Στα έγκατα ενός παλάτσο με πρόσοψη στο χρώμα της άμμου, κρυμμένο πίσω από τον καθεδρικό Ντουόμο στο Μιλάνο. Εκεί, γράφει το Politico, συγκεντρωνόταν μια ομάδα χάκερς και έχτιζε τη βάση δεδομένων που αργότερα θα τους επέτρεπε να κρατούν ομήρους τους πλούσιους και ισχυρούς της Ιταλίας.
Πρόκειται για μια βάση δεδομένων που οι χάκερς δημιούργησαν με σκοπό τη συλλογή ιδιωτικών και επιβαρυντικών πληροφοριών για την πολιτική ελίτ της χώρας· και βέβαια τη χρήση της για να τη θέσουν υπό τον έλεγχό τους.
Η πλατφόρμα που κατασκεύασαν και ονόμασαν Beyond συνέλεγε εκατοντάδες χιλιάδες αρχεία από κρατικά data bases -περιλαμβανομένων ύποπτων χρηματικών συναλλαγών και ποινικών ερευνών- και δημιουργούσε λεπτομερή προφίλ πολιτικών, επιχειρηματιών και άλλων επιφανών προσώπων. Υποκλοπές από την πλευρά των αστυνομικών αρχών, μάλιστα, έχουν καταγράψει ένα άτομο -που ταυτοποιήθηκε ως Σαμουέλε Καλαμούτσι και φέρεται να είναι ο τεχνικός εγκέφαλος της σπείρας- να καυχιέται ότι οι φάκελοι θα προσέφεραν στους χάκερς τη δύναμη να «γαμ* όλη την Ιταλία».
Όπως περιγράφει το δημοσίευμα, η όλη επιχείρηση κατέρρευσε το φθινόπωρο του 2024, όταν μια διετής έρευνα οδήγησε στη σύλληψη τεσσάρων ατόμων και στην ανάκριση άλλων 60. Οι φερόμενοι ως αρχηγοί αρνήθηκαν ότι είχαν ποτέ άμεση πρόσβαση σε κρατικές βάσεις δεδομένων, ενώ οι κατώτερου επιπέδου φερόμενοι συνεργοί υποστήριξαν ότι έκαναν μόνο έρευνες από ανοιχτές πηγές και πίστευαν ότι οι πράξεις τους ήταν νόμιμες. Σημειωτέον ότι ευρήματα της αστυνομικής έρευνας δείχνουν ότι βασικοί ύποπτοι για το κύκλωμα ισχυρίστηκαν πως ενεργούσαν με τη σιωπηρή έγκριση του ιταλικού κράτους.
Έπειτα από μήνες ανακρίσεων και ορισμένων ομολογιών, 15 από τους κατηγορούμενους αναμένεται να περάσουν τώρα από πρωτόδικες διαδικασίες.
Ένας περίπλοκος τρόπος δράσης
Οι αποκαλύψεις συγκλόνισαν, όχι μόνο λόγω της εμπιστευτικότητας των δεδομένων, αλλά και εξαιτίας της υψηλής θέσης των στόχων, ανάμεσά τους ο πρώην πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι και ο Ινιάτσιο Λα Ρούσα, συνιδρυτής του κυβερνώντος κόμματος Αδελφοί της Ιταλίας και πρόεδρος της Γερουσίας.
Τα χιλιάδες έγγραφα που εξέτασε το Politico αποκαλύπτουν μια περίπλοκη συνωμοσία.
Επισήμως η ομάδα παρουσιαζόταν ως τεχνολογική εταιρεία που, αφενός συνέλεγε πληροφορίες για πιθανούς επιφανείς πελάτες, για λογαριασμό επιχειρήσεων, αφετέρου δραστηριοποιούνταν στην επίλυση προβλημάτων και διαχείριση κινδύνων για εταιρείες, όπως οι απάτες, η διαφθορά και η διείσδυση του οργανωμένου εγκλήματος.
