Η κατάκτηση του διαστήματος δεν είναι πλέον μόνο υπόθεση δορυφόρων, όπως αποδεικνύει η αλλαγή ονόματος της ετήσιας εμπορικής διαστημικής συνάντησης στο Παρίσι, σε WSBW για το «World Space Business Week» αντί για «World Satellite Business Week». Αρκετοί ιδιωτικοί φορείς ετοιμάζονται να πάρουν τη σκυτάλη από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ΔΔΣ). Μια υπόθεση, που θα μπορούσε να είναι «κερδοφόρα», σύμφωνα με τον γενικό διευθυντή της καλιφορνέζικης εταιρείας Vast, Max Haot, ο οποίος πήγε στο Παρίσι για την έκθεση την προηγούμενη εβδομάδα, προκειμένου να παρουσιάσει την κατοικήσιμη κάψουλά του «Haven-1», την οποία η εταιρεία σχεδιάζει να θέσει σε τροχιά τον Μάιο του 2026.
Ιδρυθείσα το 2021 από τον δισεκατομμυριούχο Jed McCaleb, η start-up επιθυμεί να είναι η πρώτη που θα αποδείξει τη βιωσιμότητα ενός ιδιωτικού διαστημικού σταθμού σε τροχιά. Υπενθυμίζεται ότι ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός (ΔΔΣ), σε τροχιά από το 1998, γερνάει και το κόστος συντήρησής του γίνεται υπερβολικά υψηλό. Η NASA επιθυμεί να τον παροπλίσει τον Ιανουάριο του 2031 και γι’ αυτό έχει προκηρύξει διαγωνισμούς στον ιδιωτικό τομέα, ελπίζοντας να εξοικονομήσει χρήματα, όπως έκανε ήδη για τη μεταφορά των αστροναυτών με τη SpaceX και την Boeing.
«Ο προϋπολογισμός που διαθέτουν οι Ηνωμένες Πολιτείες για τον ΔΔΣ κυμαίνεται γύρω στα 3 δισ. δολάρια ετησίως και η NASA επιθυμεί να τον μειώσει στο ένα τρίτο», εξηγεί ο Max Haot στη γαλλική Les Echos. Το χρονοδιάγραμμα επιταχύνεται. Η NASA επιθυμεί να επιλέξει τα έργα ήδη από τον Μάρτιο του 2026 και μόλις απλοποίησε τους κανόνες του διαγωνισμού. Η διάσημη υπηρεσία σχεδιάζει να επιλέξει δύο έργα, στα οποία θα αναθέσει ένα κονδύλι 1,5 δισ. δολαρίων για την κατασκευή ενός διαστημικού σταθμού ικανού να φιλοξενήσει τέσσερις αστροναύτες για τριάντα συνεχόμενες ημέρες.
Στη συνέχεια, θα είναι πελάτης των φορέων εκμετάλλευσης του σταθμού, με έναν προϋπολογισμό που εκτιμάται σε 1 δισ. δολάρια ετησίως. «Ο διαστημικός μας σταθμός θα έχει τελικά διάφορους τύπους πελατών», εξηγεί ο Max Haot, «όχι μόνο τη NASA, αλλά και τους ομολόγους της στην Ευρώπη, την Ιαπωνία, την Αυστραλία, κ.λπ., καθώς και πολλές χώρες που επιθυμούν να εισέλθουν στις επανδρωμένες διαστημικές πτήσεις, όπως η Τουρκία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Ουγγαρία, η Σαουδική Αραβία. Μεταξύ των πελατών μας θα υπάρχουν μεγάλες εταιρείες από τον φαρμακευτικό ή τον ηλεκτρονικό τομέα, οι οποίες θα πληρώνουν τις υπηρεσίες μας για να διεξάγουν ορισμένα πειράματα σε συνθήκες μικροβαρύτητας. Η δραστηριότητά μας μπορεί να είναι κερδοφόρα».
