Ο κόσμος των μεγάλων επιχειρήσεων αλλάζει με ταχύτατους ρυθμούς, καθώς η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) και η αυτοματοποίηση αρχίζουν να επηρεάζουν σημαντικά τη διαχείριση προσωπικού, με κύμα απολύσεων και πάγωμα προσλήψεων. Η Amazon έδωσε ήδη το σήμα με 14.000 απολύσεις, χρησιμοποιώντας την Τεχνητή Νοημοσύνη ως βασικό στοιχείο στην επιχειρηματική της στρατηγική, την ίδια ώρα που οι αποτιμήσεις των τεχνολογικών μετοχών εκτοξεύονται στη στρατόσφαιρα, δημιουργώντας συνθήκες νέας φούσκας.
Παρά τα εντυπωσιακά κέρδη και τις ευοίωνες προοπτικές, πολλές αμερικανικές και ευρωπαϊκές εταιρείες προχωρούν σε μαζικές περικοπές θέσεων εργασίας, αναζητώντας μεγαλύτερη ευελιξία και αποδοτικότητα στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης.
Σύμφωνα με το Reuters, μόνο στις ΗΠΑ οι εταιρείες έχουν ανακοινώσει πάνω από 25.000 απολύσεις μέσα στον Οκτώβριο, χωρίς να υπολογίζονται οι απολύσεις 48.000 ατόμων που ανακοίνωσε η UPS από τις αρχές του 2025. Στην Ευρώπη οι περικοπές ξεπερνούν τις 20.000, με τη Nestlé να ευθύνεται για το μεγαλύτερο μέρος, μετά τη μείωση 16.000 θέσεων την προηγούμενη εβδομάδα.
Η αβεβαιότητα στην αγορά εργασίας συνδέεται πάντως και με την έλλειψη επίσημων δεδομένων, λόγω της δεύτερης μεγαλύτερης σε διάρκεια διακοπής λειτουργίας της κυβέρνησης των ΗΠΑ στην ιστορία της. Οι επενδυτές και οι αναλυτές παρακολουθούν προσεκτικά αυτές τις «ανεπίσημες» ιστορίες απολύσεων, καθώς δίνουν ενδείξεις για την κατεύθυνση της οικονομίας.
Όπως επισημαίνει στο Reuters ο Άνταμ Σάρχαν, διευθύνων σύμβουλος της 50 Park Investments στη Νέα Υόρκη, «οι περικοπές όπως αυτές της Amazon δείχνουν ότι η οικονομία επιβραδύνει, δεν ενισχύεται».
Η Amazon στον χορό των απολύσεων, στη σκιά της Τεχνητής Νοημοσύνης
Η Amazon, ο γίγαντας του ηλεκτρονικού εμπορίου, ανακοίνωσε την κατάργηση 14.000 θέσεων στις υποστηρικτικές λειτουργίες της, με προοπτική να φτάσει έως και τις 30.000 θέσεις. Οι περικοπές αυτές στοχεύουν κυρίως στα γραφεία και όχι στις αποθήκες, όπου η εταιρεία συνεχίζει να προσλαμβάνει ενισχύσεις για την αιχμή της εορταστικής περιόδου.
Ο διευθύνων σύμβουλος Άντι Τζάσι ανέφερε ότι η χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης θα επιτρέψει την εκτέλεση ορισμένων εργασιών με λιγότερους ανθρώπους, ενώ ταυτόχρονα θα δημιουργήσει νέες θέσεις σε άλλους τομείς.
Σύμφωνα με τη Les Echos, περίπου το 5% των υπαλλήλων γραφείου της Amazon καλούνται να αποχωρήσουν, ενώ η εταιρεία εκτιμά ότι θα μπορέσει να αποφύγει 160.000 προσλήψεις έως το 2027 χάρη στη ρομποτική και τις αποδοτικότητες που προσφέρει η ΤΝ.
Η στρατηγική της Amazon εντάσσεται σε μια ευρύτερη τάση: οι μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες επιδιώκουν να μετασχηματίσουν τον τρόπο εργασίας, ενσωματώνοντας Τεχνητή Νοημοσύνη και αυτοματοποίηση.