Σύμφωνα με το κατηγορητήριο, με τον τρόπο αυτό η σπείρα αποκτούσε παράνομη πρόσβαση σε τηλέφωνα, υπολογιστές και κρατικές βάσεις δεδομένων και μάζευε πληροφορίες από φορολογικής έως και ποινικής φύσεως.
Μεταξύ των φερόμενων δραστών είναι και ένας διακεκριμένος πρώην αστυνομικός ερευνητής, ένα κορυφαίο στέλεχος του εκθεσιακού κέντρου του Μιλάνου, καθώς και αρκετοί γνωστοί ειδικοί στην κυβερνοασφάλεια με επώνυμη παρουσία στην ιταλική τεχνολογική σκηνή. Όλοι αρνούνται οποιαδήποτε παρανομία, σημειώνει το δημοσίευμα.
Πώς η σπείρα τράβηξε την προσοχή των αρχών
Κατά τύχη…
Το καλοκαίρι του 2022 η αστυνομία παρακολουθούσε έναν γκάνγκστερ από τη βόρεια Ιταλία, ο οποίος κανόνισε συνάντηση με τον συνταξιούχο πια αστυνομικό επιθεωρητή Καρμίνο Γκάλο σε ένα καφέ στο κέντρο του Μιλάνου. Ο Γκάλο, βετεράνος στη μάχη κατά του οργανωμένου εγκλήματος, ήταν γνώριμη φιγούρα στους κύκλους της ιταλικής επιβολής του νόμου. Η συνάντηση προκάλεσε υποψίες και οι αρχές έθεσαν τον Γκάλο υπό παρακολούθηση, πέφτοντας άθελά τους πάνω στη δράση της ευρύτερης συμμορίας.
Ο Γκάλο, που πέθανε τον Μάρτιο του 2025, υπήρξε επιβλητική μορφή στην ιταλική αστυνομία. Συνέβαλε στην εξιχνίαση σημαντικών υποθέσεων, όπως η δολοφονία του Μαουρίτσιο Γκούτσι το 1995, την οποία διέπραξαν η πρώην σύζυγός του Πατρίτσια Ρετζιάνι και η μέντιούμ της, καθώς και η απαγωγή της Μιλανέζας επιχειρηματία Αλεσάντρα Σγκαρέλα το 1997 από την εγκληματική οργάνωση της Καλαβρίας, την Ντραγκέτα.
Ωστόσο, η καριέρα του Γκάλο είχε και τις σκιές της, περιγράφει το Politico. Σε διάστημα τεσσάρων δεκαετιών, εκείνος ανέπτυξε δεσμούς με δίκτυα του οργανωμένου εγκλήματος και έγινε επανειλημμένως αντικείμενο έρευνας για υπέρβαση των νόμιμων ορίων. Εντέλει καταδικάστηκε σε διετή φυλάκιση με αναστολή για κοινοποίηση κρατικών μυστικών και παροχή βοήθειας σε εγκληματίες.
Όταν αποσύρθηκε από το σώμα το 2018, ο Γκάλο πήρε παράνομα μαζί του ερευνητικό υλικό, όπως απομαγνητοφωνήσεις συνεντεύξεων με πληροφοριοδότες, «γενεαλογικά δέντρα» μαφιόζικων ομάδων και σκίτσα υπόπτων. Ο τρόπος που δρούσε ήταν χαρακτηριστικός: έλεγε στους υπαλλήλους του δήμου να «πάνε για έναν καφέ και να επιστρέψουν σε μισή ώρα» ενώ εκείνος φωτογράφιζε τα έγγραφα, όπως καυχιόταν σε τηλεφωνικές υποκλοπές.
Το 2019 συνίδρυσε την Equalize, την εταιρεία πληροφορικής που φιλοξενούσε τη βάση δεδομένων Beyond, μαζί με τον επιχειρηματικό του συνεργάτη Ενρίκο Πατσαλί, και την παρουσίασαν ως επιχείρηση «εταιρικής ανάλυσης κινδύνου».