Vast © Vast
Vast: Τα πλάνα για τέσσερις ιδιωτικούς διαστημικούς σταθμούς
Η αεροδιαστημική start-up, με έδρα το Long Beach, χρηματοδοτείται εξ ολοκλήρου από τον Jed McCaleb, ο οποίος έκανε περιουσία στα κρυπτονομίσματα και το λογισμικό. Το 2023, εξασφάλισε ένα πρώτο συμβόλαιο ανάπτυξης με τη NASA. Σήμερα, η Vast απασχολεί 950 άτομα: «έχουμε φτάσει σε ωριμότητα όσον αφορά τον σχεδιασμό και το εργοστάσιό μας στο Long Beach κατασκευάζει το Haven-1», δηλώνει ο επικεφαλής. Η SpaceX πρόκειται να θέσει σε τροχιά αυτή την Παρασκευή έναν δορυφόρο επίδειξης της Vast, που προορίζεται για την επαλήθευση και την επικύρωση των τεχνολογιών της κάψουλας Haven-1.
Η Vast υποστηρίζει μια ιδέα διαστημικού σταθμού χαμηλού κόστους, προτείνοντας θαλάμους (modules) μέτριων διαστάσεων (16 μέτρα μήκος, 14 τόνοι, 4,4 μέτρα διάμετρος), οι οποίοι θα μπορούν έτσι να εκτοξεύονται σαν μεγάλοι δορυφόροι από κλασικούς βαριούς εκτοξευτές, όπως ο Falcon ή ο Ariane 6. «Θα εκτοξεύσουμε τον πρώτο μας θάλαμο υπό πίεση Haven 1 τον Μάιο του 2026 σε υψόμετρο 425 χιλιομέτρων, και στη συνέχεια θα στείλουμε ένα πλήρωμα με το Crew Dragon, για να το δοκιμάσει για περίπου 15 ημέρες. Έπειτα θα περάσουμε στο Haven 2», εξηγεί ο Max Haot. Οι διάφοροι θάλαμοι συνδέονται μεταξύ τους. Με τέσσερις θαλάμους και πάνω, ο σταθμός μπορεί να γίνει μόνιμη βάση για τους αστροναύτες.
Το πιο εκπληκτικό έγκειται στη ριζική μείωση του ανακοινωθέντος κόστους. Ενώ ο ΔΔΣ είναι το πιο ακριβό αντικείμενο, που έχει δημιουργηθεί ποτέ από τον άνθρωπο – η επένδυση εκτιμάται μεταξύ 100 και 150 δισ. δολαρίων –, ο Max Haot μιλά για μια επένδυση 1 δισ. δολαρίων για την εκτόξευση του Haven 1. Θα χρειαστεί ωστόσο να περιμένουμε τη δεύτερη έκδοση, το Haven 2 το 2028, για να έχουμε έναν πλήρως λειτουργικό σταθμό, αντάξιο του ΔΔΣ. Η Vast θα εμπορευματοποιήσει τότε τον σταθμό σαν ξενοδοχείο, με τη δική της ομάδα αστροναυτών. «Η ιδέα δεν είναι να κάνουμε διαστημικό τουρισμό», ισχυρίζεται ο Max Haot, «αλλά επιστημονικές αποστολές».
Τέσσερα σχέδια για ιδιωτικούς διαστημικούς σταθμούς βρίσκονται υπό ανάπτυξη στον δυτικό κόσμο. Απέναντι στην κάψουλα της Vast, βρίσκουμε το έργο Orbital Reef, που αναπτύσσεται από την Blue Origin, τη διαστημική εταιρεία του Jeff Bezos, σε συνεργασία με τις Sierra Space, Boeing και Redwire Space. Υπάρχει επίσης ο σταθμός Starlab της Voyager Space με τις Airbus, Mitsubishi, Palantir, MDA Space, ο οποίος πήρε την άνοιξη το πράσινο φως από τη NASA για τον προκαταρκτικό του σχεδιασμό και σύντομα θα επιλέξει τον κατασκευαστή του θαλάμου του. Τέλος, υπάρχει η Axiom Space, ένα διεθνές έργο που χρηματοδοτείται από επενδυτικά κεφάλαια και του οποίου τρεις θάλαμοι υπό πίεση κατασκευάζονται αυτή τη στιγμή από τη Thales Alenia Space στο Τορίνο. Κάθε έργο παρουσιάζει διαφορετικό σχεδιασμό και αρχιτεκτονική. Όλα τα έργα παρακολουθούνται στενά από τη NASA και τις διαστημικές υπηρεσίες. Να σημειωθεί ότι η NASA υποστηρίζει τη μετάβαση σε ιδιωτικούς σταθμούς, για να μειώσει τις ετήσιες δαπάνες της.