Σύμφωνα με μια έρευνα της KPMG, οι επενδύσεις σε ΤΝ στις αμερικανικές επιχειρήσεις έχουν αυξηθεί κατά 14% από το πρώτο τρίμηνο, με μέσο όρο 130 εκατομμυρίων δολαρίων ανά εταιρεία για τον επόμενο χρόνο. Το 78% των στελεχών δηλώνουν ότι δέχονται έντονη πίεση από τα διοικητικά συμβούλια να αποδείξουν ότι η ΤΝ μειώνει τα έξοδα και αυξάνει τα κέρδη.
Η Microsoft, με 27% συμμετοχή στην κερδοσκοπική μονάδα της OpenAI, ακολουθεί παρόμοια στρατηγική, μεταδίδει η Les Echos. Ο Σάτια Ναντέλα, διευθύνων σύμβουλος, εξήγησε ότι οι 15.000 καταργήσεις θέσεων εργασίας φέτος εντάσσονται στην προσπάθεια μετάβασης σε ένα οικοσύστημα Τεχνητής Νοημοσύνης που παρέχει εργαλεία σε επιχειρήσεις και άτομα να επιτύχουν τους στόχους τους με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα.
Η Amazon στέλνει το μήνυμα ως πρότυπο για μαζικές απολύσεις
Αν ο πόλεμος της ΤΝ ενάντια στις ανθρώπινες θέσεις εργασίας μόλις ξεκίνησε, η Amazon έδωσε το πρώτο ηχηρό σήμα στην εταιρική Αμερική. Η εταιρεία δεν έχει δηλώσει ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη θα αντικαταστήσει τις 14.000 θέσεις εργασίας που κατήργησε, ωστόσο η τεχνολογία φαίνεται καθοριστική για την απόφασή της να πραγματοποιήσει ορισμένες από τις βαθύτερες περικοπές στην ιστορία της.
Στον χώρο της τεχνολογίας, όταν μία μεγάλη εταιρεία προχωράει σε δραστικά μέτρα, άλλες συχνά ακολουθούν. Γι’ αυτόν τον λόγο, πολλοί θεωρούν ότι πρόκειται για την αρχή μιας σειράς μαζικών απολύσεων με αφορμή την Τεχνητή Νοημοσύνη, όπως αναφέρει στο Business Insider ο αναλυτής Άκι Ίτο.
Ορισμένα στελέχη της Amazon επικαλούνται την ΤΝ στα μηνύματά τους προς το προσωπικό. Ο Τάπας Ρόι, αντιπρόεδρος λογισμικού και υπηρεσιών συσκευών, έγραψε σε εσωτερικό μήνυμα ότι οι υπάλληλοι πρέπει να «στηριχθούν στην ΤΝ για να αυξήσουν την αποτελεσματικότητά τους».
Παράλληλα, ο Μπομπ Κάριγκαν, CEO της Audible, δεν ανέφερε ρητά την ΤΝ σε email προς το προσωπικό, αλλά υπογράμμισε ότι θα γίνουν αλλαγές για να «αυξηθεί η ταχύτητα λήψης αποφάσεων».
Οι απολύσεις επηρέασαν κυρίως υπαλλήλους πρώτου και μεσαίου επιπέδου στη λιανική, σύμφωνα με το Business Insider. Υπάρχει ανησυχία ότι η AWS, που είδε λιγότερο από το 1% του προσωπικού της να επηρεάζεται, μπορεί να αποτελέσει στόχο στις αρχές του επόμενου έτους.
Οι περικοπές αυτές μπορεί να αποτελέσουν γιγαντιαίο «proof of concept» για τη νέα επιχειρηματική στρατηγική της Amazon. Όπως κάθε εταιρεία στον αγώνα της ΤΝ, η Amazon θέλει να αποδείξει ότι τα εργαλεία της αξίζουν το κόστος τους.
Οι θέσεις γραφείου στο επίκεντρο των απολύσεων λόγω AI
Άλλες εταιρείες, όπως η Salesforce, η Anthropic και η Ford, προειδοποιούν ότι η ΤΝ μπορεί να οδηγήσει στην εξαφάνιση έως και των μισών θέσεων γραφείου μέσα σε λίγα χρόνια, δημιουργώντας δυνητικά 10%-20% ανεργία μεταξύ των Αμερικανών υπαλλήλων γραφείου, αναφέρει το Bloomberg.
Παράλληλα, η Amazon επενδύει περίπου 60 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως στην έρευνα και ανάπτυξη, δημιουργώντας νέες τεχνολογίες που συμπιέζουν τους χρόνους παράδοσης και μειώνουν την ανάγκη για ανθρώπινο δυναμικό. Στα κέντρα διανομής της, η εταιρεία χρησιμοποιεί ρομπότ, όπως το Blue Jay, που μπορεί να χειριστεί και να ομαδοποιήσει δέματα με ταχύτητα και ακρίβεια μεγαλύτερη από ανθρώπινο χειριστή.