Τα χρόνια του στην αστυνομία τού έδιναν ένα μοναδικό πλεονέκτημα: μπορούσε να αξιοποιεί τις γνωριμίες του με πρώην συναδέλφους και να τους πείθει να διεξάγουν παράνομες έρευνες για λογαριασμό του. Ορισμένες από τις πληροφορίες που αποκτούσε μετατρέπονταν σε «φακέλους φήμης» (reputational dossiers) για πελάτες, με αμοιβές που έφταναν έως και 15.000 ευρώ.
Ο Γκάλο επίσης εκμεταλλευόταν την επιρροή του για προσωπικό όφελος, όπως π.χ. για έκδοση διαβατηρίων για φίλους και γνωστούς. Οι ερευνητές κατέγραψαν συνομιλίες όπου καυχιόταν ότι είχε εξασφαλίσει διαβατήριο για έναν καταδικασμένο μαφιόζο που αποτελούσε αντικείμενο έρευνας για απαγωγή και σχεδίαζε να διαφύγει στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Ο άλλοτε διακεκριμένος αστυνομικός ισχυριζόταν ότι η Equalize διέθετε πλήρη εικόνα των εγκληματικών δραστηριοτήτων στην Ιταλία, επεκτεινόμενη μάλιστα και σε άλλες χώρες, όπως η Αυστραλία και το Βιετνάμ.
Όταν οι ανακριτές έκαναν έφοδο στα γραφεία της ομάδας, βρήκαν χιλιάδες αρχεία και φακέλους που κάλυπταν δεκαετίες ιταλικής εγκληματικής και πολιτικής ιστορίας. Οι χάκερς ισχυρίστηκαν μάλιστα ότι διέθεταν οπτικό υλικό από τα διαβόητα πάρτι bunga bunga του πρώην πρωθυπουργού Σίλβιο Μπερλουσκόνι, κάτι που οι ανακριτές χαρακτήρισαν «εργαλείο εκβιασμού ανυπολόγιστης αξίας».
Ο ξαφνικός θάνατος του Γκάλο από καρδιακή προσβολή έξι μήνες μετά την έναρξη της έρευνας προκάλεσε ανησυχία στους εισαγγελείς, οι οποίοι επισήμαναν ότι δεν αποκλείεται η δολοφονία.
Ο «όμορφος θείος»
Ο συνεργάτης του Γκάλο, Ενρίκο Πατσαλί, γνωστός επιχειρηματίας που διηύθυνε το περίφημο Fondazione Fiera Milano, το μεγαλύτερο εκθεσιακό κέντρο της Ιταλίας, φέρεται να ήταν το πρόσωπο-βιτρίνα για την Equalize.
Η Fiera, πόλος έλξης για το χρήμα και την εξουσία, έκανε τον Πατσαλί έναν από τους πιο επιδραστικούς παράγοντες στους επιχειρηματικούς κύκλους του Μιλάνου. Έχοντας χτίσει μια επιτυχημένη καριέρα στους τομείς της πληροφορικής, της ενέργειας και άλλων βιομηχανικών κλάδων, και με τα χαρακτηριστικά γκρίζα του μαλλιά, ήταν γνωστός με το παρατσούκλι, zio bello, (ο όμορφος θείος).
Ο Πατσαλί διατηρούσε στενούς δεσμούς με πολιτικούς της δεξιάς, μεταξύ των οποίων ο Ατίλιο Φοντάνα, περιφερειάρχης Λομβαρδίας, καθώς και με υψηλόβαθμους αξιωματούχους των μυστικών υπηρεσιών. Συνήθιζε να συναντά πελάτες μέσα σε μια μαύρη Tesla X με σοφέρ, εξοπλισμένη με μπλε φάρο στην οροφή• κάτι που συνήθως επιτρέπεται μόνο σε υψηλόβαθμους αξιωματούχους.
