Η Ευρωπαϊκή Ένωση επανεξετάζει τον εμβληματικό της νόμο για τον ψηφιακό ανταγωνισμό, τον Νόμο για τις Ψηφιακές Αγορές (Digital Markets Act, DMA), ο οποίος έχει δεχθεί επανειλημμένα τα πυρά του Ντόναλντ Τραμπ, που τον θεωρεί μη δασμολογικό εμπόδιο στο εμπόριο και στοχευμένο μέτρο εναντίον αμερικανικών εταιρειών. Ωστόσο, η χρονική στιγμή είναι συμπτωματική και όχι εσκεμμένη, τονίζει το Politico. Η Κομισιόν είναι νομικά υποχρεωμένη να αξιολογήσει πώς λειτουργεί ο νόμος και να συγκεντρώσει δημόσια σχόλια σχετικά με το τι θα πρέπει να αλλάξει, πριν από την προβλεπόμενη εκ του νόμου αναθεώρησή του το 2026. Οι μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες (Big Tech) δεν μάσησαν τα λόγια τους όταν πρότειναν πώς θα πρέπει να τροποποιήσει η Επιτροπή τους κανόνες, οι οποίοι έχουν σχεδιαστεί ώστε να αποτρέπουν εταιρείες όπως η Apple, η Meta και η Google να «στραγγαλίζουν» τον ανταγωνισμό στην Ευρώπη.
Καθώς η Κομισιόν ξεκινά την πλήρη αναθεώρηση, μετά το κλείσιμο της περιόδου δημόσιας διαβούλευσης αυτήν την εβδομάδα, το Politico παραθέτει τις κυριότερες ρυθμιστικές μάχες, που αξίζει να παρακολουθεί κανείς.
Κατάργηση των κανόνων
Το πρώτο «χτύπημα» αυτής της εβδομάδας ήρθε από την Apple, η οποία εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία για να πει στην Κομισιόν, ότι η ρύθμιση πρέπει να καταργηθεί συνολικά. «Καμία έκπληξη», δήλωσε ο εκπρόσωπος της Κομισιόν, Τόμας Ρενιέ, απαντώντας στο αίτημα της Apple για κατάργηση του εμβληματικού νόμου κατά των Big Tech. «Η Apple έχει αμφισβητήσει κάθε μικρό σημείο του DMA από την έναρξη ισχύος του», είπε ο Ρενιέ. «Αυτό υπονομεύει τη ρητορική της εταιρείας ότι θέλει να συνεργαστεί πλήρως με την Κομισιόν».
Η Google — η οποία έχει τις περισσότερες υπηρεσίες που εμπίπτουν στη ρύθμιση — κράτησε έναν ελαφρώς πιο συμβιβαστικό τόνο.
«Ώρα για επαναφορά», δήλωσε ο επικεφαλής ανταγωνισμού της εταιρείας, Όλιβερ Μπέθελ, σε ανάρτησή του στο blog σχετικά με όσα είπε η Google στην Κομισιόν. Ειδικότερα, η Google θα ήθελε να δει την Επιτροπή να υιοθετεί μια «ήπια» προσέγγιση στην επιβολή — δηλαδή, να απομακρυνθεί από τα πρόστιμα και να στραφεί σε διαπραγματεύσεις — καθώς αυτό θα αφαιρούσε τη «Δαμόκλειο Σπάθη», που αιωρείται πάνω από τις αλληλεπιδράσεις της με την Κομισιόν, σύμφωνα με το υπόμνημα που υπέβαλε.
Δημιουργία νέου ρυθμιστικού φορέα
Η ιδέα δημιουργίας μιας ανεξάρτητης αρχής που θα είναι αρμόδια για την επιβολή των κανόνων, εκτός της επιρροής μιας Επιτροπής με πολλαπλές και αντικρουόμενες προτεραιότητες, κυοφορείται τους τελευταίους μήνες. Ο φόβος ότι η επιβολή του DMA θυσιάστηκε στον βωμό των εμπορικών συμφερόντων της ΕΕ οδήγησε ορισμένους ακαδημαϊκούς να υποστηρίξουν τη δημιουργία μιας ανεξάρτητης αρχής.
Μία πιθανή λύση θα ήταν η δημιουργία μιας «Ευρωπαϊκής Ψηφιακής Αρχής», υπεύθυνης για την άμεση επιβολή των νόμων του ψηφιακού κανονιστικού πλαισίου, συμπεριλαμβανομένου του DMA, σύμφωνα με τον Αλεξάντρ ντε Στρεέλ, ακαδημαϊκό στο Πανεπιστήμιο της Ναμούρ. Η ιδέα του είναι η δημιουργία «ενός ανεξάρτητου οργανισμού, απαλλαγμένου από πολιτική επιρροή, με δικό του προϋπολογισμό και ταυτότητα».