Παρά τις περικοπές, η Amazon υποστηρίζει ότι οι εργαζόμενοι θα μπορούν να επικεντρωθούν σε πιο δημιουργικές και κρίσιμες εργασίες, ενώ τα ρομπότ θα αναλάβουν επαναλαμβανόμενες και επίπονες λειτουργίες, σύμφωνα με τους New York Times.
Τεχνητή Νοημοσύνη και επιτάχυνση της παραγωγικότητας
Ωστόσο, η κοινωνική διάσταση της ρομποτοποίησης δεν μπορεί να αγνοηθεί. Οι αποθήκες της Amazon βρίσκονται συχνά σε απομακρυσμένες περιοχές, με περιορισμένη πρόσβαση σε μέσα μαζικής μεταφοράς, αναγκάζοντας τους εργαζόμενους να χρησιμοποιούν αυτοκίνητο και επιβαρύνοντας το ανθρακικό αποτύπωμα. Η βελτίωση της πρόσβασης στην εργασία και η σωστή χωροταξική πολιτική παραμένουν κρίσιμα ζητήματα για τις τοπικές κοινωνίες.
Παράλληλα, η ανάπτυξη της ΤΝ και της ρομποτικής στοχεύει στην ενίσχυση της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας, χωρίς να περιορίζεται μόνο σε μείωση κόστους ή προσωπικού, σημειώνει η Les Echos.
Αυτή η τάση δεν περιορίζεται στην Amazon. Στις ΗΠΑ, μεγάλες τράπεζες και χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, όπως η JP Morgan και η Goldman Sachs, επενδύουν δισεκατομμύρια στην ΤΝ, περιορίζοντας παράλληλα την αύξηση του προσωπικού για να διασφαλίσουν μεγαλύτερη ταχύτητα και ευελιξία στις λειτουργίες τους.
Ο Ντέιβιντ Σόλομον της Goldman Sachs μιλώντας στο Axios σημείωσε ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη επιτρέπει την αναδιοργάνωση του προσωπικού των υποστηρικτικών λειτουργιών με στόχο τη μείωση κατά τουλάχιστον 10% σε πέντε χρόνια, παράλληλα με την αύξηση των όγκων εργασίας.
Στον τεχνολογικό τομέα, η Amazon και η Microsoft, μαζί με άλλους hyperscalers, όπως η Meta και η Alphabet, εκμεταλλεύονται την ΤΝ για να μειώσουν το προσωπικό και να απελευθερώσουν κεφάλαια για επενδύσεις σε υποδομές και κέντρα δεδομένων μεγάλης κλίμακας. Ο Μαρκ Μπένιοφ της Salesforce αποκάλυψε ότι η ΤΝ καλύπτει ήδη το 30%-50% της εργασίας στην εταιρεία του, με περισσότερες από 4.000 περικοπές στην υποστήριξη πελατών φέτος.
Το κοινό στοιχείο σε όλους αυτούς τους μετασχηματισμούς είναι η επιδίωξη της ταχύτητας, της ευελιξίας και της παραγωγικότητας. Οι διευθύνοντες σύμβουλοι αντιλαμβάνονται ότι η ΤΝ δεν αποτελεί μόνο εργαλείο για τη μείωση κόστους, αλλά στρατηγικό όπλο για την αναδιάταξη των λειτουργιών και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας σε παγκόσμιο επίπεδο.
Ταυτόχρονα, οι εργαζόμενοι βρίσκονται σε μια φάση προσαρμογής, όπου η επιβίωση και η εκπαίδευση σε νέες δεξιότητες καθίστανται απαραίτητα για την επαγγελματική τους συνέχεια.
Κίνδυνοι για την αγορά εργασίας και κοινωνικές επιπτώσεις
Οι επιπτώσεις στον κοινωνικό ιστό είναι ήδη ορατές. Η μείωση θέσεων εργασίας σε γραφεία και υποστηρικτικές λειτουργίες δημιουργεί πιέσεις σε συγκεκριμένες κατηγορίες εργαζομένων, ενώ η ανάπτυξη ρομπότ και ΤΝ στα logistics και την παράδοση δεμάτων αλλάζει τις απαιτήσεις δεξιοτήτων.