Από το 2019, ο Πατσαλί κατείχε το 95% των μετοχών της Equalize. Αν, σύμφωνα με τους εισαγγελείς, ο ρόλος του Γκάλο ήταν η συγκέντρωση εμπιστευτικών πληροφοριών, ο ρόλος του Πατσαλί ήταν η προσέλκυση υψηλού κύρους πελατών. Αξιοποιώντας τη φήμη και τις πολιτικές του διασυνδέσεις, εξασφάλισε συμβόλαια με τράπεζες, βιομηχανικούς ομίλους, πολυεθνικές και διεθνή δικηγορικά γραφεία, μεταξύ των οποίων και ο κολοσσός στα ζυμαρικά, Barilla, η θυγατρική της Heineken στην Ιταλία και ο ενεργειακός γίγαντας Eni.
Τα έγγραφα δείχνουν ότι η Eni πλήρωσε στην Equalize 377.000 ευρώ. Ο Ρομπέρτο Αλμπίνι, εκπρόσωπος της εταιρείας, δήλωσε στο Politico ότι η Eni είχε αναθέσει στην Equalize «να υποστηρίξει τη στρατηγική και την υπεράσπιση της εταιρείας στο πλαίσιο πολλών ποινικών και αστικών υποθέσεων» και πρόσθεσε ότι η επιχείρηση δεν ήταν ενήμερη για καμία παράνομη δραστηριότητα της Equalize.
Η Marlous den Bieman, υπεύθυνη επικοινωνίας της Heineken, δήλωσε ότι η ζυθοποιία «διέκοψε κάθε συνεργασία με την Equalize και συνεργάζεται ενεργά με τις αρχές στις έρευνές τους για τις πρακτικές της εταιρείας».
Η Barilla αρνήθηκε να σχολιάσει.
Η Banca Mediolanum, η τρίτη μεγαλύτερη τράπεζα της Ιταλίας, ανέφερε ότι είχε πληρώσει 3.000 ευρώ στην Equalize «για τη συλλογή δημοσίως διαθέσιμων πληροφοριών σχετικά με μια εταιρεία που ενδέχεται να αποτελούσε αντικείμενο πιθανής συμφωνίας, διαχειριζόμενης από την επενδυτική μας τράπεζα». Η τράπεζα πρόσθεσε: «Φυσικά, δεν γνωρίζαμε ότι η Equalize διεξήγαγε τις επιχειρήσεις της και μέσω παράνομων μεθόδων».
Η επιρροή της ομάδας εκτεινόταν πέρα από τα ιταλικά σύνορα. Τον Φεβρουάριο του 2023 η Equalize προσλήφθηκε από πράκτορες των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών για ένα εκατομμύριο ευρώ, με στόχο την ανίχνευση χρηματικών ροών από λογαριασμούς πλουσίων προς το ρωσικό μισθοφορικό δίκτυο Wagner. Σε αντάλλαγμα, οι Ισραηλινοί υποσχέθηκαν να παραδώσουν πληροφορίες σχετικά με την παράνομη διακίνηση ιρανικού φυσικού αερίου μέσω Ιταλίας, ένα «προϊόν» που, όπως υπαινίχθηκαν, ίσως ενδιέφερε τον πελάτη της Equalize, την Eni.
Η Equalize εξελίχθηκε ραγδαία σε ισχυρή ιδιωτική ερευνητική επιχείρηση. Αστυνομικά έγγραφα σημειώνουν ότι ο Πατσαλί αντιλαμβανόταν τα data ως «όπλο τεράστιου οφέλους» και προσθέτουν πως «ο λόγος ύπαρξης της Equalize είναι να παρέχει (…) στον Πατσαλί πληροφορίες που θα χρησιμοποιηθούν για την επίτευξη των πολιτικών και οικονομικών του στόχων».
Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του 2023 στη Λομβαρδία, ο Πατσαλί διέταξε τη σύνταξη φακέλων για στενούς συνεργάτες της πρώην δημάρχου του Μιλάνου, Λετίτσια Μοράτι, η οποία ήταν αντίπαλος του εκλεκτού του υποψηφίου, του ακροδεξιού Φοντάνα. Εκπρόσωπος του Φοντάνα χαρακτήρισε τις κατηγορίες «επιστημονική φαντασία», λέγοντας ότι «δεν προσφέρθηκε τίποτα στον πρόεδρο της περιφέρειας, δεν ζήτησε τίποτα και βεβαίως δεν πλήρωσε τίποτα».
Το 2022, ο Πατσαλί ήταν υποψήφιος για τη θέση του διευθύνοντος συμβούλου της Οργανωτικής Επιτροπής των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων του 2026 στην Ιταλία. Οι υποκλοπές δείχνουν ότι παρήγγειλε φάκελο για τον ανταγωνιστή του, τον Πάολο Σκαρόνι, πρόεδρο της ποδοσφαιρικής ομάδας AC Milan, όμως δεν βρήκε τίποτα επιβαρυντικό εις βάρος του.
Ο Πατσαλί αναμένεται να παρουσιαστεί ενώπιον δικαστή για να δηλώσει την υπερασπιστική του θέση σε προκαταρκτική ακρόαση τον Οκτώβριο.
Το πάρτι δεν κράτησε πολύ
Μετά τις τέσσερις συλλήψεις και τις ανακρίσεις δεκάδων ατόμων, η είδηση για το τι είχε κάνει η συμμορία έπεσε τον Οκτώβριο του 2024 σαν βόμβα στην πολιτική τάξη της Ιταλίας.
Ο υπουργός Εξωτερικών Αντόνιο Ταγιάνι δήλωσε τότε στους δημοσιογράφους ότι η υπόθεση ήταν «απαράδεκτη», ενώ ο υπουργός Εσωτερικών Ματέο Πιαντεντόζι προειδοποίησε το κοινοβούλιο ότι οι χάκερς «διαστρέβλωναν τους κανόνες της δημοκρατίας». Ο πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι προειδοποίησε για βαθύτερους πολιτικούς κινδύνους που σχετίζονταν με τη δράση της συμμορίας. «Είναι σαφές ότι η Equalize βρίσκεται πολύ κοντά στους ηγέτες των δεξιών κομμάτων και σκόπευε να χτίσει μια ισχυρή οργάνωση. Αν και δεν είναι ακόμη σαφές πόσο μεγάλη ήταν η επιρροή της», είπε ο ίδιος στο Politico. Ο Ρέντσι διεκδικεί αποζημίωση ως πολιτικός ενάγων στη μελλοντική ποινική δίκη.
Η Equalize διαλύθηκε τον Μάρτιο και μερικοί από τους φερόμενους χάκερς έχουν έκτοτε αναλάβει νόμιμες θέσεις στον τομέα της κυβερνοασφάλειας.
Ωστόσο, γύρω από την υπόθεση παραμένουν πολλά αναπάντητα ερωτήματα.
Οι ερευνητές και οι παρατηρητές εξακολουθούν να προσπαθούν να καθορίσουν την πλήρη έκταση των δεσμών της Equalize με τις ιταλικές μυστικές υπηρεσίες, καθώς και το αν οι πελάτες της γνώριζαν ή συμμετείχαν στις μεθόδους που χρησιμοποιήθηκαν για τη συλλογή ευαίσθητων φακέλων. Οι συνεντεύξεις με αξιωματούχους των υπηρεσιών πληροφοριών που διεξήχθησαν κατά την έρευνα ποτέ δεν απομαγνητοφωνήθηκαν, ενώ οι καταθέσεις στην κοινοβουλευτική επιτροπή παραμένουν απόρρητες. Τα αστυνομικά έγγραφα είναι βαριά λογοκριμένα, αφήνοντας την ταυτότητα των βασικών προσώπων και την πλήρη έκταση της επιχείρησης ασαφείς.
