνηση αντιπαραβάλλει «δύο Ελλάδες»: εκείνη των παθογενειών και εκείνη του gov.gr και της εξωστρέφειας. Το περιέγραψε, άλλωστε, εύγλωττα ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης και ΤΝ, Δημήτρης Παπαστεργίου, προ ημερών από το βήμα της 89ης ΔΕΘ: «σήμερα συγκρούονται δύο Ελλάδες. Η Ελλάδα των παθογενειών, της γραφειοκρατίας και των συντεχνιακών νοοτροπιών του «χασάπη και του ΟΠΕΚΕΠΕ» με την Ελλάδα του gov.gr, την Ελλάδα του Ντέμη Χασάμπη, του κυπριακής καταγωγής νομπελίστα νευροεπιστήμονα, πρωτοπόρου στην ΤΝ, που συζητά την ερχόμενη Παρασκευή στο Ηρώδειο με τον Πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη».
Την ίδια στόχευση περιέγραψε ο διευθύνων σύμβουλος του Υπερταμείου, Γιάννης Παπαχρήστου: «Η Ελλάδα μπορεί να εξελιχθεί από απλό καταναλωτή τεχνολογίας σε παραγωγό, να καθιερωθεί στον διεθνή χάρτη Τεχνητής Νοημοσύνης και να διασφαλίσει ότι θα υπάρξει γλώσσα AI και στα ελληνικά. Μπροστά στην κοσμογονία της Τεχνητής Νοημοσύνης, οι επόμενες γενιές δεν θα έχουν ανάγκη απλής τεχνολογικής εκπαίδευσης, αλλά παραδειγμάτων κριτικής σκέψης που θα ενισχύουν την ηθική διάσταση της τεχνολογίας».
Το διακύβευμα, σε κάθε περίπτωση, δεν είναι μόνο επικοινωνιακό και αυτό το γνωρίζουν οι άμεσα εμπλεκόμενοι. Η ΑΙ ατζέντα του Μαξίμου δείχνει μεν συνεκτικό σχέδιο που συνδέει υποδομή, πολιτικές και ανθρώπους. Το στοίχημα, ωστόσο, είναι βαρύ: να αλλάξει η καθημερινότητα του πολίτη (λιγότερη γραφειοκρατία, καλύτερες υπηρεσίες) και να αποκτήσει η χώρα ρόλο παραγωγού λύσεων με ελληνική «φωνή» στα μοντέλα και τα δεδομένα της ΑΙ.