Οι εταιρείες τονίζουν ότι τα νέα συστήματα σχεδιάζονται για να κάνουν τη δουλειά ασφαλέστερη και πιο ικανοποιητική, αλλά η μετάβαση απαιτεί προσεκτικό σχεδιασμό και δημόσιες πολιτικές για την εκπαίδευση και την πρόσβαση σε θέσεις εργασίας.
Συνολικά, οι μαζικές απολύσεις και η εκτεταμένη χρήση ΤΝ δημιουργούν ένα νέο περιβάλλον εργασίας, όπου οι επιχειρήσεις επιδιώκουν να παράγουν περισσότερα με λιγότερο προσωπικό, ενώ ταυτόχρονα επενδύουν σε τεχνολογίες που αυξάνουν την ταχύτητα και την αποτελεσματικότητα.
Η Amazon αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της μεταμόρφωσης: από τις αποθήκες μέχρι τα γραφεία, η εταιρεία εφαρμόζει ρομποτική και ΤΝ για να μειώσει τις δαπάνες και να ενισχύσει την παραγωγικότητα, χωρίς να παραμελεί τις κοινωνικές συνέπειες, σχολιάζει η εφημερίδα Les Echos.
Η εποχή της ΤΝ είναι ακόμα στην αρχή της, αλλά οι μεγάλες επιχειρήσεις δείχνουν ξεκάθαρα ότι προετοιμάζονται για ένα μέλλον όπου οι μηχανές θα αναλαμβάνουν μέρος της εργασίας που σήμερα γίνεται από ανθρώπους.
Ταυτόχρονα, αναφέρει η Les Echos, οι εργαζόμενοι, οι πολιτικές των κυβερνήσεων και οι τοπικές κοινωνίες πρέπει να βρουν τρόπους να προσαρμοστούν σε αυτήν τη νέα πραγματικότητα, διασφαλίζοντας ότι η τεχνολογική πρόοδος δεν θα συνοδευτεί από μαζική ανεργία και κοινωνικές ανισότητες.
Η κοινωνική διάσταση της ρομποτοποίησης
Αν και η ΤΝ και η ρομποτική προσφέρουν τεράστιες δυνατότητες, η προσαρμογή του εργατικού δυναμικού είναι αναπόφευκτη. Η διαχείριση αυτής της μετάβασης, η εκπαίδευση νέων δεξιοτήτων και η δημιουργία συνθηκών ασφαλούς και ικανοποιητικής εργασίας θα καθορίσουν την επιτυχία των επιχειρήσεων αλλά και την κοινωνική σταθερότητα.
Όπως επισημαίνει η Μπεθ Γκαλέτι, αντιπρόεδρος του τμήματος ανθρώπινου δυναμικού και τεχνολογίας της Amazon, η στρατηγική περιλαμβάνει ταυτόχρονα μειώσεις σε ορισμένους τομείς και προσλήψεις σε άλλους, με στόχο τη συνολική βελτίωση της αποτελεσματικότητας και της ανταγωνιστικότητας της εταιρείας.
Εν κατακλείδι, η σύγχρονη αμερικανική και παγκόσμια αγορά εργασίας διανύει μια περίοδο έντονης αναδιαμόρφωσης. Οι τεχνολογικοί γίγαντες και οι μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι προσαρμόζονται προληπτικά στην επερχόμενη επανάσταση της Τεχνητής Νοημοσύνης, επιδιώκοντας παραγωγικότητα, ευελιξία και ταχύτητα, σύμφωνα με τη Les Echos.
Οι κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις είναι σημαντικές, αλλά η σωστή διαχείριση των τεχνολογικών μεταβάσεων μπορεί να εξισορροπήσει τα οφέλη της καινοτομίας με τη διασφάλιση θέσεων εργασίας και αξιοπρεπούς εργασιακού περιβάλλοντος.
Το ερώτημα είναι ποιες εταιρείες είναι διατεθειμένες να ακολουθήσουν αυτήν την πορεία, όταν η ανταγωνιστική υποτίμηση θέσεων εργασίας, πριν καν η εισβολή της Τεχνητής Νοημοσύνης αλλάξει τα πάντα, σπρώχνει σχεδόν ενορχηστρωμένα όλους τους επικεφαλής των μεγάλων επιχειρήσεων να ακολουθήσουν την ίδια γραμμή, με το τσεκούρι των απολύσεων στο χέρι…