Δεν είναι μόνος. Τόσο η Apple όσο και η CCIA Europe — το βιομηχανικό όργανο που εκπροσωπεί τις αμερικανικές Big Tech — έχουν επιτεθεί στην Κομισιόν, κατηγορώντας την ότι είναι μεροληπτική, απρόβλεπτη και πολιτικά υποκινούμενη. Η CCIA, από την πλευρά της, θεωρεί ότι μια ανεξάρτητη αρχή είναι η λύση στα προβλήματα παρεμβάσεων.
Προσθήκη cloud και AI
Οι υπηρεσίες cloud αρχικά προορίζονταν να καλύπτονται από τον DMA· ωστόσο, ένας τύπος που συμφωνήθηκε το 2022 όρισε ότι μόνο υπηρεσίες με περισσότερους από 45 εκατ. τελικούς χρήστες θα υπάγονταν στους κανόνες. Αυτό πρακτικά διασφάλισε ότι οι μεγάλοι πάροχοι, όπως Amazon, Microsoft και Google, δεν θα ανησυχούσαν για χαρακτηρισμό. Τώρα, τόσο ευρωβουλευτές όσο και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, καθώς και ορισμένοι εθνικοί ρυθμιστές, θέλουν να αλλάξουν αυτό το όριο ώστε οι μεγάλοι πάροχοι των ΗΠΑ να πρέπει να σεβαστούν τους κανόνες.
«Ο αποκλεισμός του cloud δημιουργεί ένα επικίνδυνο κενό», είπε ο Φρανσίσκο Μινγκοράνσε, επικεφαλής της CISPE, που εκπροσωπεί τους ευρωπαίους παρόχους cloud. «[Είναι] η ραχοκοκαλιά της τεχνητής νοημοσύνης και σε λίγα χρόνια η τεχνητή νοημοσύνη δεν θα λειτουργεί απλώς στο cloud — η τεχνητή νοημοσύνη θα είναι το cloud», πρόσθεσε.
Η ίδια ιστορία ισχύει και για την τεχνητή νοημοσύνη — αν και είναι πιο δύσκολο να οριστεί με ακρίβεια τι είναι υπηρεσία ΑΙ. Οργανώσεις όπως το Article 19 και η BEUC θέλουν να προστεθεί η ΑΙ στη λίστα υπηρεσιών που καλύπτονται από τον DMA, προοπτική στην οποία οι φιλοτεχνολογικές ομάδες αντιτίθενται έντονα, επικαλούμενες ζητήματα καινοτομίας.
Παροχή καλύτερων δεδομένων αναζήτησης
Ορισμένοι ανταγωνιστές της Google βλέπουν τον DMA ως ευκαιρία να ανταγωνιστούν τον τεχνολογικό γίγαντα στην αναζήτηση — εφόσον τους δοθούν τα δεδομένα που θεωρούν αναγκαία. Σε εκδήλωση νωρίτερα φέτος, αξιωματούχος της Κομισιόν υπαινίχθηκε ότι το άνοιγμα πιο λεπτομερών δεδομένων αναζήτησης, πιο πλούσιων από εκείνα που απαιτούνται σήμερα από τον DMA, θα είναι πιθανότατα ζήτημα για το «DMA 2.0». Ανταγωνιστές όπως το DuckDuckGo και η Ecosia ανυπομονούν να δουν πρόοδο σε αυτό το πεδίο.
Ενίσχυση της επιβολής
Ίσως η πιο πολωμένη συζήτηση είναι το αν η Κομισιόν έχει πάει πολύ μακριά ή αν έχει υπάρξει πολύ «soft» στην επιβολή — ένα ζήτημα που δεν υπόκειται σε άμεση αναθεώρηση.
Ενώ η Apple βλέπει μια εκτελεστική ΕΕ που την έχει στοχοποιήσει ως αντικείμενο «άδικης» επιβολής εις βάρος των χρηστών της, ομάδες ψηφιακών δικαιωμάτων όπως η EDRi και άλλες θεωρούν ότι η Επιτροπή δεν είναι ακόμη αρκετά αυστηρή.
«Ενώ η Επιτροπή εργάζεται σκληρά για να χτίσει ισχυρές υποθέσεις κατά των gatekeepers όταν δεν συμμορφώνονται, ανησυχούμε για την ταχύτητα της επιβολής», δήλωσε η BEUC στην υποβολή της, που επικαλείται το Politico. Η απάντηση; «Να διατεθούν περισσότεροι πόροι», ανέφερε.
